«جبران خلیل جبران»، جز شاعران و نویسندگان معروف عرب است که نوشته‌هایش توام با عشق پاک و عارفانه است. در ادامه به مناسبت سالروز درگذشت وی به خلاصه ای از زندگینامه و آثارش می‌پردازیم.

زندگینامه

«جبران خلیل جبران» در ‌۱۸۸۳ میلادی در دهکده‌ای کوچک از منطقه بُشاری لبنان ‌زاده شد و هم‌اکنون با اینکه ۸۹ سال از مرگ او می‌گذرد اما همچنان تاثیر جبران چشمگیر است و زندگیش برای خاص و عام در هاله‌ای از رمز و راز قرار دارد. مادرش دختر کشیشی بود که پایبندی به اصول و ارزش‌ها برایش در درجه نخست قرار داشت و همین عاملی شد تا «جبران خلیل جبران» از مادر خود الهام بگیرد. لبنان سده های متمادی دیدارگاه شرق و غرب، میدان‌گاه‌ همایش‌ مذاهب و سنن گوناگون بوده است. از این ‌رو لبنان نیاکان جبران خلیل جبران، درست همان سپهر آرمان آسایی بود که‌ این شاعر می‌توانست نوزاده‌های اندیشه و پسندش را در آن بپروراند تا به میان مردم به یادگار بگذارد. با گذر زمان، جبران خلیل در کشاکش میان واقعیاتی‌ که‌ خود به چشم می‌دید و خیال‌های آرمانی که مادرش‌ می‌پرورد، ۲پاره می‌شد. یعنی نزد او پندارها، باورها و اندیشه‌هایی که مادر او از گذشته‌ فراهم‌ آورده بود با لبنان نوپا سرناسازگاری‌ داشت. از آن هنگام که لبنان درگیر جنگ‌ داخلی‌ شده بود، بسیاری از گروه‌های‌ اقلیت‌ ناچار شده بودند از آنجا مهاجرت کنند. جبران در «بوستون» به مدرسه رفت و هوش و ذکاوت بالایی را از خود نشان داد و در دوازده سالگی، یادگیری زبان انگلیسی را آغاز کرد.

 اواخر سال 1896 بود که دینسون هاوس، بنيادگزار مرکز هنری «بوستون» به كمك یکی از دوستانش با جبران آشنا شد و از او خواست که وارد مرکز آفرينش‌هاي هنری او شود. ولي جبران یک سال پس از آن به زادگاه خود در لبنان بازگشت، تا دانش‌آموختگي را به زبان عربی در کشورش ادامه دهد. وي در آنجا به دبیرستان رفت و آغاز به خواندن دانش اخلاق و مذهب کرد. جبران در آمریکا به نگارگری پرداخت و در سال ۱۹۰۸ وارد فرهنگستان هنرهای عالی در پاریس شد و به مدت سه سال زیر نظر تندیسگر سرشناس، "اگوست رودن" درس خواند. رودن برای جبران، آینده‌ي درخشان و تابناکی را پیش‌بینی نمود. زنان دیگری نیز در آينده وارد زندگی جبران شدند که از همه مهمتر، ‌مي‌توان به خانم "مری هسکل" و "شارلوت تیلر" اشاره نمود. این دو زن، بويژه خانم "هسکل"، شاید بیشترین كارآيي را در زندگی فرهنگی، هنری و حتی اقتصادی جبران داشته‌اند.

جبران در سال ۱۸۹۸ وارد بیروت شد و به "مدرسه الحکمه" رفت. وي در این دوره، کتاب مقدس را به زبان عربی خواند و با دوستش "یوسف حواییک"، نشريه‌اي به نام "المناره" منتشر کرد که حاوی نوشته‌های آن دو و نقاشی‌های جبران بود. وي در نوزده سالگی، دوباره راهی "بوستون" شد و پیوند عاطفی شدیدی با یک دختر سراينده به نام "ژوزفین پی بادی" که دارايي سرشاری از ذوق و فرهنگ داشت، پیدا کرد، ولي در همان زمان بود که مادر، خواهر و برادر ناتنی‌اش بر اثر بیماری سل از دنیا رفتند.

«ماری هسکل»، مدير مدارس بوستون بود که مسئوليت پشتيباني از جبران را پذيرفت و او را دوباره راهی مدرسه کرد. جبران از همان زمان نوجوانی، به میدان هنر و شعر و نویسندگی گام نهاد. در پانزده سالگی، مدیر گاهنامه‌ي "الحقیقة" شد و در شانزده سالگی، نخستین سروده‌ي او در روزنامه‌ي "جبل" به چاپ رسيد و در هفده سالگی، چهره‌ي بزرگانی چون "عطار" و "ابن سینا" و "ابن خلدون" و برخی دیگر از حکما و نویسندگان پیشین را نقش كرد. او پس از پایان دانش آموختگي رسمی خود، برای تکمیل هنر نقاشی به پاریس رفت و طی دو سال سكونت در فرانسه، افزون بر آشنایی با مكتب‌هاي گوناگون هنر نقاشی، کتابی با عنوان "الارواح المتمردة" (روان‌های سرکش) نوشت و در "بیروت" به چاپ رساند.

روز درگذشت جبران خلیل

جبران خلیل جبران سبكی نو در ادبیات ایجاد كرد و به عنوان یكی از گردانندگان نهضت روشن فكری و ادبیات جدید عرب به شمار می رفت. وی هم چنین از بنیان گذاران شعر آزاد به شمار می آید و نثرش، از تازگی و روانی بسیار برخوردار می باشد. موضوع بیشتر آثار او، اعم از نظم و نثر، رومانتیسمی و توجه شدید به تخیلات و طبیعت است. نوشته های جبران خلیل جبران، نمادی از گستردگی خیال و نوپردازی ادبی یك نویسنده محسوب می شود و او در ذهن بارور خود، ابداعاتِ فراوانی نمود.  جبران خلیل جبران زیباترین آثارش را به زبان انگلیسی نگاشت كه مجنون، پیغمبر، به سوی فرزند انسان و خدایان زمین از آن جمله اند. او هم چنین آثاری به عربی دارد كه نامه ای در موسیقی، ارواح سركش، بال های شكسته و توفان ها بسیار مشهورند. علاوه بر آن، جبران خلیل دارای دیوان شعری است كه در آن درباره محبت، دین، عدالت، حق و آزادی و سعادت اشعاری را سروده است و جَبران خلیل جَبران سرانجام در دهم آوریل ۱۹۳۱م در ۴۸ سالگی در نیویورك درگذشت و پیكرش را در زادگاه اصلی اش، لبنان به خاك سپردند.

 از جبران رويهم رفته شانزده کتاب به زبانهای عربی و انگلیسی بر جا مانده ‌است که به ترتیب سال انتشار بر اين پايه ‌اند :

الف - به زبان عربی:

۱. موسیقی (۱۹۰۵م.)
۲. عروسان دشت (۱۹۰۶م.)
۳. ارواح سرکش (۱۹۰۸م.)
۴. اشک و لبخند
۵. بالهای شکسته
۶. کاروانها و توفانها
۷. نوگفته‌ها و نکته‌ها

ب - به زبان انگلیسی:

۸. دیوانه
۹. نامه‌ها
۱۰. ماسه و کف
۱۱. پیشتاز
۱۲. خدایان زمین
۱۳. سرگردان
۱۴. مسیح، فرزند انسان
۱۵. پیامبر
۱۶. باغ پیامبر

منبع: ایرنا/بیتوته