اوراق کشتی ها آلوده ترین صنعت دریایی برای محیط زیست دریا است

صبح ساحل ، حوادث -  اوراق سازی کشتی(اسکراپ) یکی از مخرب ترین و آلوده کننده ترین صنایع است از این رو سازمان حفاظت محیط زیست با ایجاد آن مخالف است. این مطلب را پروین فرشچی معاون محیط زیست کشور در جمع خبرنگاران هرمزگان  برپهنه شناور دريايي درمحدوده آبهای قشم و بندرعباس سخن می گفت  تاکید کرد:»اگر قرار باشد صنعت اوراق سازی کشتی در کشور راه بیفتد، یکی از بیچاره کننده ترین صنایع برای محیط زیست دریایی و خشکی خواهد بود». چرا یکی از نگرانی های مهم سازمان محیط زیست ،:تقاضای زیاد افراد  برای اوراق کشتی است ؟ این سوال مهمی است که اکثر افراد مطرح می کنند و می گویند  این صنعت درآمدزا  اگر در کشور افزایش یابد سرمایه مالی خوبی رد و بدل می شود و چرا محیط زیست مخالف این کار است؟  فرشچی  در این مورد می گوید:»حدود 180 کشورساحلی داريم كه فقط6 کشور دارای مراکزاوراق سازی هستند و اگر اين روند ادامه داشته باشد سواحل دريايي به حیاط خلوت اوراقی ها و زباله های کشورهای دیگر تبديل خواهد شد».اوراق کردن کشتی‌های قدیمی و فرسوده برای استفاده از قطعات و فلزات آن‌ها  «اسکراپ»گفته شده است و بیشتر کشتی‌ها پس از چند دهه کار، دیگر عمر مفید خود را کرده و آماده اوراق‌سازی می‌شوند. کشتی‌های اقیانوس‌پیما معمولاً ۲۰ تا ۳۰ سال، شناورهای فایبرگلاس و چوبی۳۰ تا ۴۰ سال و قایق‌های تفریحی فولادی اگر به خوبی تعمیر و نگهداری شوند، بیش از ۱۰۰ سال عمر می‌کنند. اوراق‌سازی یک کشتی، با تولید حجم وسیعی از ضایعات همراه است که برخی مفید و برخی دیگر بسیار مضر هستند. در اکثر ضایعات مضر، مواد سمی بسیار خطرناک (هم برای انسان و هم برای محیط‌زیست) به مقدار زیاد یافت می‌شود. کشتی‌های اقیانوس‌پیما در واقع همانند یک شهر کوچک بوده که حاوی انواع آلاینده‌ها و پسماندها است.اوراق کشتی سرنوشتی است که کشتی‌ها در پایان عمر مفید خود و بعضا به دلیل مباحثی از جمله هزینه‌های سنگین بیمه، تعمیر و نگهداری و سوخت و عدم تطابق با اصول ایمنی دریانوردی و ریسک ادامه فعالیت آنها به آن گرفتار می‌شوند. در سال‌های اخیر افزایش تعداد شناورهای با سن بیش از 25 سال یا شناورهای فاقد کارآیی لازم در ایران، سواحل جنوبی کشور را با مشکلی به نام «کشتی‌های رها شده» مواجه کرده است. کشتی‌هایی که محیط زیست و اکوسیستم‌های طبیعی جنوب را به مخاطره انداخته است.به گفته معاون محیط زیست کشور،به علت اثرات بسیار مخرب این صنعت بر روی محیط زیست، در دنیا فقط 6 کانون اوراق سازی کشتی از جمله هندوستان، ترکیه، نروژ، هلند، پاکستان و اندونزی این صنعت ایجاد شده که نشان می دهد با وجود سودآوری بالا، به علت شدت آلودگی این صنعت، کشورها رغبتی به راه اندازی مراکز اسکراپ کشتی ندارند.فرشچی گفت: از آنجا که تقاضا برای ایجاد این صنعت بسیار زیاد است معاونت دریایی سازمان محیط زیست طرحی مطالعاتی را با هدف جمع آوری اطلاعات علمی در خصوص مضرات این صنعت آغاز کرده است. وی افزود:تا جایی که می توانیم مانع ایجاد کانون اوراق سازی کشتی در کشور می شویم.