۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگترین حماسهسرای ایران، سراینده شاهنامه و روز پاسداشت زبان پارسی است.
به گزارش صبح ساحل، امروز سالروز بزرگداشت مقام حکیم ابوالقاسم فردوسی، خالق شاهنامه و ادیب بزرگ قرن 4 هجری قمری است.
نام : ابوالقاسم حسن منصور بن محمد بن اسحاق شرفشاه طوسی
تخلص : فردوسی
تولد : 329 هجری قمری
محل تولد : روستای باژ در طوس خراسان
لقب : حکیم سخن
درگذشت : 416 هجری قمری
شاهنامه مهم ترین اثر فردوسی و یکی از بزرگ ترین آثار ادبیات کهن فارسی می باشد. نخستین کتاب نثر فارسی که به عنوان یک اثر مستقل عرضه شد، شاهنامه ای منثور بود.
از میان داستان های شاهنامه که گمان میرود در زمان جوانی وی گفته شده باشد میتوان داستانهای بیژن و منیژه، رستم و اسفندیار، رستم و سهراب، داستان اکوان دیو و داستان سیاوش را نام برد. فردوسی پس از آگاهی یافتن از مرگ دقیقی توسی و نیمهکاره ماندن گشتاسبنامه سرودهٔ او (که به زمانه زرتشت میپردازد)، به نگاشته شدن شاهنامه ابومنصوری که به نثر بوده و بن مایه دقیقی توسی در سرودن گشتاسبنامه بودهاست پی برد و به دنبال آن به بخارا، پایتخت سامانیان «تخت شاه جهان» رفت تا آن را بیابد و بازمانده آن را به شعر در آورد. فردوسی در این سفر «شاهنامهابومنصوری» را نیافت اما در بازگشت به توس، امیرک منصور، که از دوستان فردوسی بودهاست و «شاهنامه ابومنصوری» به دستور پدرش ابومنصور محمد بن عبدالرزاق یکپارچه و نوشته شده بود، نسخهای از آن را در اختیار فردوسی نهاد.زمان درستی از تاریخ مرگ فردوسی در دست نیست؛ اما مرگ او در دورانی سخت و در شرایط نا به سامان مالی بوده است. بنا به روایت های به جا مانده از نظامی گنجوی، مرگ فردوسی هم زمان با تصمیم سلطان محمود غزنوی به دلجویی از فردوسی و پرداخت پاداش بابت سرودن شاهنامه، به او بوده است.
فردوسی در سال 416 هجری قمری از دنیا رفت. از دفن فردوسی در قبرستان توس ممانعت شد؛ زیرا در آن زمان دفن مسلمانان شیعه را در این قبرستان ممنوع کرده بودند. سرانجام فردوسی را در حیاط خانه خودش دفن کردند و یکی از حاکمان محلی غزنویان، بنایی در محل مقبره فردوسی ساخت.
شبهاتی در مورد نام و سن واقعی فردوسی
تمام جرئیات از شاهنامه فردوسی
نسخه اولیه و نسخه نهایی
فردوسی نسخه اولیه شاهنامه را در سال ۳۸۴ هجری قمری تمام و تا سال ۴۰۰ هجری تکمیل کرد.
۳- تعداد بیتها
بر اساس تصحیح استاد خالقی مطلق که معتبرترین و علمیترین تصحیح شاهنامه است، شاهنامه دارای ۴۹ هزار و ۵۳۰ بیت است.
۴- تعداد شخصیتها
در شاهنامه بیش از ۳۰۰ شخصیت وجود دارد که ۴۸ نفرشان پادشاه هستند.
۵- مضمون بخشی از ابیات شاهنامه
۱۰ درصد ابیات پند و اندرز است. ۴۰ درصد ابیات را گفتگو تشکیل میدهد و ۴ درصد ابیات شاهنامه هم تعبیر و تفسیرهای حکمی خود فردوسی درباره رویدادها و چهرههاست.
۶- تعداد داستانها
در شاهنامه میتوان ۶۳ داستان شناسایی کرد که از این تعداد ۲۱ داستان پرداخت جدیتری دارند.
۷- نامهها
در شاهنامه به ۱۹۲ نامه برمیخوریم که بیش از سه هزار بیت آنها به بیان متن و مضمون نامهها و کمتر از هزار بیت، به بیان مقدمه و مؤخره، مانند فراخواندن دبیر، آماده کردن نوشت افزار، مهر کردن و به پیک سپردن و توصیف دبیر و پیک و… اختصاص یافته است. از این تعداد، ۱۰ نامه با مضمون ضرب الاجل یا اتمام حجت (از جمله نامه کسری به قیصر) است.
۸- جنگها
در شاهنامه ۲۰۱ جنگ به تصویر کشیده شده که از میان آنها ۸۴ جنگ با تورانیان، ۳۹ جنگ با دیوان و موجودات ترسناک و غیرانسانی مانند اژدها، جادوگر و…، ۱۴ جنگ با رومیان و ۱۰ جنگ با تازیهاست و ۳۲ جنگ هم از نوع داخلی است.
۹- قتلهای ناخوشایند
در شاهنامه چهار مورد پدرکشی مانند کشته شدن مرداس به دست ضحاک، شش نمونه فرزندکشی مانند کشته شدن سهراب به دست رستم، شش نمونه برادرکشی مانند کشته شدن رستم و زواره به دست شغاد، یک نمونه نیا کشی مانند کشته شدن افراسیاب به دست کیخسرو و یک نمونه همسرکشی از جمله کشته شدن گستهم به دست گردیه به چشم میخورد.
۱۰- ازدواجهای عجیب
در شاهنامه حدود ۱۹ نمونه ازدواج عجیب، یعنی ازدواج با بیگانگان و دشمنِ خودی میبینیم که از جمله آنها میتوان به ازدواج پسران فریدون با دختران پادشاه یمن، ازدواج زال با رودابه دختر مهراب کابلی، ازدواج کاووس با سودابه دختر شاه هاماوران و ازدواج اردشیر با دختر اردوان اشاره کرد.
منابع: روزنامه خراسان، خبرنگاران جوان