نهادهایی چون شهرداری و دادستانی بندرعباس از اجرای طرح ضربتی جمع‌آوری قلیان‌ها و پاک‌سازی گسترده آن‌ها از نوار ساحلی شهر بندرعباس خبر داده‌اند. اجرای این طرح از 16 آبان با همکاری اداره پیشگیری از تخلفات شهری و نیروی انتظامی آغازشده است. دلیل برخورد باعرضه کننده‌های قلیان در ساحل بندرعباس، شیوع گسترده مصرف قلیان در ساحل بندرعباس و اعتراض گسترده مردم عنوان‌شده است. با اینکه در ایران فروش دخانیات به افراد زیر 18 سال کاملاً ممنوع است؛ اما غالب مشتری‌های قلیان فروشان سطح شهر بندرعباس، کودک و نوجوان هستند که بدون هیچ ضابطه‌ای مشتری ثابت این افراد شده‌اند. این مسئله موجب نگرانی و اعتراض مکرر مردم شده است. از سویی نتایج فعلی اجرای طرح ضربتی جمع آوری قلیان فروشان مشخص نیست؛ زیرا پیشتر نیز قلیان فروشان از ساحل بندرعباس جمع آوری شده بودند؛ اما مقامات قضایی هرمزگان و شهرداری بندرعباس می گویند این طرح با موارد پیشین فرق دارد و برخورد جدی با متخلفان و مافیای فروش دخانیات ساحلی در دستور کار است.

   

وارد ساحل بندرعباس که می‌شوید از نوار شرقی تا نوارغربی، تعداد قلیان فروشان و بساط عرضه‌کنندگان دخانیات به شکل بی‌سابقه‌ای گسترش‌یافته و تمام ساحل شهر در اختیار آن‌ها و توزیع کننده هایشان است. یکی از مسئولان شهرداری دراین‌باره به صبح ساحل گفت: «چندی پیش یکی از نیروی‌های بازرسی به پارک ساحلی ولایت سرزده و شاهد بوده که قلیان فروشان از چوب‌های آلاچیق‌های پارک برای تهیه زغال استفاده کرده‌اند». او در ادامه گفت: «برخی از قلیان فروشان اصلاً ساکن بندرعباس نیستند و از شهر یا استان خودشان، بساط‌های اینجا را مدیریت می‌کنند». در همین راستا مردم بندرعباس می‌گویند: «ساحل بندرعباس نه‌تنها مکانی برای به دست آوردم آرامش نیست بلکه موجب آزار مان نیز می‌شود». مردم با گلایه از وضع موجود ساحل بندرعباس که یکی از بزرگ‌ترین خط‌های ساحلی دارای پارک است می‌گویند: «تمام نوار ساحلی پر از موتورسواران مزاحم و بساط قلیانی‌ها و دخانیاتی‌هاست. درواقع مکان آرامش مردم به مکانی برای درآمد بیگانه‌ها، قلیانی‌ها و افراد خلاف‌کار تبدیل‌شده که پارک را از نهادها اجاره می‌کنند و فروش مواد مخدر های‌های خطرناک چون گل، ناس، شیشه و انواع روان‌گردان به کودکان را به سهولت انجام می‌دهند».

   

  

  

مدیر پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری بندرعباس در تشریح این طرح گفت: با عرضه کنندگان قلیان در ساحل شهر بندرعباس که سلامت مردم را به خطر بی اندازند، با جدیت برخورد می‌شود. مهدی باستین با اعلام این خبر اظهار داشت: در جلسه‌ای که با فرمانداری بندرعباس برگزارشد، مقررشد که با همکاری دستگاه‌هایی چون شهرداری، نیروی انتظامی و مدیریت پیشگیری از تخلفات شهری تمامی سواحل از پارک کپشکن تا پارک ساحل سورو ، خواجه عطا و غدیر و ولایت را نیز پاک‌سازی کنیم و امیدواریم با این طرح  سواحل ما خالی از عرضه‌کنندگان قلیان شود.وی در خصوص مقاومت احتمالی قلیان فروشان در برابر طرح گفت: پیش از اجرای طرح، بنرهایی در سطح شهر بندرعباس و مناطق مختلف شهرداری، نصب‌شده و با تمام افراد فروشنده  دخانیات اتمام‌حجت شده است. طبق دستور قضایی در صورت هرگونه مقاومت با افراد برخورد جدی می‌شود.وی هدف از اجرای این طرح را حفظ سلامت و امنیت شهروندان هرمزگانی و پیشگیری از انتقال انواع بیماری‌ها عنوان کرد. «عارف اکبری»، دادستان عمومی و انقلاب بندرعباس با اشاره به اجرای طرح ضربتی جمع‌آوری قلیان سراهای غیرمجاز در ساحل بندرعباس، گفت: این اقدام در راستای اجرای قانون و صیانت از بهداشت عمومی انجام شد.

