بیست و چهارم اکتبر به منظور بزرگداشت تولد جوناس سالک، کاشف لهستانی تبار واکسن فلج اطفال و در راستای افزایش آگاهی عمومی و پیشگیری از این بیماری که همچنان یک تهدید جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود، روز جهانی فلج اطفال نام گذاری شده است.

بیماری که باعث درگیری نورون‌های حرکتی می شود و دستگاه گوارش و در بعضی مواقع دستگاه عصبی مرکزی را درگیر می‌کند و باعث ایجاد ناتوانی در افراد می شود.

 در حال حاضر بیماری فلج اطفال در ۱۶ کشور جهان شیوع دارد اما کشورهایی مانند شمال هندوستان، شمال نیجریه و دو کشورهمسایه افغانستان و پاکستان شیوع بیشتری دارد و پاندمی کووید ۱۹ نیز موجب توقف عملیات واکسیناسیون در برخی از این کشورها شده است. این در حالی است که مدیر برنامه منطقه‌ای سامان جهانی بهداشت در آفریقا اعلام کرده است که نوع جدیدی از واکسن فلج اطفال تولید شده است که در برابر جهش‌های ژنتیکی ویروس ضعیف‌شده مقاوم است.

به نوشته ایرنا، نوع جدیدی از واکسن فلج اطفال تولید شده است که در برابر جهش‌های ژنتیکی ویروس ضعیف‌شده مقاوم است.

به گفته مدیر برنامه منطقه‌ای سامان جهانی بهداشت قرار است این واکسن خوراکی جدید که از لحاظ ژنتیکی پایدارتر از نمونه‌های قبلی است و توانایی جهش ندارد، از پایان ماه جاری میلادی به بازار عرضه شود.

انواع متفاوت ویروس فلج اطفال

ویروس فلج اطفال دارای سه گونه تهاجمی (نوع۱، نوع ۲ و نوع ۳) است.  ویروس نوع ۲ در سال ۱۹۹۹ میلادی ریشه کن شد. همچنین یک کمیسیون مستقل از متخصصان به این نتیجه رسیدند که ویروس نوع ۳ در سراسر جهان ریشه کن شده است و هیچ موردی از این نوع ویروس از سال ۲۰۱۲ میلادی تاکنون گزارش نشده است و ویروس نوع یک که تنها در پاکستان و افغانستان وجود دارد.

سه گونه ویروس فلج اطفال از نظر علائم کاملا مشابه هستند؛ ولی تفاوت‌های ژنتیکی و ویرولوژیکی بین آنان باعث می‌شود به طور جداگانه ریشه‌کن شوند.

واکسن این بیماری که از نوع ویروس غیرفعال بود. توسط جوناس سالک تهیه شد و در سال ۱۹۵۵ برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت.

آخرین آمار منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت در مورد فلج اطفال:   

 
- فلج اطفال (پولیومیلیت) عموما کودکان زیر پنج سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- از هر ۲۰۰ مورد ابتلا به عفونت، یک مورد منجر به فلج غیر قابل بازگشت می‌شود و از این میان ۵ تا ۱۰ درصد به دلیل ضعف عضلات تنفسی، جان خود را از دست می‌دهند.
- موارد گزارش شده در سال ۱۹۸۸ میلادی حدود ۳۵۰ هزار نفر بود که در سال ۲۰۱۸ میلادی با بیش از ۹۹ درصد کاهش، به ۳۳ نفر رسید.
- تازمانی که یک کودک مبتلا به فلج اطفال وجود داشته باشد، کودکان تمام کشورها در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
-  ریشه کن نشدن فلج اطفال در چند منطقه باقیمانده، می‌تواند به ابتلای ۲۰۰ هزار کودک در سال منجر شود و پس از ۱۰ سال، این بیماری تمام جهان را فرا می‌گیرد.
- در اکثر کشورهای جهان، سیستم‌های نظارتی و ایمن‌سازی موثر برای مقابله با سایر بیماری‌های عفونی صورت گرفته است.
- هیچ درمانی برای فلج اطفال وجود ندارد و تنها راه مقابله پیشگیری است که با چند نوبت واکیسناسیون انجام می‌شود.

به گزارش صبح ساحل، بر اساس برنامه ایمن‌سازی همگانی کودکان مصوب کمیته کشوری ایمن‌سازی وزارت بهداشت ودرمان که از اول سال ۱۳۷۳ به اجرا درآمد، واکسیناسیون در کشور ایران بر ضد فلج اطفال با استفاده از واکسن زنده خوراکی پولیو (live oral polio vaccine) (OPV) صورت می‌گیرد.
برنامه واکسیناسیون فلج اطفال جهت نوزادان: واکسن خوراکی به ترتیب در بدو تولد، ۲ ماهگی، ۴ ماهگی، ۶ ماهگی، ۱۸ ماهگی و ۶ سالگی به کودک خورانده می‌شود. برنامه واکسیناسیون فلج اطفال جهت کودکان زیر ۷ سال که به‌موقع مراجعه نکرده‌اند: واکسن خوراکی به‌ترتیب در بدو مراجعه، یک ماه، دو ماه و شش ماه تا یک سال پس از اولین نوبت و همچنین در ۶ سالگی به کودک خورانده می‌شود.

برنامه واکسیناسیون فلج اطفال جهت کودکان ۷ ساله و بالاتر که به‌موقع مراجعه نکرده‌اند نیز میتوانند واکسن خوراکی زا به‌ترتیب از بدو مراجعه، یک ماه، دو ماه و شش ماه تا یک سال پس از اولین نوبت به کودک بدهند.

ایران به عنوان یکی از ۲۷ کشور منطقه، درخشان ترین کارنامه در زمینه فلج اطفال را دارد و ازسال ۱۳۸۰ در کشور موردی از فلج اطفال ثبت نشده است.

در هرمزگان نیز بیش از 20 سال است هیج مورد مثبتی ثبت نشده است و هرساله طرح تکمیلی واکسیناسیون فلج اطفال در دو مرحله در استان، به دلیل همسایگی با برخی از کشورهای دارای این بیماری و پیشگیری از آن انجام میگیرد. این طرح به صورت خانه به خانه توسط تیم های دو نفره بهداشتی ( دو هزار و ۶۰۰ نفر مامور بهداشت) با مراجعه به درب منازل و خوراندن دو قطره خوراکی فلج اطفال اجرایی می شود و هدف از انجام آن، ریشه کنی فلج اطفال یا بیماری پولیو است.