انگار از نفَس افتادن ابَر چالش هزاره ی سوم میلادی بشر را هم می توان دید و زیست بوم پسا کرونا را هم به تماشا نشست. در این دگردیسی اجباریِ سبک عادات بشر، «آموزش» هم دچار چالش هایی شوک آور و متفاوت از کلیشه های قبل خود شد. حالا پس از فروکش کردن ظاهریِ جولان افعی زهردار ویروسِ مشکوک کرونا؛ باید به تبیین صحیح و تجربه نگاری نوع مواجهه و تغییر پارادایم های مختلف شئون زندگی نسبت به مصون سازی و حفظِ کلان ساختارهای هویتی و زیستی به ویژه در کشورهایِ ایدئولوژیک محور، مانند کشور ما نشست و اکنون باید دید که ارتباط کرونا با دنیای آموزش؛ پیامدها، فرصت ها، مزیت ها و چالش ها را چگونه می توان تحلیل کرد؟!

بخش آموزش هر یک از کشورها، رویه های متفاوتی را در نوع ایمن سازی ساختار آموزشی کشور خود در برابر آسیب های تعطیلیِ آموزش ناشی از کروناویروس در پیش گرفتند. این تجارب در همان زمان فراگیری کرونا ویروس هم ، از سوی کشورها منتشر و در اختیار سایر کشورها قرار داده می شد. طبق گزاره های آماری و پژوهشی و آن چیزی که توسط یونسکو منتشر شده، بیانگر آن است که در بازه زمانی پاندمی جهانی کرونا ویروس؛ فقط ۷.۳٪از جمعیت آماری، گزینه تعطیلی بلند مدت آموزش حضوری مدارس را، اولین گزینه انتخابی خود در برابر والدین و دانش آموزان قرار داده اند و در این میان یکی از بیشترین آمار روزهای تعطیلی آموزش حضوری متعلق به کشور ما می باشد. شاید در نگاه اول حق سلامت کودکان، مهم تر از حق آموزش و تربیت عمومی به نظر می رسید؛ اما چالش های راهبرد قرنطینه ای خیلی زود رخ نمایان ساخت و مولفه های سایرِ حقوق کودکان، علاوه بر حفظ سلامت جسمانی، مهم جلوه کرد.

خطرات بی سوادی پنهان در کودکان، بروز ناسازگاری های هویتی- تربیتی و افسردگی های ناشی از دوریِ گروه همسالان، تعارضات درون خانوادگی ناشی از پیامدهای معیشتی کرونا و... آموزش مجازی را هم تحت الشعاع قرار داد تا همچنان آموزش حضوری، رقیبی بی بدیل باقی بماند! شاید در ظاهر، گزاره های مربوط به آموزش‌های غیر حضوری در تمام قالب و ساختارهای اولیه ی قدیمی و حتی مدرن امروزی، سبک های آموزشی توام با موفقیت به نظر جلوه‌گر شود؛ ولی مبتنی بر پژوهش های انجام شده و متن های منتشر شده اینگونه نیست و کارکرد و اثر بخشی این سبک از یاددهی مبتنی بر روش های غیر حضوری همیشه رضایت بخش و مورد وفاق همه صاحب نظران تعلیم و تربیت نبوده است! اما در نوع مواجهه ی کشورها برای استمرار بخشی آموزش، به کارگیری ابزارهای تعاملی مجازی و اشتراک گذاری محتواهای درسی در آموزش های غیر حضوری و ترکیبی یکی از گزینه های کاربردی در دوران کرونا ویروس محسوب گردید. در کشور ما یکی از این ابزارها و بسترهای تعاملی، رونمایی از شبکه اجتماعی دانش آموزان | ش ا د | بود. از لحاظ ساختار نرم افزاری ملغمه ای کپی شده از قابلیت های پیام رسان های تلگرام، اینستاگرام و اخیراً کلاب هاوس با سرور سنترهای لاک پشتی برای پوشش ارتباط تعاملی معلمان و دانش آموزان کل کشور؛ البته با عرض پوزش از دارندگان تلفن همراه برند اپل!.

