ادامه ارزیابی خطرهای ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه از سوی سرمایهگذاران، سبب شد قیمت نفت روز سهشنبه از کاهش قیمت در معاملههای روز پیش دوباره افزایش یابد.
قیمت نفت در روز دوشنبه گذشته در آسیا در شرایطی کاهش یافته که ریسکپذیری شرکتکنندگان بازار به دنبال حمله ایران به رژیم صهیونیستی در روز 25فروردین پایین آمده است. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال تا زمان نگارش متن با ۱۷ سنت معادل ۰.۱۹ درصد کاهش به ۹۰ دلار و ۲۸ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با ۳۱ سنت معادل ۰.۳۶ درصد کاهش ۸۵ دلار و ۳۵ سنت معامله میشود. پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی با ۳۰۰ موشک و پهپاد اولین حمله به این رژیم توسط یک کشور دیگر طی بیش از سه دهه گذشته بود. این رویداد نگرانی در مورد تشدید درگیریهای منطقهای را افزایش داده که میتواند حمل و نقل نفت از خاورمیانه را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که مقامات رژیم صهیونیستی اعلام کردند این حمله ایران را تلافی میکنند، آمریکا تاکید کرده در هیچ حملهای علیه ایران شرکت نخواهد کرد.
تحلیلگران حوزه انرژی پیش بینی کردند که در پی بالا گرفتن تنشها در خاورمیانه قیمت نفت در روزهای آینده افزایش محسوسی را تجربه کند ولی افزایش بیشتر به واکنش اسرائیل و غرب در مقابل پاسخ نظامی ایران بستگی دارد.
بیانیه مشترک سه جانبه عربستان، ایران و چین در ۱۰ مارس سال گذشته در پکن امضا شد. در این بیانیه، ریاض و تهران بر سر از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی نمایندگیهای رسمی خود توافق کردند. سفارتهای دو کشور در سال ۲۰۱۶ در پی حمله به سفارت سعودی در ایران در جریان اعتراضات علیه اعدام روحانی شیعه، نمر النمر، توسط ریاض بسته شده بودند. مفاد این قرارداد همچنین شامل رفع موانع همکاریها در زمینههای مختلف بود که ۲۰ سال پیش امضا شد. توافق مارس ۲۰۲۳ غافلگیرکننده بود و از همین روی، تعدادی از کارشناسان خاورمیانه آن را «تاریخی» توصیف کردند. در طول دههها، دو کشور منطقه که از نظر قلمرو، تولید هیدروکربن، ذخایر جهانی و وزن سیاسی در جهان اسلام در نوع خود بزرگترین هستند، رقابتهای شدیدی را تجربه کردهاند.
گسترش نفوذ چین در سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا از طریق ابتکار کمربند و جاده (BRI) رقبای منطقهای و جهانی آن، به ویژه هند و ایالات متحده را نگران کرده است. از همین روی، بلوک غرب به رهبری ایالات متحده کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) یا «عرب-مد» را در اجلاس گروه ۲۰ دهلی نو در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳، راه اندازی کرد. امارات متحده عربی، عربستان سعودی، هند، اتحادیه اروپا، ایتالیا، ایالات متحده، فرانسه و آلمان بخشی از این پروژه هستند و یادداشت تفاهمی را نیز برای ساخت این مسیر تجاری به طول ۴۸۰۰ کیلومتر امضا کردهاند. دلیل اصلی ایجاد این کریدور راهاندازی یک مسیر تجاری جایگزین برای کانال سوئز است. برای این منظور، این کریدور تقویت ارتباطات و حمل و نقل بین آسیا و اروپا را در نظر دارد.
بانک جهانی با بیان این که ایران از نظر شاخص دولت الکترونیک در میان ۲۱۷ کشور و منطقه خودمختار در رتبه ۷۳ قرار گرفته اعلام کرد استفاده مردم ایران از اینترنت بالاتر از متوسط جهان و خاورمیانه است.