عدم  مجوز اوراق کشتی ها  از سوی سازمان محیط زیستمعاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، از غرق شدن  ۱۷۴ کشتی در اروند و صدها شناور کوچک و بزرگ در خلیج فارس و دریای عمان خبر داد  که بخش خصوصی بدنبال اوراق این کشتی ها است و يكصد فروند نيز ازكشور عراق توسط بخش خصوصي برای همين منظور خريداري شده است. فرشچی ادامه داد: با توجه به مخرب بودن صنعت اسکراپ کشتی (اوراق سازی )تاکنون هیچ مجوزی برای این کار در کشور از سوی سازمان محیط زیست صادر نشده است. وی ادامه داد: اگر قرار باشد برنامه ای برای بیرون کشیدن آنها اجرا شود قطعا سازمان محیط زیست نظارت دقیق مبنی بر رعایت الزامات زیست محیطی را خواهد داشت.فرشچیخاطرنشان کرد:به لحاظ سیاسی و امنیتی نیاز به شناورسازی و خروج این کشتی‌ها است، اما اوراق شدن آنها تبعات بسیار زیادی برای محیط زیست دریا در پی خواهد داشت. این مقام مسوول  به خروج کشتی رافائل از اعماق خلیج فارس اشاره کرد و گفت: به رغم مخالفت سازمان محیط زیست بخشی از این کشتی قطعه قطعه و از آب بیرون کشیده شد. وی تاکید کرد: متولیان این امر تا آخرین مرحله نیز نتوانستند سازمان محیط زیست را برای بیرون کشیدن رافائل متقاعد کنند اما چون اقدامات آن قبلا انجام شده بود این کار صورت گرفت. وی اظهار داشت: گفته می شود آلیاژی که برای ساخت این کشتی به کار رفته بود از فلزات ارزشمند بود بنابراین هم برای صرفه اقتصادی و هم برای تهیه مواد خام برای ذوب آهن این کار انجام شد. وی با اشاره به اینکه اوراق سازي كشتي هاي فرسوده(اسکراپ) آلايندگي بسيار بالایی دارند، اظهار کرد: با توجه به پیامدهای شدید زیست محیطی، این اقدام سودجویانه،مضرترین تجارت است.معاون محیط زیست دریایی محیط زیست کشور با بیان اینکه نخستین درخواست ایجاد صنعت اسکراپ در سال ۱۳۶۵ به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال شد، بیان داشت: حتی در سالهای ابتدای انقلاب هم مجوز فعالیت این صنعت در منطقه چابهار و دریای عمان صادر نشد.فرشچی افزود: اگرچه تهیه و آماده سازی خوارک برای کارخانجات فولاد لازم است اما مرحله شناورسازی و اوراق سازی کشتی ها باید کاملا مشخص و معلوم باشد تا از آلودگی بیشتر جلوگیری شود.انتقاد از روند راه اندازی آب شیرین کن ها در سواحل خلیج فارس و دریای عمانمعاون محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست  در ادامه سخنان با انتقاد از روند راه اندازی آب شیرین کن ها در سواحل خلیج فارس و دریای عمان اظهار داشت:هر چند تامین منابع آبی برای کشور امری ضروری ، دغدغه و وظیفه و مسئولیت سنگین برای دولت است اما استفاده از آب شیرین کن ها پیش از بررسی راهکارهایی مانند مدیریت بهینه آب کشاورزی و مدیریت سدها و یا استفاده از پساب ها منطقی نیست. فرشچی  افزود: اگر استفاده از آب‌شیرین‌کن ها در حد استاندارد نباشد به عنوان یک معضل برای محیط زیست دریایی است.این مقام مسوول با بیان اینکه استفاده از آب شیرین کن ها نیز باید با مکان و حجم مشخص و همچنین توجیه اقتصادی باشد گفت: اگر تامین آب برای همان مناطق ساحلی باشد مشکلی ندارد، ولی انتقال بین حوزه ای مشکل ساز خواهد بود.مطالعات و اطلاعات ما درخصوص دریا بسیار کم استمعاون دريايي سازمان محيط زيست كشوردر ادامه سخنانش با تاکید بر راه‌اندازی وزارتخانه اموردریایی گفت: کشور ایران با سه دریا ،55جزیره وحدود شش هزارکیلومتر نوارساحلی فقط دارای یک معاونت دریایی در سازمان محیط زیست است که این معاونت با محدودیت‌هایی که دارد، توان پاسخگویی در برابر سه پهنه دریایی و حجم کار را ندارد.فرشچی  همچین از تدوین شناسنامه زیستی جزایرخبرداد و گفت: ازمجموع 55جزیره فقط 11مورد آن مسکونی هستند که با تهیه و تدوین شناسنامه زیستی جزایر جمع آوری اطلاعات کافی و جامعی از دریا  را در دست اقدام قرار دادیم.