صبح ساحل ، حوادث -  كارشناس مسئول محيط زيست دريايي سازمان منطقه آزاد قشم گفت: لاشه يك دلفين كه در تور صيادان گرفتار شده بود، در ساحل كندالو در نزديكي روستاي شيب دراز اين جزيره كشف شد.محمد غواصي افزود: اين دلفين در تور نايلوني يك بار مصرف كه در زبان محلي به تور اسرائيلي معروف است، گرفتار شده و بر اثر تقلاي زياد، تور ماهيگري در پوست و گوشت اين پستاندار دريايي نفوذ كرده و باعث مرگ آن شده است.وي با بيان اينكه لاشه ياد شده در مرحله سوم فساد قرار داشت، اضافه كرد: در اين مرحله شناسايي گونه اين پستاندار امكان پذير نبود و براي كسب اطلاعات دقيق، نمونه برداري صورت گرفت و مراحل آزمايش هاي ژنتيكي آغاز شد.غواصي ادامه داد: پيش بيني مي شود كه لاشه كشف شده مربوط به يكي از دو گونه دلفين هاي گوژپشت يا بيني بطري باشد كه در سواحل جزيره قشم به صورت گله اي زندگي مي كنند.وي با تاكيد بر اينكه مرگ اين حيوان بر اثر گرفتار شدن در تور صيادان است، گفت: براي اطمينان بيشتر محتويات معده اين حيوان نيز با هدف بررسي احتمال مسموميت نمونه برداري و آزمايش شد.غواصي با بيان اينكه بر اساس شواهد و اطلاعات به دست آمده از جامعه محلي، روزانه تعداد زيادي از اين تورها در آب هاي جزيره قشم به قصد صيد ماهي به كار گرفته مي شود، تاكيد كرد: ادامه اين روند مي تواند زنگ خطري براي گونه هاي در معرض خطر انقراضي همچون دو گونه لاك پشت هاي پوزه عقابي و سبز و جانوران دريايي همچون دلفين هاي اين منطقه باشدمرگ گونه هاي مختلف پستانداران و جانوران دريايي قشم  زنگ خطري براي طبيعت بكر اين منطقه مدتي است كه مرگ گونه هاي مختلف پستانداران و جانوران دريايي قشم در تور صيادان جزيره به يك پديده روزمره تبديل و زنگ خطري براي طبيعت بكر اين منطقه شده است و ادامه اين روند مي رود كه محيط زيست دريايي بزرگترين جزيره خليج فارس را با خطرهاي جدي مواجد كند.به گزارش ايرنا، در جزيره پهناور قشم كه به عنوان بزرگترين جزيره غيرمستقل جهان و بزرگترين جزيره خليج فارس شناخته مي شود، مي توان علاوه بر شناسايي 245 گونه از 509 گونه پرندگان كشف شده در ايران، آبزيان و پستانداران دريايي همچون انواع دلفين هاي گوژپشت، بيني بطري و پورپويز بي باله، گونه هاي بسيار نادر و در معرض خطر انقراضي همچون لاك پشت هاي سبز و پوزه عقابي و انواع مرجان ها را مشاهده كرد.اما اين روزها محيط زيست دريايي قشم با چالش هاي بسياري دست و پنجه نرم مي كنند كه مهمترين آنها حضور صياداني است كه بدون توجه به قوانين و مقررات زيست محيطي و در مناطق قرق شده، اقدام به ماهيگيري به روش هاي غير استاندارد و نامتعارف مي كنندمرگ دو دلفين گوژپشت در جنوب شرق جزيره و در ساحل روستاي تورگان، كشته شدن 6 دلفين بيني بطري در سواحل شمالي جزيره هنگام، مرگ يك دلفين گوژپشت در جنوب غربي جزيره و در منطقه نمكدان، مرگ يك دلفين پورپويز بي باله در شمال غرب جزيره و در ساحل روستاي باسعيدو، كشته شدن يك مورد از گونه بسيار نادر و در معرض خطر انقراض لاك پشت هاي سبز، مرگ حدود يكصد سفره ماهي در حد فاصل جزاير ناز و در نهايت كشته شدن يك دلفين ديگر در ساحل كندالو در نزديكي روستاي شيب دراز، همگي خبر از خطراتي دارد كه صيادي غيراصولي به ويژه در مناطق تحت حفاظت و قرق شده، محيط زيست دريايي قشم را به كام مرگ مي كشاند.