انتخاب مدرسه برای فرزندان و ثبت‌نام در آن یکی از دغدغه‌هایی است که خانواده‌ها پیش از شروع سال تحصیلی با آن رو‌به‌رو هستند. با شیوع ویروس کرونا بر این دغدغه‌ها افزوده شده است. به‌دلیل گرانی‌های اخیر، پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور تحصیل در مدارس غیردولتی برای خانواده‌ها بسیار دشوار شده‌است و به‌نظر می‌رسد که تعداد زیادی از خانواده‌ها تصمیم بر ثبت‌نام فرزندانشان در مدارس دولتی بگیرند. والدین انتظار دارند که در مدارس دولتی -همانطور که از نامشان پیداست- تحصیل رایگان باشد و درواقع هزینه آن‌ را دولت بپردازد؛ اما درخواست پرداخت وجه از سوی برخی از مدیران خلاف این موضوع را نشان می‌دهد و موجب نارضایتی والدین شده‌است.

 درخواست وجوه  اضافی در برخی مدارس

از گوشه و کنار زمزمه‌هایی درمورد دریافت وجه در برخی مدارس دولتی هنگام ثبت‌نام به گوش می‌رسید. در خلال صحبت با چند نفر از والدینی که برای ثبت‌نام به مدارس دولتی مراجعه کرده‌بودند متوجه شدم که برخی از مدارس وجوهی غیر از هزینه بیمه و کتاب را از والدین طلب می‌کنند و بعضی دیگر فقط هزینه بیمه و کتاب را دریافت می‌کنند.یکی از والدین در گفتگو با خبرنگار صبح ساحل با گلایه از عدم رسیدگی به موضوع دریافت وجه زمان ثبت‌نام در مدارس دولتی می‌گوید: «با وجود اینکه گفته‌اند دریافت وجه از والدین هنگام ثبت‌نام ممنوع است اما برخی از مدارس هنگام ثبت‌نام علاوه بر هزینه بیمه و کتاب مبالغی را هم تحت عنوان هزینه آب شرب بهداشتی و کمک به مدرسه دریافت می‌کنند». او درمورد میزان هزینه‌ای که پرداخت کرده‌است، می‌گوید: «۸۰ هزار تومان بابت هزینه آب، بیمه و کتاب پرداخت کردم». همچنین می‌گوید که مدرسه از والدین درخواست پرداخت هزینه‌ای با پایه ۲۵۰ هزار تومان تحت عنوان کمک به مدرسه داشته است. او درمورد اجباری یا اختیاری بودن پرداخت این هزینه‌ها می‌گوید: « هزینه آب، بیمه و کتاب اجباری اما کمک به مدرسه اختیاری بود با این وجود چندبار تاکید کردند که پرداخت کنیم و من هم تحت آن شرایط پرداخت کردم».یکی دیگر از والدین در این مورد می‌گوید: « مدرسه دختر بزرگم ۲۵۰ هزار تومان اضافه بر هزینه بیمه و کتاب دریافت کرد و مدرسه دختر کوچکم ۱۵۰ هزار تومان علاوه بر هزینه بیمه و کتاب از ما گرفت، درضمن این هزینه‌ها همه اجباری بود». مادر دیگری اما گفت: « از ما فقط هزینه بیمه و کتاب را گرفتند و از هزینه دیگری تحت عنوان کمک به مدرسه حرفی زده نشد».

 هزینه‌های زیاد بر دوش مدیران و بودجه ناکافی

این روزها ثبت‌نام در مدارس به یک مشکل اساسی در بین خانواده‌ها تبدیل شده‌است. با وجود اینکه دریافت هرگونه وجه هنگام ثبت‌نام در مدارس دولتی تخلف اعلام شده‌است برخی از مدیران به بهانه‌های گوناگون مثل کمبود امکانات و عدم کمک‌های دولتی از دانش آموزان مبالغی را درخواست می‌کنند که باعث نارضایتی والدین شده است. مدیر یکی از مدارس در گفتگو با خبرنگار صبح ساحل می‌گوید: «بودجه‌ای که آموزش و پرورش به مدرسه می‌دهد خیلی ناچیز است و بیشتر در بخش‌نامه‌ها مشخص است و در عمل اثر چندانی از آن نیست یا شاید برای چند مدرسه خاص است که معمولا از آنها بازدید می‌شود. بنابراین مدیران مجبورند که برای تامین تجهیزات مورد نیاز از والدین کمک بگیرند. آموزش و پرورش می‌گوید ما با مدیری که از والدین پول بگیرد برخورد می‌کنیم اما وقتی برای بازدید می‌آیند و مدیر می‌گوید که فلان چیزها را نداریم می‌گویند از والدین کمک بگیرید و غیرمستقیم از آنها درخواست کمک و همیاری کنید». او اضافه کرد: « اینطور نیست که مدیران والدین را مجبور کنند و بگویند که اگر پول ندهید فرزندتان را ثبت‌نام نمی‌کنیم. معمولا با والدین جلسه می‌گذارند و با توضیح وضع موجود از آنها می‌خواهند که به مدرسه کمک کنند».