افزایش ناگهانی قیمت دلار آن هم پنجاه روز مانده به عید همه را شوکه کرد و اگر به ریسکهای ژئوپلیتیکی و تحولات اخیر بینالمللی دقت کنیم؛ میتوان علت آن را ناشی از درگیریهای این چندوقته در خاورمیانه دانست. با وجود اینکه بایدن مدعی شدهاست که دنبال درگیری در خاورمیانه نیست اما یکسر این ماجرا به ترقهبازی آمریکا در منطقه برمیگردد و از آنجایی که در شرایط فعلی آمریکا به دلیل انتخابات پیشرو، محتاط به نظر میرسد؛ لذا ابعاد درگیری خاورمیانه بسیار محدود بود و نتوانست قیمت دلار را در ایران برای مدت طولانی بالا نگه دارد.
قیمت طلا روز جمعه با توجه به شرط بندی قوی کاهش نرخ بهره آمریکا در اوایل سال آینده و در شرایطی که جنگ در اوکراین و تنشها در خاورمیانه باعث افزایش تقاضای پناهگاه امن شد، برای بهترین سال خود در سه سال اخیر تعیین شد.
در سال آینده، ابهامات ناشی از ریسکهای ژئوپلیتیکی و افزایش تورم، خاورمیانه را تحتالشعاع قرار خواهد داد. کارشناسان معتقدند در سال آینده نفت ارقام بالایی همچون صد تا 120 دالر را به خود خواهد دید. بااینحال به دلیل بالا رفتن مخارج دولتها و کسری بودجه، حتی قیمت بالای نفت نمیتواند جلوی بالا رفتن تورم را در کشورهای خاورمیانه بگیرد. چراکه بالا رفتن قیمت انرژی باعث افزایش تورم در کل دنیا خواهد شد و این قضیه دومینووار به خاورمیانه نیز خواهد رسید. تورم همچنین بر میزان صادرات در خاورمیانه اثر خواهد گذاشت و رشد اقتصادی این کشورها را کند خواهد کرد. الزم به ذکر است که کشورهای واردکننده نفت در منطقه نیز، مانند سایر کشورهای جهان، باید بار تورم فزاینده را تحمل کنند.
با شروع مناقشه میان اسرائیل و حماس شاهد اتخاذ رویکردها و موضعگیرهای متفاوتی ازسوی بازیگران منطقهای و فرا منطقهای نسبت به این درگیری بودیم. چین که تا پیش از این با موضعگیری در جنگ اوکراین و همچنین میانجیگری میان ایران و عربستان از خود بازیگری تحت عنوان میانجی صلح نشان داده است در مناقشه غزه نیز تلاش نموده است تا رویکردی صلح جویانه جهت کاهش سطح تنش و ایجاد آتشبس اتخاذ کند. درگفتگویی با مهرداد علیپور کارشناس مسائل چین به بررسی رویکرد وموضعگیری این کشوردر مناقشه غزه و تاثیر آن برافول رهبری هژمونیک امریکا، ظرفیت دیپلماتیک این کشور جهت ایجاد صلح و علت نگرانی پکن از تشدید درگیری در خاورمیانه پرداخته ایم.
در سال1390 با حداقل دستمزد هر فرد میتوانست 5.1 گرم طلا بخرد. اما امسال با حداقل حقوق تنها 3.2 گرم طلا میتوان خریداری کرد. از نظر قدرت خرید مسکن نیز در آن سال هر فرد توان خرید 17 سانتیمتر با حقوق ماهانه خود را داشت ولی امسال تنها یازده سانتیمتر مربع امکان خرید مسکن وجود دارد.
درگیری میان اسرائیل و فلسطین به مانند سایر جنگهای خاورمیانه این پتانسیل را در خود دارد تا اقتصاد جهانی را برهم ریخته و یا آن را به رکود بکشاند؛ زیرا این منطقه تأمینکننده مهم انرژی جهان و یکی از مهترین گذرگاههای بین المللی کشتیرانی است.
معاون توسعه و اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران گفت: بزرگترین معدن مس ایران، خاورمیانه و شمال آفریقا در استان کرمان و در مجتمع مس سرچشمه است که بالغ بر ۱۰ میلیارد تن حجم ذخایر معدنی آن است.