بايد به مثال هاي بالا كشف لاشه يك نهنگ 12 متري در نزديكي روستاي نقاشه در جنوب اين جزيره را نيز اضافه كرد كه هرچند بررسي دلايل مرگ اين جانور عظيم دريايي همچون دو نهنگ ديگر كشف شده در سواحل هرمزگان همچنان در دست بررسي است، اما به اعتقاد كارشناسان امر، علت مرگ نهنگ ياد شده برخورد با پره هاي موتور كشتي ها ارزيابي مي شود.نكته قابل تامل اين است كه آمارهاي ياد شده به نمونه هاي شناسايي و ثبت شده مرگ جانوران دريايي قشم بر اثر عوامل صيادي محدود مي شود و مي توان تصور كرد كه در سواحل بزرگترين جزيره خليج فارس با وسعت حدود يكهزار و 500 كيلومتر، آمارهاي واقعي بيش از اين ها باشد.در اين ميان آنچه بيش از همه موضوع كشته شدن جانوران دريايي قشم را براي دوستداران محيط زيست حساس مي كند، ثبت بسياري از اين اتفاق ها در مناطق قرق شده و تحت حفاظت محيط زيست است و گويا در مناطقي كه اجازه صيد صادر نمي شود، بيش از ديگر مناطق شاهد وقوع اين حوادث هستيم.مدير اداره حفاظت محيط زيست سازمان منطقه آزاد قشم در اين ارتباط  مي گويد: در مدت دو سال اخير 11 دلفين به علت فعاليت هاي صيد و صيادي در آب هاي اين جزيره كشته شده اند.سيد محمدهاشم داخته مي افزايد: اين آمار مربوط به مواردي است كه به صورت قطعي و توسط كارشناسان اين اداره تائيد و ثبت شده است و پيش بيني مي شود آمار مستند نشده بيش از موارد ياد شده باشد.وي اضافه مي كند: گونه هايي همچون دلفين گوژپشت، بيني بطري و پورپويز بي باله، گونه هايي هستند كه در آب هاي نزديك سواحل قشم زندگي و تغذيه مي كنند و بيش از ديگر گونه ها تحت تاثير فعاليت هاي صيادي محلي و غيرصنعتي قرار مي گيرند.داخته ادامه مي دهد: نكته مهم ديگر اينكه آمار ارائه شده هميشه با آمار واقعي فاصله دارد؛ چراكه صيادان براي توجيه كردن فعاليت هاي خود تا حد ممكن از ارائه آمار واقعي مرگ و مير اين جانوران خودداري مي كنند.وي با بيان اينكه در اغلب موارد، مرگ و مير اين پستانداران كتمان مي شود، اظهار مي كند: به همين دليل آمار واقعي فراتر از آمارهاي ثبت شده موجود است و نه فقط در ايران، بلكه در اغلب نقاط جهان به دلايل ياد شده، آمار واقعي قابل ارزيابي نيست.مدير اداره حفاظت محيط زيست سازمان منطقه آزاد قشم با بيان اينكه بسياري از مرگ و ميرهاي اين پستانداران در جزيره قشم مربوط به سه منطقه حفاظت شده دريايي است، مي افزايد: مرگ و مير دلفين هاي بيني بطري جزيره هنگام مربوط به دو منطقه اثر طبيعي - ملي خليج دلفين ها و اثر طبيعي - ملي ساحل تخم گذاري لاك پشت ها است.داخته مي گويد: مرگ و مير دلفين هاي پورپويز بي باله نيز در منطقه حفاظت شده حرا ثبت شده است و در اين خصوص لازم است شيلات نسبت به صدور مجوزها و نظارت دقيق تر اقدامات لازم را انجام بدهد.