وی در ادامه بیان داشت: مطالعات و اطلاعات ما درخصوص دریا بسیار کم است به طوری که بسیاری از گونه ها خاصیت دارویی دارند و 2 تا 3 گونه از مرجان‌های شناخته شده خاصیت درمانی برای بیماری های ایدز و سرطان دارد.فرشچی تصریح کرد: از طرف منطقه آزاد اعلام شده که همه جزایر باید جز مناطق آزاد شوند که خبر خوبی نیست زیرا هنوز به صورت کامل پتانسیل جزایر مطالعه نشده است.وی با بیان اینکه برنامه توسعه ششم متمرکز دریا و ساحل است ، گفت: در برنامه ششم  70 درصد توسعه کشور به سمت دریا و ساحل است که باید در این رابطه شناخت کافی از دریا و ساحل داشته باشیم ، در این صورت است که توسعه پایدار اتفاق خواهد افتاد .ساخت غیرمجاز اسکله نخل ناخدا در بندرعباسمدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان نیز در این گشت دریایی خبری، برخی مسائل زیست محیطی خلیج فارس را تشریح کرد.مجید وفادار  اسکله در حال ساخت نخل ناخدا در بندرعباس را سازه ای غیراصولی و از نظر محیط زیست غیرمجاز دانست  و گفت: پیگیری وضعیت آن در کارگروه های استانداری نیز بی نتیجه مانده است.وی ،بازار ماهی فروشان و پلاژ بانوان بندرعباس  را نیز وضعیت مشابهی دانست که موجب تخریب گسترده نوار ساحلی شهر بندرعباس شده اند.وفادار افزود:  بازارماهی‌فروشان جدید شهر بندرعباس تنها در صورتی می‌تواند فعالیت داشته باشد که فقط به عنوان یک اسکله از آن استفاده شود و در آن از تاسیسات سردخانه ای استفاده نشود.وی بیان داشت :  در این رابطه برای رفع مشکلات کارگروهی تشکیل شد که کارها سامان بگیرد که تاکنون به نتیجه ای  نرسیده ایم و سازه ها بدون مجوز همچنان در حال احداث هستند. وفادار این مطلب را تاکید کرد که  دور زدن محیط زیست و نادیده گرفتن قانون بهای سنگینی دارد چرا که تبعات تخریب محیط زیست همه گیر است و پیامدهای آن نیزمتوجه کل جامعه خواهد شد.ورود 600لیتر در ثانیه پساب فاضلاب به خلیج فارس در شهر بندرعباسمدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان در ادامه سخنانش  ورود 600لیتر در ثانیه پساب فاضلاب به خلیج فارس در شهر بندرعباس را یکی دیگر از تهدیدهای زیست محیطی مهم و خطرناک دانست. وفادار  افزود: درباره آلودگی پساب ورودی به دریا بین محیط زیست و شرکت آب و فاضلاب هرمزگان اختلاف نظر وجود داشت که چهار آزمایشگاه مرجع ،نظر محیط زیست مبنی بر آلودگی بیش از حد مجاز فاضلاب ورودی به بندرعباس را تایید کردند. وی اظهار داشت:اقداماتی از طریق بخش خصوصی برای انتقال پساپ به مراکزصنعتی در دست اقدام است که این مهم برای جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی درسواحل استان خصوصا شهر بندرعباس بسیارموثر است .  وفادار در خصوص ورود پساب  تصفیه خانه فاضلاب شهر بندرعباس به دریا تاکید کرد: مقرر شده که پساب فاضلاب از طریق لوله‌گذاری برای استفاده صنایع از آن بهره برده شود.نشست مطبوعاتی برپهنه شناور دريايي درمحدوده آبهای قشم و بندرعباسنشست مطبوعاتی به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی محیط زیست  با قایق تندرو برپهنه شناور دريايي درمحدوده آبهای قشم و بندرعباس برگزارشد. گفتنی است: در هفته  محیط زیست ( از 16 تا 22 خردادماه) برنامه های مختلفی از جمله جشنواره محیط زیست برگزار می شود که در این جشنواره در سه بخش عکس، نقاشی و ماکت های دریایی دانشجویان این دانشگاه امیر کبیر به رقابت پرداخته و در هر بخش از سه برگزیده تقدیر و جایزه اهدا خواهد شد.