هنر دستی نشانه هویت و فرهنگ هر کشوری است. در این بین صنایع دستی ایران به دلیل تنوع و منحصربه‌فرد بودنش در هر استان، جایگاه ویژه‌ای در بین تمام کشورهای دنیا دارد. همین هم باعث می‌شود تا سالانه بیش از میلیون‌ها دلار از این صنایع دستی ایران و به‌ویژه هرمزگان، به خارج از کشور صادر شود. کشورهای حاشیه خلیج فارس از بیشترین متقاضیان برای این صنایع هستند. همین امر باعث اشتغال و منبع درآمد بسیاری از زنان استان هرمزگان است. در ادامه گفت‌وگویی با یکی از زنان کارآفرین هرمزگان در حوزه صنایع دستی داشتیم و از او درباره حال‌وروز این حرفه در دوران قرنطینه پرسیدیم.

هنرِ بی‌حامی

«هیام مطروح»، یکی از کارآفرینان و فعالان حوزه صنایع دستی استان هرمزگان است. او مانند بسیاری از دختران جنوب، از کودکی به این حوزه علاقه‌مند بود‌ و از سال 1369 به صورت حرفه‌ای وارد آن شد. هم‌اکنون به عنوان عضو انجمن بانوان کارآفرین کشور، با نام تجاری «بانوی طلادوز جنوب» در ایران و «ابره الذهبیه» در خارج از کشور فعالیت می‌کند. صادرات صنایع دستی امری پرهزینه و سخت است که در ادامه درباره مشکلات فعالیت در این حوزه، به‌ویژه تحت تاثیر کرونا با این بانوی کارآفرین، گپ زدیم.

به عنوان یک صادرکننده صنایع دستی در استان هرمزگان، چه کشورهایی از این صنایع استقبال بیشتری می‌کنند؟

اغلب کشورهای حاشیه خلیج فارس مقصد این صنایع دستی هستند. شاید به دلیل نزدیکی فرهنگ‌ این کشورها به یک‌دیگر، بیشترین متقاضی را در این کشورها دارد. کشورهایی مثل کویت، عمان و قطر از مهم‌ترین متقاضیان برای خرید این محصولات هستند.

چه صنایعی را از استان هرمزگان به کشور قطر صادر می کنید؟

محصولات حصیری و لباس‌های سنتی بندرعباس را می‌توان از بیشترین اقلام صادراتی به این کشور دانست. به دلیل وجود تنوع در صنایع دستی استان هرمزگان با رنگ و زیبایی‌های خاصی و به دست زنان هنرمند و باسلیقه این استان ساخته می‌شوند، چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می کند.

با توجه به شیوع ویروس کرونا و کسادی بازار فروش، این روند چه تاثیری بر کسب‌وکار فعالان حوزه صنایع دستی گذاشته‌است؟

شیوع ویروس کرونا تقریبا بازار صادرات را فلج کرد و در خواست تقاضا را به صفر رساند. محصولات آماده تحویل به مشتریان در انبارها مانده‌است و اجازه خروج صادر نمی‌شود. این اتفاق ضرر مالی فراوانی به ما و تمام کسانی که در این حوزه فعالیت داشتند وارد کرد. امیدواریم این خسارت مالی با گذشت زمان و افزایش تولید و فروش در بلند مدت جبران شود.

دلیل علاقه مردم خارج از کشور به صنایع دستی هرمزگان چیست؟

صنایع دستی استان هرمزگان بیش از سه هزار سال قدمت بسیار متنوع و فراوان هستند. هرکدام از این تنوع‌ها حاصل فرهنگ و پیشینه خاصی است که هم در داخل از کشور و هم در خارج از آن، مورد استقبال قرار می‌گیرند. ما با شرکت در جشنواره‌های مختلف هم در ایران و هم خارج از کشور سعی در نشان دادن این هنر زیبا مردم دنیا هستیم. با وجود این‌که حضور در جشنواره‌ها و هزینه حمل و نقل این محصولات در چند سال اخیر به شدت افزایش داشته‌است. استقبال مردم خارج ازکشور، باعث شده بسیاری از شرکت‌های خصوصی در قالب مزون سعی در عرضه این محصولات به بازارهای خارجی باشند و بازار پررقابتی را در این زمینه شاهد باشیم. امید این را داریم که بتوانیم این هنر زیبا و اصیل را به دنیا نشان داده و جایگاهی که لایق آن است را بدست آوریم.

چه راهکارهایی در زمینه صنایع دستی باعث رونق بهتر این بازار می شود؟

زیبایی و خاص بودن صنایع دستی استان هرمزگان امری غیر قابل انکار است. هنری که گردش مالی آن، سالانه میلیون‌ها دلار است. اما سهم زیادی از این سود نصیب تولیدکنندگان نمی‌شود. شاید نبود بازاری متمرکز و خاص برای ارائه محصولات صنایع دستی به علاقه‌مندان یکی از مشکلات عمده این صنف است. اما از همه مهم‌تر نبود نظارت درست بر قیمت کالاهای اولیه برای ساخت این محصولات صد راه تولیدکنندگان است. در چند ماه گذشته شاهد افزایش چندین برابری مواد خام مورد نیاز برای تولید صنایع دستی بوده‌ایم. افزایش قیمت مواد اولیه، قیمت تمام‌شده محصولات را افزایش می‌دهد.

در نتیجه تعداد متقاضیان خرید آن محصول کاهش می‌یابد. به‌طورکلی معمولا سود حاصل از کار برای تولیدکنندگان کم است. از همین رو تولیدکنندگان همیشه درخواست پیگیری و نظارت بر بازار را دارند. چرا که برای بعضی از مردم استان هرمزگان تولید این صنایع تنها راه کسب درآمدشان است. باید همگی برای حفظ این هنر زیبا تلاش کنیم تا بتوانیم آن را به نسل های آینده انتقال دهیم زیرا این فرهنگ و هنر با روح و جسم این مردم عجین شده‌است.