وي تاكيد مي كند: تورهاي كاسه اي، نامرئي و گوش گير خطرناكترين ادوات صيادي براي پستانداران دريايي همچون دلفين ها هستند كه همگي اين تجهيزات در آب هاي ساحلي اطراف جزيره قشم به شكل هاي قانوني و غيرقانوني استفاده مي شود.داخته همچنين با اشاره به كشته شدن حدود يكصد سفره ماهي در آب هاي جزيره قشم در اواخر هفته گذشته، مي افزايد: بر اساس اطلاعات و بررسي هاي اوليه به نظر مي رسد كه عامل كشته شدن اين سفره ماهي ها صيد ضمني باشد.وي ادامه مي دهد: در اين روش صيادان با قصد صيد يك جانور تورهاي (در زبان محلي ليه Lih) خود را در دريا پهن مي كنند اما آبزيان ديگري نيز در تور ماهيگيران به دام مي افتد.داخته مي گويد: با توجه به اينكه سفره ماهي جايگاهي در رژيم غذايي مردم جزيره ندارد و شركت هاي پودر ماهي منطقه نيز از اين جانوران استفاده نمي كند، لاشه اين سفره ماهي ها در كنار ساحل رها شده است.مدير حفاظت محيط زيست سازمان منطقه آزاد قشم يادآوري مي كند كه سفره ماهي ها همچون كوسه ها براي تنفس در آب، نياز به حركت دارند و گرفتار شدن اين جانوران دريايي در تور ماهيگيران، مي تواند منجر به مرگ آنها شود.وي تاكيد مي كند: اگر جانوران دريايي ديگري همچون ماهي، ميگو و خرچنگ نيز در كنار اين سفره ماهي ها كشف مي شد يا اين جانوران در گسترده بيشتري در نزديكي ساحل كشف مي شدند، احتمال وجود آلودگي در دريا وجود داشت كه با توجه به بررسي هاي اوليه اين احتمال رد شده است.يكي از كارشناسان محيط زيست دريايي سازمان منطقه آزاد قشم نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا با اشاره به كشف لاشه يك لاكپشت سبز در ميان تور صيادان جزيره، مي گويد: لاشه اين لاك پشت نيم متري در ساحل روستاي «شيب دراز» قشم توسط اعضاي تعاوني محلي «ناتوران خميس» كشف شد و بررسي هاي كارشناسي و عكس برداري از لاشه اين جانور نشان مي دهد كه باله چپ اين لاك پشت به طناب تور صيادان گير كرده و ديگر قادر نبوده براي تنفس به سطح آب بيايد و كشته شده است.محمد غواصي ادامه مي دهد: بر اساس مشاهدات، به نظر مي رسد كه وقتي صيادان جانور مرده را يافته اند بخشي از تور ماهيگيري را بريده و لاشه حيوان در دريا رها كرده اند.وي با تاكيد بر اينكه لاك پشت سبز همچون ديگر لاك پشت هاي دريايي، گونه اي در معرض خطر انقراض است، تاكيد مي كند: اين گونه نادر لاك پشت ها پس از گذشت افزون بر 30 سال به سن بلوغ مي رسد و پس از آن، لاك پشت ماده هر سه سال فقط چند صد تخم در ماسه هاي ساحل مي گذارد كه بيش از نيمي از آنها از تخم بيرون مي آيد و راهي دريا شده و در دريا نيز اغلب نوزادان توسط شكارچيان مختلف خورده مي شوند.غواصي مي افزايد: بر اين اساس لاك پشت سبز نيم متري كه در ساحل روستاي شيب دراز در تور صيادي خفه شده، بين يك تا دو دهه عمر داشته است و يكي از اعضاي جمعيت اندك لاك پشت هاي در حال بالغ شدن اين گونه را تشكيل مي داده كه متاسفانه قبل از رسيدن به سن بلوغ، كشته شد.