نوجوانان دائما به دنبال ایجاد بنیادهای زیستی و عقیدتی منطبق با مبانی نظری خود می باشند. وقتی دایره ی ناهمگونی خواست ها و علائق آنان با ساختارهای عرفی موجود،به نهایت اتساع رسید و اصلاح اجتماعی یا پذیرش عرفی غیر منافی با آداب دینی وآیین ملی به منظور کسب رضایت خاطر حداقلی آنان صورت نپذیرفت، باید منتظر تحمیل های سخت در دوران گذار نسلی باشیم.

اینکه اکنون در آستانه یک دگردیسی  در شرایط و ضوابط عرف اجتماعی از سوی نسل Z هستیم؛ ناظر بر یک گذشته ی بدون برنامه برای هویت سازی و برندسازی شخصیت نوجوان معیار انقلاب اسلامی می باشد‌! تحول سازی و اقناع بخشی روانی اجتماعی نیاز به یک پارادایم سازی نوین و بسته تحولی نرم افزاری دارد که در آموزه های دینی ما،پیاده سازی آن در قالب قول سدید و زبان لیّن به وضوح بیان گردیده است. همانطور که در قرآن خطاب به پیامبر رحمت، حضرت محمد (ص) آمده : با آنان با زبان نرم [شیوه مدیریت فرهنگی هوشمندانه و اقناعی]سخن بگو و گرنه از پیرامون تو پراکنده خواهند شد [ناسازگاری مدنی منجر خواهد شد].

هویت بخشی و استمرار بخشی مبانی جمهوری اسلامی در بین نوجوانان امروز؛ نیاز به اتاق فکرهای جدید و بسته های اجرایی جدید از جنس تبیین و اقناع دارد. در رخدادهای اخیر ، یکی از دستگاه هایی که در زمینه مصونیت بخشی افکار عمومی به ویژه نوجوانان باید نقش آن کنکاش شود،آموزش و پرورش می باشد. آموزش و پرورش به عنوان دستگاه رسمی تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی در مصونیت بخشی افکار نوجوانان در جنگ ادراکی و شناختی، کجای این معادله چند وجهی ایستاده است؟

نسبت پایبندی به آرمان وطن دوستی حقیقی در خروجی‌های سیستم آموزش و پرورش به چه میزان قابلیت تحقق دارد؟ وطن؛ تنها یک مرز خاکی نیست، وطن مرز هویتی دارد.وطن مرز فرهنگی دارد. وطن مرز دینی دارد. وطن مرز قانون اساسی دارد. وقتی این مرزها دریده شد؛ لاجرم مرز خاکی هم ... . امروز ؛ آنچه در این انبوه بمباران اطلاعاتی و محتوایی، هویت نوجوان را تهدید می کند؛ هیچ آنتی تز در آموزش و پرورش برای آن وجود ندارد! اگر شعار تعلیم و تربیت تمام ساحتی داده می شود، باید محتوای تمام ساحتی هم تولید و ارائه شود. تربیت ؛ یک گزاره چند ساحتی می باشد.در زمینه ی خوراک فرهنگی چه تولیدات سینمایی اختصاصی،چه تولیدات موسیقیایی اختصاصی، چه طراحی لباس،پوشش و فرم موی اختصاصی،چه طراحی بازی و سرگرمی اختصاصی و... متناسب با ذائقه نوجوانان و معیارهای انقلاب اسلامی در آموزش و پرورش تولید گردیده است؟شاید این مساله مطرح شود که رسالت آموزش و پرورش با وزارت فرهنگ وارشاد مخلوط شود!؟

از این سو هم اینگونه مطرح می کنیم  که چه دلیلی وجود داشته که موسیقی رپ کره ای ، کنسرت امیر تتلو ، لایو اینستاگرام ندا یاسی با اقبال بیشتری از سوی نوجوانان کشور مواجه است!؟ تقاطع حیاتی در همین نقطه قرار دارد،تا مادامی که پیوستگی رویکردی بین دستگاه های کلان؛ بر هزینه- سرمایه در آموزش و پرورش توامان نگردد ، باید خروجی آن را در جذب شدن دانش آموزان و دنبال کردن صفحه مجازی فلان خواننده که در شعرهایش فحش می‌دهد؛دید. واقعیت این است که نهادهای سیاستگذار فرهنگ عمومی، بخش اعظمی از ذائقه و سلایق نوجوانان را نادیده گرفته و اساسا از دیدگاه واقع نگر نسبت به حقایق پیرامونی عاجز مانده اند!موضوع دیگر آن است که دسته بندی های کاذب و تعریف خودی، غیر خودی؛ ما را از دیدن سایر هموطنانمان کورکرده است.

سیاستگذاران رسانه ای به ویژه صدا و سیما تاکنون در تحلیل نیازسنجی های فرهنگی خانواده ها و نوجوانان ، متناسب با شرایط معاصر همگام نبوده است و انگار سبک زندگی و سطح تربیت عمومی ناشی از گسترش ارتباطات جهانی و تحولات اجتماعی را برای خود رسانه هم سانسور می نماید! نکته مهم آن است که مدل حکمرانی و اعمال مدیریت فرهنگی به دلیل فقدان یک سند واحد فرا سازمانی و عدم همسان سازی رویکردی ؛ نوجوان را در یک پارادوکس رفتاری قرار داده است.

نادیده انگاشتن الزامات سرمایه اجتماعی معلمان و غوطه وری بدون ضوابط نوجوانان در بستر سایبر و نبود سواد رسانه ای کافی در خانواده ها و نوجوانان ؛ عملا امکان مدیریت تربیت به ویژه تربیت سیاسی را برای آموزش و پرورش به صفر رسانده است! حوادث اخیر و به انحراف کشاندن کنش گرایی مطلوب نسل نوجوان در این رخدادها و بازی خوردن آنان توسط برخی سلبریتی ها یا شبکه های تلویزیونی فارسی زبان خارج از کشور ، این واقعیت را منعکس می سازد که هنوز، عقب ماندگی های زیادی در زمینه تولید محتوا و هماوردی در جنگ ادراکی پشت خاکریزهای فتنه ها وجود دارد. اما نکته امیدوار کننده ، وجود مردمانی آگاه است که علیرغم تمام چالش ها و کمبودها ؛ همچنان وطن و پیوستگی ایران عزیز را باتمام قومیت ها و همین مرزهای زمینی با جان خود حراست می کنند.

نویسنده: مصطفی قلندری

روزنامه صبح ساحل