روی تخت‌هایی سفید دراز کشیده‌اند و با چشمانی متعجب به ما خیره شده‌اند. چهره‌های ناآشنای ما آن‌ها را کنجکاو و هیجان‌زده کرده‌است. برای شکستن سکوت اتاق دستی تکان می‌دهم و بهشان سلام می‌کنم اما به‌جز صداهای نامفهوم و خنده‌های یواشکی پاسخی نمی‌گیرم. اینجا مرکز شبانه‌روزی نگهداری از معلولان ذهنی «حبیب‌ابن‌مظاهر» است. مرکزی خصوصی که به‌صورت هیئت امنایی اداره می‌شود و تحت نظارت سازمان بهزیستی است. در این مرکز افرادی نگهداری می‌شوند که علاوه بر معلولیت شدید ذهنی از مشکلات جسمی و حرکتی نیز رنج می‌برند. برخی از آن‌ها حتی نمی‌توانند از جایشان برخیزند و تمام دقایق زندگی‌شان روی تختی در گوشه اتاق خلاصه می شود. به گفته مسئولان مرکز حبیب‌ابن‌مظاهر، نگهداری از این معلولان در خانه کار دشواری است و حتی خانواده‌های متمولی که دارای چنین کودکانی هستند، برای نگهداری از آن‌ها در خانه، مشکلات زیادی دارند. با این حال این مرکز چون به شکل خیریه اداره می‌شود، سعی داشته از معلولان متعلق به خانواده‌های محروم و مددجویانی که سرپرست نداشته‌اند، افراد مددجو را پذیرش کند. یکی از مشکلات دیگر مرکز، شرایط عاطفی مددجویانی است که خانواده‌ای ندارند یا خانواده‌هایشان کمتر برای دیدن فرزندشان مراجعه می‌کنند. به هر حال در همه موارد، عمده مشکلات و مسائل مددجویان به دوش مرکز است و نقش خانواده‌ها یا مردم عیادت‌کننده و خیران بیشتر برای بهبود شرایط عاطفی معلولان است. در یک روز زمستانی، در انتهای یک کوچه فرعی در ضلع غربی سازمان بهزیستی بندرعباس، مهمان مسئولان مرکزی شدیم که مددجویان آن، مدتی است که انگار به دست فراموشی سپرده شده‌اند.

گفت‌وگو با «نجمه شرفی»، عضو هیئت امنای مرکز «حبیب‌ابن‌مظاهر»

شکرانه سلامتی

با همراهی مسئول مرکز «حبیب‌ابن‌مظاهر» از اتاق‌های موسسه بازدید می‌کنیم و در جریان هزینه‌ها و عملکرد این مرکز قرار می‌گیریم. او گله می‌کند که با وجود اینکه بیش از 30 سال از فعالیت این موسسه در بندرعباس می‌گذرد اما مهجور مانده‌است و هنوز بسیاری از مردم بندرعباس این مرکز را نمی‌شناسند. «نجمه شرفی»، عضو هیئت امنای مرکز «حبیب‌ابن‌مظاهر» در ادامه در مورد موسسه و مشکلات مددجویان آن صحبت می‌کند.

لطفا ابتدا بفرمایید این مرکز چه خدماتی ارائه می‌دهد و چه فعالیت‌هایی دارد؟

این موسسه بیش از 30 سال است که تحت نظارت سازمان بهزیستی معلولان شدید جسمی و ذهنی را در تمام رده‌های سنی از شیرخوار تا سالمند در گروه‌های خواهران و برادران به صورت شبانه‌روزی توانبخشی و نگهداری می‌کند. بیش از 60 نفر پرسنل در این مرکز در سه شیفت مشغول خدمت‌رسانی به مددجویان مرکز هستند که در سه شیفت کاری مشغول به کار هستند. حدود 10 نفر از پرسنل این موسسه به صورت افتخاری و بقیه حقوق‌بگیر و بیمه‌شده موسسه هستند.

شما چند معلول ذهنی را تحت پوشش دارید؟ لطفا به تفکیک جنس بفرمایید.

در حال حاضر 90 دختر و 60 پسر و در مجموع 150 نفر در این موسسه نگهداری می‌شوند.

این مرکز  از چه سالی و چگونه تاسیس شده‌است؟

مرکز مرکز نگهداری معلولان جسمی و ذهنی حبیب‌ابن‌مظاهر از بهمن‌ماه سال 1364 افتتاح شده و تا به امروز فعالیت خود را ادامه داده‌است. این موسسه به‌صورت هیئت امنایی اداره می‌شود و تحت نظارت سازمان بهزیستی است.