يكي ديگر از كارشناسان محيط زيست دريايي سازمان منطقه آزاد قشم نيز در گفت و گو با ايرنا، اظهار مي كند: اگرچه طبق نص صريح قانون در مناطق چهارگانه حفاظتي شامل پارك هاي ملي، مناطق حفاظت شده، پناهگاه هاي حيات وحش و آثار طبيعي - ملي، هرگونه شكار و فعاليت صيد و صيادي ممنوع است، اما در مناطق حفاظت شده دريايي اطراف جزيره قشم نظارت و برخورد جدي از طرف نهادهاي ذيربط در خصوص فعاليت هاي شيلاتي به چشم نمي خورد.محسن رضايي اضافه مي كند: در دو اثر طبيعي - ملي خليج دلفين ها و ساحل تخم گذاري لاك پشت هاي دريايي، صيادان با انواع تورها مشغول صيادي هستند و ما در سال هاي اخير گزارش هاي فراواني از مرگ و مير دلفين ها و لاك پشت هاي دريايي به علت فعاليت هاي صيد و صيادي دريافت كرده ايم.وي با بيان اينكه اين گزارش ها مستندنگاري شده و اطلاعات آنها موجود است، تاكيد مي كند: در سال هاي اخير اعضاي تعاوني هاي گردشگري منطقه كه ارائه دهنده خدمات به گردشگران مشتاق ديدن دلفين ها و لاك پشت ها هستند نيز پيگيري هاي زيادي در خصوص عقب راندن صيادان به خارج از مرزهاي اين دو منطقه حفاظت شده داشته اند؛ اما پيگيري اين قشر هنوز به نتيجه مشهودي نرسيده است.رضايي ادامه مي دهد: با شروع فصل تخم گذاري گونه به شدت در معرض انقراض «لاك پشت دريايي پوزه عقابي» در ساحل روستاي شيب دراز، خطر مرگ بر اثر فعاليت هاي شيلاتي علاوه بر دلفين ها و لاك پشت هاي سبز، اين گونه از لاك پشت هاي بالغ را نيز تهديد مي كند.وي اظهار اميدواري مي كند كه در اين حوزه اقدامات پيشگيرانه لازم توسط ارگان هاي ذيربط صورت بگيرد و براي اعضاي تعاوني هاي صيادي مستقر در منطقه دوره هاي آموزشي برگزار و قوانيني وضع شود تا صيادان اجازه نداشته باشند در مناطق حساس دريايي كه جزو ذخاير طبيعي و سرمايه هاي ملي و جهاني هستند، فعاليت كنند.البته در اين زمينه مسئولان شيلات هرمزگان نظرهاي متفاوتي با مسئولان، كارشناسان و فعالان محيط زيست استان و منطقه دارند و علت مرگ پستانداران و جاوران دريايي ياد شده در اين گزارش را دلايل ديگري ارزيابي مي كنند.در اين زمينه سرپرست معاونت صيد و بنادر ماهيگيري شيلات هرمزگان به ايرنا مي گويد: در خصوص مرگ سفره ماهي ها، كارشناسان شيلات استان از محل حادثه بازديد و از لاشه اين جانوران دريايي كه وزن آنها بين يك تا 20 كيلو متغير بود، نمونه برداري كرده اند.مسعود باراني با بيان اينكه نمونه هاي ياد شده به پژوهشكده اكولوژي خليج فارس و درياي عمان، براي بررسي علت مرگ ارسال شده است، مي افزايد: در بررسي كارشناسان شيلات، نشاني دال بر مرگ اين جانوران دريايي بر اثر فعاليت هاي صيد و صيادي شناسايي نشده است و منتظر نظر پژوهشكده ياد شده هستيم.وي ادامه مي دهد: تمام صيادان ما توجيه هستند و اگر دلفين يا لاك پشتي در تور آنها گرفتار شود، اين جانوران دريايي را آزاد مي كنند و به تازگي يكي از صيادان قشم به دليل خدماتي كه در اين زمينه داشت، از طرف شيلات تشويق شد.باراني با تاكيد بر اينكه دلايل محيط زيست براي علت مرگ اين جانوران را نمي پذيريم، مي گويد: چند سال پيش نيز يك گله از دلفين ها در منطقه جاسك تلف شدند كه به نظر مي رسد علت آن اختلال در رديابي مسير باشد.