در گذشته دهک های درآمدی متوسط سعی می کردند که اقلامی همچون برنج را در حجم زیاد خریداری کنند. اما در پی گرانی های اخیر خریدهای مردم یک کیلو یا دو کیلو بوده و دیگر خبری از فروش برنج با گونی نیست.
به گزارش صبح ساحل، به نقل از بازار: کاهش قدرت خرید و گرانی های اخیر سبک خریدهای مردم را متفاوت کرده است. گزارش های احتمالی نشان می دهد که بیش از نیمی از ایرانی ها در زیر فقر به سر می برند. فعالین بازار می گویند که رکود سنگینی در بازار حاکم بوده و تقاضا خرید به شدت کاهش یافته است. در این میان برخی از رسانه ها از معاوضه لباس های دست دوم با اقلام ضروری و کالاهای اساسی همچون برنج و روغن و مرغ خبر می دهد. در چنین شرایطی دیگر خبری از خریدهای عمده و سالانه اقلامی همچون برنج در میان خانوارها نیست. دلیلش هم ساده است. به عنوان مثال هر کیلو برنج ایران در مدت مشابه سال گذشته حدود ۵۰ هزار تومان فروخته می شد. برنجی که این روزها دست کم ۱۱۰ هزار تومان قیمت دارد.
یک حساب کتاب ساده نشان می دهد که خرید ۵۰ کیلو برنج در سال گذشته چیزی حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تمام می شد این در حالی است که برای خرید این میزان برنج امسال باید حدود ۶ میلیون تومان پول پرداخت کنید. برای درک بهتر از بزرگی این عدد باید بدانید که رقم معادل حقوق یک ماه یک کارگر ساده است.
بازار راکدتر از همیشه
کار به جایی رسیده که فعالین صنفی می گویند بسیاری از مردم به صورت یک کیلو، دو کیلو برنج می خرند و بسیاری از مردم برنج های خارجی را جایگزین برنج های ایرانی کرده اند.
رضا کنگری رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران در اینباره به بازار از کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی میزان خرید و فروش در بازار به نسبت سال گذشته خبر داد و گفت: شده و این بازار راکدتر از سال قبل شده است البته تمام کالاها به وفور در بازار وجود دارد و شاهد هیچ‌گونه کمبودی نیستیم.
او ادامه داد: در بخش خریدهای عمده خانوارها تا سال‌های قبل مثلا حداقل ۳۰ کیلو برنج خریداری می‌شد که متاسفانه اکنون این میزان به ۲ تا ۵ و حداکثر ۱۰ کیلو رسیده است که نشان‌دهنده کاهش چشمگیر میزان خرید عمده خانوار است.
این فعال صنفی با بیان اینکه تا پیش از این خانوارها معمولا روزهای تعطیل برای خریدهای عمده مراجعه می‌کردند و برای نمونه یک یا ۲ کارتن روغن و ماکارانی یا سایر اقلام را می‌خریدند اما اکنون این میزان خرید نصف و یک سوم شده است که نشان می‌دهد قدرت خرید کاهش یافته است.
کنگری همچنین درباره آخرین وضعیت قیمت ها در بازار گفت: هم اکنون حداکثر قیمت برنج هاشمی درجه یک در بازار کیلویی ۱۰۰ تا ۱۱۵ هزار تومان و ارزان‌ترین برنج یعنی ندا نیز ۴۸ تا ۵۰ هزار تومان و برنج پاکستانی نیز به نرخ کیلویی ۴۵ تا ۴۷ هزار تومان به فروش می‌رسد.
حذف مواد غذایی از سبد غذایی خانوار
البته تغییر سبک خرید مردم تنها به برنج و روغن محدود نمی شود. فعالین صنفی از افت تقاضای میوه، گوشت مرغ و گوشت قرمز و ماهی ها و میوه و سبزیجات خبر می دهند.
اما شرایط برای دهک های درآمدی فقیر جامعه خیلی بدتر از این حرف هاست و به نوعی بسیاری از اقلام از سبد مصرفی آنها حذف شده است. گزارش های منتشر شده خط فقر را در کشور ۱۸ میلیون تومان اعلام کرده این در حالی است که حقوق مصوب کارگران حدود ۶ میلیون تومان است. با این حساب می توان گفت که درآمد یک فرد تنها یک سوم نیازهای او را تامین می کند.