فارغ از تمام قابلیت ها و مزیت ها، |ش ا د| را در چند توانمندی باید مورد بررسی قرار داد؛ به رغم مدعا، شاد آمده بود تا سپری در برابر چالش‌ها و پیامدهای کرونا ویروس در بحث آموزش، مکمل و جانشین آموزش حضوری باشد![ پیش فرض اینکه کُمِیت این گزاره ها در آموزش، پیش از کرونا ویروس هم لَنگ بود؛  محفوظ می باشد!]: 

 شاد و توان برقراری عدالت آموزشی

 شاد و توان جلوگیری ترک تحصیل  

شاد و توان کاهش شکاف دیجیتال

روند سیاست گذاری و رویه های مصوبات اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اقدامات مافیاگونه ی انحصارگرایانه ی کالای آموزش در کشور توسط برخی اعضای شورای عالی آموزش و پرورش و مدیران رده بالا در تاسیس مدارس غیر انتفاعی،  نسبت سرانه های آموزش (مدارس)بهGDP در دهه های اخیر، وضعیت توزیع استانی و نوع مدرسه ی رتبه های برتر کنکور در چند سال اخیر و ... بیانگر وضعیت عدالت آموزشی در کشور می باشد! از منظر یک تحلیل گر واقع گرا؛ گزاره ی عدالت آموزشی در پی ایجاد و تثبیت گزاره ی عدالت اقتصادی، عدالت سیاسی، عدالت قضایی، عدالت اجتماعی و عدالت فرهنگی محقق خواهد شد و تا مادامی که عدالت در بخش های فوق محقق نگردد؛ آموزش با شرایط عادلانه در کشور توزیع نخواهد شد! طبق آمار رسمی مبتنی بر مصاحبه مسئولان وزارت آموزش و پرورش حدود ۹۷۰ هزار تارک تحصیل رسمی و آمار غیر رسمی از حدود ۳ تا ۵ میلیون دانش آموز بدور از دریافت خدمات آموزشی در دوران کرونا در کشور حکایت دارد! با قلم لرزان می توان گفت شاید به کودکان کار هم بیش از آنچه گفته می شود اضافه شده باشد! و پدری که یک تلفن همراه را باید به عدالت بین ۴ فرزند تقسیم می کرد!؟این آمار از یک شکاف طبقاتی دیجیتال هم در اجتماع رونمایی می کند !

اما در دنیای سرمایه داری، هر هزینه تراشی باید یک سود محوری هم داشته باشد! اساساً در پَسِ نظامات فکری طراحان معادلات کلان حاکمیتی در تمام دنیا؛ همیشه پای یک تجارت در میان است و در پوشش آموزش الکترونیک ، تجارت الکترونیک جریان دارد. تشویق و موج سازی دعوت به تولید محتوای الکترونیکی! در بستر | ش ا د | به مثابه هیزم کشی خانواده ها و دانش آموزان، شاید برای گرم کردن تنور درآمد ... بوده باشد! بر اساس مصاحبه ی تکذیب شده ی! یکی از مدیران بخش فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش سود ماهیانه شاد حدود( n_100) میلیارد؛ یکی از جنجالی ترین خبرها در مورد شبکه |ش ا د| در طول مدت فعالیت این اپلیکیشن بود! 

با تمام چالش ها و نقصان ها؛ روند تحولات، سوگیری و پدیده جهانی شدن و لزوم همراهی با تحولات مثبت جهانی با رویکرد بومی؛ تجربه بکارگیری شبکه ها و بسترهای آموزشی غیر حضوری از قبیل | ش ا د |در دوران کرونا باید در قالب یک فراخوان ملیِ تجارب زیسته ی معلمان، دانش آموزان، خانواده ها، کارشناسان و مسئولان آموزش و پرورش احصاء؛ ثبت و در یک روند تکاملی ساختاری با اصلاح نواقص و ایجاد زیر ساخت های لازم به سمت جایگاه و کارکرد مطلوب خود حرکت نماید.