دوستی از سیستان و بلوچستان برای من نوشته بود: «آب، برای ما همیشه بیانگر یک خلاء بوده، یک روز از بی‌آبی جان به لبمان می‌آید و یک روز سیل گریبانمان را می‌گیرد. دروغ نگفته‌ام اگر بگویم ما به این پیکار خو گرفته‌ایم.» خوب که به این جمله‌ها دقت کنیم، چیزی فراتر از یک گله و شکایت دستگیرمان می‌شود، خوگیری به وضعیتی را می‌بینیم که به خودی خود بحران محسوب می‌شود. اینجا دیگر نمی‌توانیم درباره لزوم حضور متخصصان سلامت روان در منطقه و ضرورت دخالت روانشناسان صحبت کنیم؛ چرا که بحران همیشه به شکل فاجعه‌باری وجود داشته و سیل فقط آن را به ما یادآوری کرده است. در این ستون برآنم تا به‌جای اشاره به سلامت روان، دوری از استرس و حمایت‌های بهبود فردی در واقعه‌ی سیل جنوب کشور، به این بپردازم که زندگی در مناطق محروم و تبدیل شدن کوچک ‌ترین نیازها و خواست‌های ابتدایی زندگی به مسائلی بغرنج، خود بزرگ‌ترین بحران است و قرار گیری همیشگی در بحران برای جسم و روان آدمی مانند یک بمب ساعتی عمل می‌کند. از نظر تکاملی سیستم جنگ و گریز یا همان فعال شدن ترس و استرس، برای حفظ بقا و صیانت از نسل ما ضروری بوده است، اما کارکردش موقت، گذرا و در بازه‌های کوتاه است. هورمون‌ها و انتقال دهنده‌هایی در این جریان در بدن ترشح می‌شوند که حضور دراز مدتشان در خون و مغز باعث شکل‌گیری آسیب خواهد شد. آسیب در سیستم قلبی و عروقی، در سیستم گوارشی و در انسجام روانی؛ شاید آسیب‌هایی که هرگز قابل جبران نباشند. برای مردمی که زندگی روزانه، صحنه‌ی مداوم تلاش برای زنده ماندن و دستیابی به کمترین حقوقشان است، پیدا شدن ناگهانی واعظان سلامت روان و منتشر شدن توصیه‌‌نامه‌های حفظ خونسردی و نگرش عاقلانه، طنزی بیش نخواهد بود. احتمالا مردمی که در وضعیت تنش دائمی هستند، قبل از نظریه‌پردازان به این نتیجه رسیده‌اند که مداخله در بحران امری فردی نیست و توصیه‌هایی که اشاره می‌کنند وضعیت را رها کن و کلاه خودت را بچسب، نه تنها کاری از پیش نخواهند برد که مردم را در وضعیت بدتری قرار می‌دهند. اما برای وضعیتی که موجود است، چه می‌توان کرد؟ هیچ راه حل فردی‌ای وجود ندارد، تنها می‌توانیم بهجای تکیه بر مرثیه سرایی و سوار شدن بر هنر و ادبیات برای انعکاس موضوع، زمینه‌ی مسئله را در نظر بگیریم. سیلی که رخ داده پیشایندهایی داشته و ما نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت بودیم. در آینده هم پیامدهایی خواهد داشت، که دیدن و برآورد آن‌ها می‌تواند از صدمات بعدی و بحران‌های بیشتر جلوگیری کند.   

روزنامه صبح ساحل