هزینه‌های شما از چه طریق تامین می‌شود؟

بخش بسیار ناچیزی از هزینه نگهداری این عزیزان را دولت به صورت شهریه‌ای تحت عنوان یارانه بابت نگهداری هر مددجو به ما پرداخت می‌کند؛ مبلغی حدود دومیلیون تومان که حتی جمع این مبلغ جوابگوی پرداخت حقوق و مزایای پرسنل این مجموعه هم نیست چه برسد به دیگر هرینه‌های مربوط به مددجویان.

آیا این بچه‌ها در مرکز حبیب ابن مظاهر آموزش هم می‌گیرند یا فقط از آن‌ها نگهداری می‌کنید؟

در این موسسه ما از معلولان جسمی شدید و خیلی شدید به‌صورت شبانه‌روزی نگهداری می‌کنیم و مددجویانی که پیش ما نگهداری می‌شوند متاسفانه نه تربیت‌پذیر هستند و نه آموزش‌پذیر. بنابراین در این موسسه ما تنها کارهای توانبخشی و نگهداری را برای این عزیزان انجام می‌دهیم. به‌طور کلی معلولان ذهنی در سه دسته قرار می‌گیرند. معلولان ذهنی شدید و خیلی شدید که در موسسه ما نگهداری می‌شوند؛ معلولان ذهنی تربیت‌پذیر یا که در مراکز دیگری نگهداری می‌شوند و دسته سوم هم معلولان ذهنی آموزش‌‍‌پذیر هستند که این دسته هم مراکز آموزشی مخصوص به خود را دارند. 

هر سال چه تعدادی به بچه‌های تحت پوشش شما اضافه می‌شود؟

هرسال به مبلغ یارانه بچه‌های ما اضافه می‌شود اما متاسفانه این افزایش یارانه در ابتدای سال اعمال نمی‌شود و معمولا از شهریوز یا مهرماهع اضافه می‌شود و در سال گذشته نسبت به قبل مبلغ خوبی اضافه شد و با اینکه قبلا به ازای هر مددجو یک میلیون 100 تومان دریافت می‌کردیم. امسال به ازای هر مددجو 2 میلیون تومان دریافت می‌کنیم. یعنی یکباره ما 900 تومان افزایش داشتیم اما برای سال جدید طبق اخباری که به گوش می‌رسد، شش ماه اول سال هیچ افزایش هزینه‌ای نداریم و از شش ماه دوم سال هم احتمالا 7 درصد تا نهایتا 10 درصد اضافه خواهدشد. البته انجمن مراکز غیردولتی پیگیر این موضوع در تهران هستند اما تا به امروز نتیجه‌ای حاصل نشده‌است.

ویروس کرونا چه مشکلاتی را برای شما ایجاد کرد؟

خداراشکر با اینکه در همان اوایل کرونا تعدادی از عوامل و پرسنل به کرونا مبتلا شدند اما فوتی نداشتیم و به‌خیر گذشت. در حال حاضر مشکلی در زمینه ویروس کرونا در مرکز نداشتیم به جز اینکه شرایط کرونا کمک خیران به ما را کم کرد و کار و کاسبی بسیاری از مردم را با مشکل مواجه کرد و به دنبال آن کمک‌های مردم و نیکوکاران به موسسه ما کم شد و نتوانستند مثل همیشه ما را حمایت کنند. از همه مردم استان خواهش می‌کنم که وقتی را در برنامه خود قرار دهند و از نزدیک از بچه‌های ما عیادت داشته‌باشند؛ چرا که عیادت از مریض ثواب دارد و کار خیر وظیفه هر انسانی است.  می‌شد امروز من یا بچه من یا شما و بچه‌های شما روی این تخت و اینجا باشند پس بد نیست که به شکرانه سلامتی که خداوند به من، شما و عزیزانتان داده‌است عیادتی از این بچه‌ها داشته‌باشیم و به هرشکلی که می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم.

آیا شورای شهر یا سازمان‌های مربوطه می‌توانند به شما کمک کنند؟

همه مسئولان می‌توانند به ما کمک کنند؛ از شورای شهر و شهردار گرفته تا دیگر مسئولان ادارات مختلف می‌توانند برای انجام این کار خیر پیشقدم شوند.

مردم چگونه می‌توانند به مرکز کمک کنند؟

مردم و خیران عزیز می‌توانند به صورت نقدی و غیرنقدی به ما کمک کنند. کمک‌های نقدی‌شان را می‌توانند به شماره حساب 6037691990167389 به‌نام خود موسسه حبیب‌ابن‌مظاهر واریز کنند. کمک‌های غیرنقدی خود هم می‌توانند به موسسه تشریف بیاورند یا با ما تماس بگیرند تا فهرست نیازمندی‌هایمان را به آن‌ها اعلام کنیم یا اینکه به طورکلی با خرید موادی اعم از موادغذایی، مواد شوینده و بهداشتی، لباس، پوشینه و ملحفه، شیرخشک، داروهای آنتی‌بیوتیک و اعصاب، داروهای مکمل و تحویل آن به موسسه به مددجویان ما کمک کنند.