وی افزود: پس از مطرح‌شدن شکایت‌های مردمی و درخواست‌های مکرر از دستگاه قضایی با تأکیدات رئیس‌کل دادگستری استان هرمزگان برخورد با مراکز عرضه قلیان در مکان‌های عمومی به‌ویژه ساحل بندرعباس در دستور کار دادستانی بندرعباس قرار گرفت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تعداد قابل‌توجهی از قلیان‌ها از این مراکز جمع‌آوری شد.

گفتنی است که طرح جمع آوری قلیان فروشان از ساحل بندرعباس و قشم و پارک های میناب به صورت دوره ای انجام شده است ، اما مقامات قضایی هرمزگان معتقدند که این طرح جدی تر است و با متخلفات برخورد سختی صورت می گیرد.

  

بررسی مطالعه‌های علمی نشان می‌دهد که قلیان در مقایسه با یک عدد سیگار، حدود ۱۲ برابر دود بیشتر، ۵ برابر قیر بیشتر، ۲ برابر نیکوتین و ۲ برابر منواکسید کربن بیشتری وارد بدن می‌کند و به ازای هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت کشیدن قلیان، به‌اندازه ۵ بسته سیگار، دود وارد بدن انسان می‌کند.

هند، ترکیه و ایران نخستین استفاده‌کنندگان از قلیان هستند. امروزه این پدیده در بین جوانان ایران همانند گذشتگان آن‌ها به‌طور وسیعی رواج و محبوبیت یافته است. استفاده از قلیان، در کشورهای شرقی از دیرباز به‌صورت یک روش سنتی برای مصرف تنباکو شناخته‌شده؛ اما مصرف آن در 20 سال اخیر به‌طور چشمگیری افزایش‌یافته است.

به گفتهٔ حسین افراسیابی، استادیار، گروه جامعه‌شناسی دانشگاه یزد، مصرف قلیان در ایران، جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز دارد. کشیدن قلیان، نشانه‌ای از حرکت اجتماعی در نشست‌های مردم، اعم از دوستان و اهل فامیل پذیرفته‌شده است. عواملی چون ارزانی نسبی، دسترسی آسان و مهم‌تر از آن نداشتن فعالیت‌های آموزشی برای مقابله با آن نیز بر مساعد شدن وضعیت استفاده از قلیان دامن زده است. بسیاری از افراد هزینه کشیدن قلیان را کمتر از سیگار می‌دانند و این خود، به گرایش گروهی افراد منجر شده است که سیگار را ترک و قلیان را با آن جایگزین می‌کنند.

  

ضیاء الله امیرمحمدی، کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه یزد دراین‌باره می‌نویسد: «مصرف جایگزین قلیان و قهوه‌خانه رابطه‌ای دوگانه با مواد مخدر و سیگار دارد.  برخی آن را تکمیل‌کننده نشئگی مواد و الکل می‌دانند و برخی نیز آن را آسیبی سبک برای فرار از آسیب سنگین‌تر مواد تلقی می‌کنند. ازنظر آن‌ها مصرف قلیان در مقایسه با مواد مخدر، انگ اجتماعی کمتری به همراه دارد و در اجتماع راحت‌تر پذیرفته می‌شود. قلیان آثار ظاهری محدودتری بر جسم دارد؛ بنابراین، برخی از جوانان مصرف قلیان را به سیگار و مواد ترجیح می‌دهند. این وضعیت، به‌ویژه در محیط‌های اجتماعی که دسترسی به مواد مخدر راحت‌تر و ترس از مواد، نزد خانواده‌ها بیشتر است، بیشتر دیده می‌شود؛ بر همین اساس، افراد قلیان را جایگزین یا دریچه فرار از مصرف سیگار و مواد تلقی می‌کنند».

    

       

حداقل سن قانونی برای خرید سیگار و توتون متفاوت بوده و از کشوری به کشور دیگر فرق دارد. (محدوده ۱۴ تا ۲۱ سال)؛ اما گرایش سن ۱۸ سال به سیگار، عمومی‌ترین سن قانونی است.در ایران طبق قانون هر نوع تبلیغ، حمایت، تشویق مستقیم و غیرمستقیم و یا تحریک افراد به استعمال دخانیات اکیداً ممنوع است. فروش یا عرضه به افراد زیر هجده سال یا به‌واسطه این افراد ممنوع است. کشیدن سیگار زیر ۱۸ سال غیرقانونی است. بعد از پیوستن ایران به کنوانسیون جهانی کنترل دخانیات ، قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در سال ۱۳۸۵ در مجلس تصویب و آیین‌نامه اجرایی این قانون نیز سال در ۱۳۸۶ ابلاغ شد. در تبصره ۱ ماده ۱۳ قانون جامع کنترل دخانیات آمده است: «استعمال دخانیات در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی موجب حکم جزای نقدی است.»ماده ۷ آیین‌نامه اجرایی قانون جامع کنترل دخانیات نیز می‌گوید: «به‌منظور حفظ سلامت عمومی به‌ویژه محافظت در برابر استنشاق تحمیلی دود محصولات دخانی، استعمال این مواد در اماکن عمومی ممنوع است.»

روزنامه صبح ساحل