از طرفی طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران، تورم غذا در ایران از نرخ تورم عمومی عبور کرده و در آبان امسال نرخ تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به حدود ۶۸ درصد و نرخ تورم سالانه به ۶۱.۳ درصد رسیده است. تورم سنگین غذا در ایران موجب کاهش شدید سرانه مصرف انواع اقلام غذایی در کشور شده است؛ به‌طوری‌که مراجع مختلف در آمارهایی پراکنده این موضوع را اعلام کرده‌اند. در این میان مصرف نان به شدت بالا رفته و سهمش از سبد غذایی به شدت افزایش یافته است. این وضعیت به قدری نگران کننده است که کارشناسان تغذیه نسبت به بروز سوء تغذیه در بین کودکان کشور هشدار می دهند.
دلایل کاهش قدرت خرید
وحید محمودی اقتصاددان در اینباره به «ایران» گفت: در ادبیات اقتصادی، قدرت خرید نسبت درآمد خانوار به سطح عمومی قیمت‌هاست. درصورتی که درآمد خانوار نسبت به سطح قیمت‌ها دریک دوره زمانی ثابت باشد، به معنای ثابت بودن قدرت خرید است، اما اگر قیمت‌ها رشد بیشتری از درآمد داشته باشد باعث کاهش قدرت خرید می‌شود.
استاد دانشگاه تهران افزود: اتفاقی که در فاصله سال ۱۳۶۸ تا امروز رخ داده این است که مخرج این کسر (سطح عمومی قیمت‌ها) بشدت افزایش یافته است. در ابتدای سال ۱۳۶۸ و اجرای سیاست تعدیل اقتصادی با تورم ۵۰ درصدی مواجه بودیم که پس از ۳۲ سال، همچنان نرخ تورم درحدود ۵۰ درصد قرار دارد و این نشان می‌دهد که تورم در این دوره خود را بر خانوارها تحمیل کرده است.
وی توضیح داد: در شرایطی قدرت خرید مردم در این دوره ثابت باقی می‌ماند که در مقابل تورم ۵۰ درصدی و رشد قیمت‌ها، درآمد خانوارها نیز به همین میزان رشد پیدا می‌کرد که این‌گونه نبوده است. این در حالی است که به گفته «فریدمن» تورم حاصل خطای دولت‌هاست.
به گفته وی، تورم سال به سال افزایش می‌یابد و خانوارها برای جبران کاهش قدرت خرید خود مجبور می‌شوند تا با تلاش بیشتر درآمد اسمی خود را افزایش دهند تا درآمد واقعی آنها ثابت بماند که این موجب بروز پدیده‌ای به نام «زمان‌فروشی» درخانوارها می‌شود به عبارت دیگر افراد برای کسب درآمد بیشتر، مدت زمان بیشتری کار می‌کنند و به شغل دوم و سوم روی می‌آورند.
راهکار افزایش قدرت خرید
محمودی درخصوص راهکار افزایش قدرت خرید، گفت: برای افزایش قدرت خرید باید درآمد خانوارها افزایش و نرخ تورم نیز کاهش یابد. این در صورتی است که گروه هدف اصلی برای افزایش قدرت خرید حقوق‌بگیران، کارگران یا بیکاران هستند، چرا که ثروتمندان و اقشار خاص به میزان زیادی از مزایا و درآمدهای افزایش نرخ تورم بهره‌مند می‌شوند.به گفته وی، خانوارها برای حفظ قدرت خرید خود از طریق مشروع و نامشروع اقدام می‌کنند. مشروع همان زمان فروشی و فعالیت دوچندان است و نامشروع نیز به پدیده فساد و زیرمیزی منجر می‌شود که درطول سالیان گذشته رشد داشته است.
این اقتصاددان با بیان اینکه راه حل افزایش قدرت خرید روشن است، افزود: برای افزایش درآمد خانوار باید اشتغال بیشتری ایجاد شود تا افراد بیشتری دریک خانوار شاغل شوند یا درآمد فردی که شاغل است، افزایش یابد.
