اساس پدیدار سازی و قوام یافتگی میراث های تمدنی بر پایه ی توجه به سرمایه ی انسانی و عنصر انسان کارآمد بوده است.

از جهت متقن بودن گزاره های عمیق مبتنی بر فطرت دین؛ تزکیه و پرورش از پیش شرط های به تعلیم رساندن بشر می باشد. سلوک پیامبر خاتم (ص) و سلاله ی ایشان هم، گواه بر تکیه بر هنجارهای اقناعی به جای اقدامات سلبی می باشد.در عصر انفجار جمعیت،آموزش و ارتباطات ؛ایجاب وصف انسان خردگرای متمدن، ملازم با درگیر بودن او با « تربیت» است در همه شئون آن.

پس از ایجاد سازمان های آموزشی برای تعلیم بخشی انسان ودر نوردیدن مکاتب متعدد تربیتی ، هنوز هم انحطاط اخلاقی و تربیتی بشر بن بستی ندارد ؛ از لولیتا سازی دخترکان بی پناه تا ماسک دزدی در چالش نوین جهانی همه گیری ویروس کرونا. پس تحقق بشر به کمال رسیده در بستر این نظامات، هنوز تا قله فاصله ها دارد.

نظریه های آکادمیک اندیشمندان حوزه آموزش و تربیت مشهور جهان، مبتنی بر « فرهنگ و ارزش های ملی» در اسناد و خط مشی سیاست های کلان هر کشور به تبلور می نشیند. در اسناد بالادستی نظام آموزشی کشور ما بر اساس بنیادهای اعتقادی ؛ جایگاه رفیع تربیت در قالب «انسان دارای حیات طیبه» ترسیم شده است. الزامات ، بستر و ساخت ذهنی تحقق چنین غایتی حتی در مقام ایده پردازی هم، ساحتی به شدت مسئولیت آور و چندبعدی می باشد که با احتیاط میتوان گفت آموزش و پرورش به تنهایی بار امانت نتوانست کشیدن!

لاجرم در عجز پوشش این رسالت بزرگ یعنی تربیت انسان در معنای کمال آن، حداقل به قدر تشنگی باید چشید! سوگیری،رویکردها و سیاست های کلان یک جامعه مبتنی بر شعارهای اسلامی باید در خدمت» تربیت» انسان باشد.نفی و انکار نکردن خطاها در شکل گیری یک «جامعه مدنی فضیلت مدار» اولین گام اصلاح است‌. حتما که بُن مایه های ایمان ؛شالوده ی اخلاق و تربیت خواهد بود . شاید ابتدا بر سفره ها نان نیامد تا ایمان آورده شود!

مطلق دانستن به هبط کشیده شدن رسالت تربیتی جامعه اسلامی هم یک خطای نابخشودنی می باشد، چه بسا که در همین جامعه؛ اسوه ها ی در کمال تربیت انسانی هم رشد و نمو پیدا کرده اند. اما سنجش سهم حاکمیت و دستگاه های آموزشی و فرهنگی آن، نیازمند داده های تحلیلی استاندارد می باشد. امروز؛ حاکمیت نباید به دستگاه تعلیم و تربیت رسمی به مثابه بازار داد و ستدی بیندیشد که کالای آموزش و تربیت خوب برای ژن های خوب!

دستگاه تعلیم و تربیت هماوردهای قدرتمندی پیش رو دارد. پنجه انداختن با سازندگان انسان نوین بدون اخلاق و تربیت، نیازمند انداختن طرحی نو و کاستن از اقدامات موازی فرسایشی می باشد. انباشت سرمایه ی انسانی بدون تربیت و اخلاق هم به مثابه تیغی در کف زنگی مست! تحقق هدف غایی یعنی جامعه مملو از انسان تقوامدارمسئولیت پذیر با اخلاق؛ نیاز به زدن زیر میز رویه های کنونی دارد!

تقوا و اخلاق در کالبد یک انسان، که به عنوان بازده سیستم آموزش و پرورش شناخته می شود به مثابه کالنقش فی الحجر در صحیفه جان او آذین خواهد بست و رسالت در کادر بودن یا ادراک رسالت ها به جریان سازی های بزرگ در کشور و بین نخبگان و صاحب نظران مسائل آموزشی و تربیتی نیازمند می باشد! و امروز « معلم» مظلومانه در مغناطیس جاذبه میدان «تربیت» قرار دارد. چه کسی در گود و چه کسی در تماشا؛ قضاوت با رستگاران!

نویسنده: مصطفی قلندری، دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی

روزنامه صبح ساحل