وي با بيان اينكه دلفين ها موجودات باهوشي هستند و بعيد مي دانم كه در تور صيادان گرفتار شوند، مي افزايد: ممكن است به ندرت لاك پشتي در تور ماهيگيران به دام بيافتد و در اين شرايط نيز صيادان اين موجودات را آزاد مي كنند.سرپرست معاونت صيد و بنادر ماهيگيري شيلات هرمزگان، مي گويد: هم اينك شيلات استان به دنبال تغيير روش هاي صيد و توسعه روش هايي همچون رشته قلاب در جزيره قشم است كه در صورت تحقق اين سياست، اندك تلفاتي كه ممكن است لاك پشت هاي جزيره را تهديد كند، از بين مي رود.وي در پاسخ به اين سوال خبرنگار ايرنا كه احتمال صيد قاچاق در مناطق قرق شده قشم به چه ميزان است، اظهار مي كند: در اين مناطق صيادان از روش هاي استانداردي همچون قلاب براي ماهي گيري استفاده مي كنند و بعيد به نظر مي رسد كه در اين مناطق صيادي غيرقانوني در جريان باشد.البته نظر برخي روستائيان قشم در اين زمينه متفاوت است و براي صيادي در مناطق حفاظت شده جزيره، دلايلي متعددي مطرح مي كنند كه مهمترين آنها تامين معاش خانواده ها اعلام مي شود.در اين خصوص يكي از صيادان در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، مي گويد: مردم اين منطقه به دليل نبود فرصت هاي شغلي مناسب و شرايط اقتصادي، چاره اي جز صيد و صيادي در آب هاي اين منطقه ندارند.وي كه دوست ندارد نامش در خبر فاش شود، مي افزايد: برخلاف آنچه تصور مي شود صيادان جزيره فقط قصد صيد ماهي را دارند؛ اما به دليل وجود غناي بالاي محيط زيست دريايي اين منطقه، گاهي گونه هاي نادري همچون دلفين ها و لاك پشت ها نيز در تور صيادان گرفتار مي شود و مي ميرد.اين صياد روستاي شيب دراز با اظهار تاسف از مرگ اين گونه هاي جانوري، تاكيد مي كند: در صورتي كه مردم اين منطقه فرصت هاي شغلي مناسب يا روش هاي صيد بهتري در اختيار داشتند، بي شك كمتر شاهد بروز اين مشكلات بوديم.يكي ديگر از صيادان قشم نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا مي گويد: از گذشته هاي بسيار دور شغل اصلي مردم اين جزيره صيد و صيادي بوده و امروزه نيز اين روش ها براي تامين معاش خانواده هاي قشم امري ضروري است.محمد معتقد است كه مرگ و مير برخي آبزيان و پستانداران دريايي در هنگام صيد با تور، اجتناب ناپذير است و تمام صياداني كه با منظره كشته شدن يك دلفين يا لاك پشت در تور خود مواجه شده اند، اظهار تاسف كرده اند.در شرايطي كه بخش قابل توجهي از اشتغال مردم بومي جزيره قشم به دليل ذخيرگاه هاي عظيم ماهي و ميگو، حول محور صيد و صيادي شكل گرفته است و اين حوزه مي تواند به دليل مزيت هاي گوناگون ظرفيتي ارزشمند براي اقتصاد جامعه محلي و منطقه باشد، كمبود نظارت و آموزش در حوزه صيادي، به مهمترين چالش براي محيط زيست دريايي اين منطقه تبديل شده است.بي ترديد آموزش روش هاي صيد نوين در بين فعالان اين عرصه به ويژه در جوامع روستايي، توسعه روش هاي صيد استاندارد همچون رشته قلاب و پرورش ماهي در قفس و تجهيز صيادان به امكانات جديد صيادي مي تواند گره از مشكلات زيست محيطي منطقه بگشايد.