 دریافت وجه هنگام ثبت‌نام در مدارس دولتی تخلف است

«مدارس دولتی اعم از عادی و هیئت‌امنایی غیر از هزینه بیمه و کتاب -درصورتی که والدین خودشان در سامانه مربوطه سفارش نداده باشند- حق ندارند هیچ هزینه دیگری را تحت هیچ شرایطی دریافت کنند». این را ایرج بیت‌اللهی، معاون آموزش ابتدایی آموزش و پروش هرمزگان گفت و اضافه کرد: « هزینه بیمه ۷ هزار تومان و هزینه کتاب طبق مصوبه از ۲۴ هزار تومان برای پایه اول تا ۳۴ هزار و ۵۰۰ تومان برای پایه ششم است».همانطور که گفته شد والدین از پرداخت هزینه‌هایی تحت عنوان هزینه آب شرب و کمک به مدرسه به صورت اجباری و یا با اصرار مدیران می‌گویند؛ اما بیت‌اللهی می‌گوید: « مدارس حق دریافت هزینه‌ای تحت عنوان آب شرب، ایاب و ذهاب و غیره را به هیچ عنوان ندارند و اگر موردی باشد تخلف است. درمورد کمک به مدرسه هم اگر کسی بخواهد به‌صورت داوطلبانه به مدرسه کمک کند منعی وجود ندارد اما زمان آن هنگام ثبت‌نام نیست و ما توصیه می‌کنیم که این کمک‌ها را در طول سال تحصیلی پرداخت کنند. مدیران به هیچ وجه حق مطالبه به اجبار یا به اصرار ندارند». باوجود اینکه مدیران از کمبود بودجه برای تجهیز مدارس و اجرای طرح‌های بازسازی می‌گویند،معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان می‌گوید: «هزینه‌های مربوط به آب، برق، تلفن و لوازم ضروری مدرسه را ما هر ساله تامین می‌کنیم و متعهد به انجام این کار هستیم». او همچنین اضافه می‌کند: « در مدارس هیئت‌امنایی هم طبق مصوبه شورای آموزش و پرورش و باتوجه به درجه مدرسه و میزان خدمات فوق‌ برنامه‌ای که ارائه می‌دهد مبلغی تحت عنوان مشارکت‌های مردمی دریافت می‌شود. البته آن هم اجباری نیست و اگر دانش‌آموزی بضاعت مالی نداشته باشد مجبور به پرداخت نیست و مدرسه نباید اصراری بر دریافت وجه داشته باشد».

 راه‌های ثبت شکایت از مدارس متخلف

همانطور که گفته شد دریافت هزینه‌‌ای مضاف بر هزینه بیمه و کتاب به اجبار یا با اصرار تخلف است و درصورتی که مدرکی دال بر تخلف مدرسه‌ای به آموزش و پرورش ارائه شود با مدرسه متخلف برخورد می‌شود. بیت‌اللهی درمورد چگونگی ثبت شکایت، گفت: « مردم می‌توانند با مراجعه به سایت پاسخگویی به شکایات اداره کل آموزش و پرورش شکایت خود را ثبت کنند. همچنین می‌توانند به ستادهای ثبت‌نام اداره آموزش و پرورش مراجعه کنند یا به‌صورت تلفنی شکایات خود را مطرح کنند. شماره تلفن ۳۳۳۳۹۰۰۹ واحد نظارت و پاسخگویی به شکایات ستاد ثبت‌نام استان است. هرکس گزارشی مبنی بر تخلفات احتمالی به ما بدهد همکاران ما در حوزه نظارت و بازرسی  موظفند که با فوریت این شکایات را بررسی کنند و درصورت محرز شدن این تخلف فرد متخلف به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری معرفی شده و با او برخورد می‌شود».حال باید دید اگر آنطور که برخی مدیران مدارس می‌گویند، بودجه کافی در اختیارشان قرار نمی‌گیرد و مجبورند از والدین کمک بگیرند پس بودجه اختصاص یافته به آموزش و پرورش در این اداره صرف چه چیزهایی می‌شود؟ و اگر آنطور که آموزش و پرورش می‌گوید، هزینه‌های مدارس را می‌پردازد پس وجوه دریافتی از والدین قرار است صرف چه چیزهایی شود؟ آیا این مورد نیازمند نظارت بیشتر آموزش و پروش بر مدارس نیست؟ اگر آموزش و پرورش به شکایات رسیدگی می‌کند پس چرا هر سال با این تخلف مواجهیم؟ غیر از تامین نشدن بودجه مدرسه چه دلیلی می‌تواند برای ارتکاب این تخلف وجود داشته باشد؟