در بخشی از مقاله‌ی «نظری بر عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس» به ارائه توضیحاتی در مورد عمارت کلاه فرنگی در بندرعباس پرداخته‌ام. در ادامه با جزئیات بیشتری درمورد برخی وقایع رخ داده در این عمارت آشنا می‌شوید.

 

•در پی هجوم لشکر افغان‌ها به شهرهای مرکزی ایران از قبیل کرمان، شیراز، لار و تاراج آن‌ها، در 26 سپتامبر سال 1721 . م برابر با روز جمعه 4 مهرماه سال 1100 . ش، سه هزار نفر از لشکریان افغان به بندرعباس هجوم آوردند؛ در شرح این ماجرا چنین آمده است:

«... سپیده‌دمان سه هزار بلوچ سوار و پیاده به شهر هجوم آوردند، میرزا ابوطالب [جانشین حاکم شهر] در این هنگام به یاد آورد که توپچی کافی برای توپ‌های خود ندارد ... نزدیک سه چهارم بلوچان راه پشت گورستان را در سوی شرق شهر تسخیر کرده و با شمشیرهای آخته به مدافعان شهر حمله کردند ... گروهی از مردم فریادزنان و گریان از هلندیان می‌خواستند که آن‌ها را پناه دهند و بقیه در شهر ماندند. فریادها و ناله‌های استغاثه‌ی اهالی شهر دردناک بود ...» ( فلور، ویلم، بر افتادن صفویان؛ بر آمدن محمود افغان، همان، ص87 و 88).

•در دوران تسلط محمود افغان بر اصفهان و بخش‌های دیگری از ایران که توام بود با سستی و عدم بروز واکنش درخور از سوی طهماسب میرزا، ولیعهد و جانشین شاه سلطان حسین و افول مشروعیت حکومت صفوی، مدعیان گوناگونی داعیه‌ی سلطنت داشتند که از جمله مهم‌ترین آنان، «سید احمد خان مرعشی صفوی» بود؛ وی با گردآوری سپاهیانی دست به مقابله با غاصبین افغانی در فارس و کرمان و همچنین بندرعباس زد؛ مامورین کمپانی هلندی در شرح ورود وی به بندرعباس در مورخ چهارشنبه 22 اکتبر سال 1727 . م، برابر با 30 مهر ماه 1106 . ش و استقبال مردم و نمایندگان کمپانی هند شرقی هلند از او چنین نوشته‌اند:«... پیش از ظهر هامل و همراهانش برنشستند تا از سیداحمد در نیمه راه بندرعباس، «نای بن» استقبال کنند ... بر اسبی زیبا، زرین زین لگام و دهنه می‌خرامید و در طرف راستش طبلی خرد با قداره‌ای زرنشان قرار داشت؛ جامه‌ای آراسته پوشیده و انبوهی عظیم از شاطران گرداگردش را فراگرفته و پیشاپیش موکبش دختران رقاصه، طبالان، شیپورچیان، بوق و قره نی نوازان بودند ... همراهان وی تشکیل می‌شدند از بیرق‌های کوچک، مردان نیزه‌دار زره‌پوش با کلاه‌خودهای نقره‌گین و مردان یکپارچه آهن پوش ... چون این سپاه به جایگاه نمایندگی هلند [کلاه فرنگی] رسید، بیست و یک تیر توپ و سه تیر تفنگ فیتیله‌ای از پادگان شلیک شد و کشتی «اسغراولاند» از لنگرگاه خود نوزده تیر به عنوان سلام نظامی خالی کرد (فلور، ویلم، اشرف افغان بر تختگاه اصفهان، همان، ص 50 و 51 ). 

•در  پی به اسارت رفتن چند تن از مدیران ارشد کمپانی هلندی توسط حکام افغانی بندرعباس، درگیری شدیدی در ابتدای ماه ژانویه ی سال 1729 . م، برابر با دی ماه 1107 . ش، میان قوای نظامی هلند و افغان‌ها رخ داد که هلندیان آن‌را چنین گزارش داده‌اند:«... در روز دهم ژانویه شلیک توپ‌های ده پوندی از قلعه و جایگاه نمایندگی پیشین پرتغالیان، خطر کشته شدن و زیان دیدن را افزایش داد؛ هلندیان با شلیک کردن توپ‌ها و بمب‌اندازی با خمپاره اندازهای دستی، به آتش پاسخ دادند ... چون هلندیان می‌دانستند که افغانان از فن نقب زدن [نفوذ از طرق کندن تونل در زیر زمین] آگاهند، در انباری‌های جایگاه نمایندگی کمپانی [عمارت کلاه فرنگی] چاه‌هایی حفر کردند و به دقت هرگونه فعالیت نقب‌زنی را زیر نظر گرفتند ...» (همان، ص 193). 

 

 شماره‌های بعدی صبح ساحل را برای آشنایی بیشتر با تاریخچه عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس دنبال کنید.