صبح ساحل، حوادث _ قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر شیوع مصرف موادمخدر در گروه‌های سنی و سطح تحصیلات مختلف، وضعیت لابراتوارهای تولید شیشه، سرانه کشف و ورود مواد صنعتی به کشور و وضعیت مراکز درمان معتادان را تشریح کرد. طاها طاهری قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر در گفت‌وگو با فارس به نحوه درمان معتادان و خطر ناشی از ایدز پس از مصرف متادون، لابراتوارهای تولید شیشه و مواد روانگردان،سرانه کشف و ورود مواد صنعتی در کشور و کمپ‌های غیرمجاز پرداخت.

آیا برنامه مدون و رسمی با اختصاص بودجه برای بازگرداندن معتادان درمان شده به زندگی و شغل مناسب داریم؟حمایتهای اجتماعی شامل حرفه آموزی و اشتغال باید بر اساس نیازهای هر یک از بیماران به صورت جداگانه برنامه ریزی و مدیریت شود و یکی از وظایف مددکاران مراکز درمانی است. با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای دوره‌های حرفه آموزی مخصوص افراد تحت درمان و بازتوانی اعتیاد ارائه می‌شود و در بعضی از مراکز و نیز با مشارکت سازمانهای مردم نهاد، امکانات خود اشتغالی بهبود یافتگان فراهم شده است.برای تقویت این برنامه‌ها اخیراً کمیته اشتغال معتادان بهبود یافته تشکیل شده که به طور تخصصی این موضوع را پیگیری می‌کند.

چند درصد معتادان در کشور ما تحت درمان مداوم هستند و از میزان معتادان تحت درمان چند درصد نجات پیدا می‌کنند؟

اهداف درمانی در اعتیاد با سایر بیماری ها متفاوت و رویکرد اصلی آن کاهش آسیبهای اعتیاد در سطوح و درجات مختلف است. به این منظور ابتدایی‌ترین اقدامات شامل تلاش برای کاهش و حذف رفتارهای پرخطر اعتیاد نظیر استفاده از سوزن و سرنگ مشترک و پس از آن خودداری از مصرف تزریقی مواد است و در سطوح بعدی شامل ارائه درمان جایگزین و در نهایت بازگیری فرد از دارو و مواد می‌شود.بیماران معتاد از هر یک از آسیبهای اعتیاد که نجات پیدا کنند و آسیبهای اعتیادشان کمتر شود هدف درمانی در آن مرحله تأمین شده و تلاش شده این خدمات در سطوح مختلف برای تمام معتادان در دسترس قرار گیرد.

تکلیف مراکز درمان غیر مجاز اعتیاد و کمپها چیست؟ آیا این مراکز جمع آوری می‌شوند یا نه، چه برخوردی با این مراکز می شود، تعداد آنها چند تاست؟آخرین وضعیت ساماندهی مراکز درمان غیرمجاز کشور که حاصل تلاش شوراهای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استانهای سراسرکشور است به این گونه است که از میان 889 مرکز درمان غیرمجاز شناسایی شده درکشور،676 مرکز، در طول سه ماهه پایانی سال 91 تا پایان خرداد سال جاری و با تکیه بر چهارچوبهای موجود در دستورالعمل ابلاغی، تعطیل یا زمینه اخذ مجوز قانونی آنها فراهم شده و در نتیجه، 76 درصد از کل مراکز غیر مجاز کشور، در جریان این طرح ساماندهی شده‌اند.از مجموع 889 مرکز غیرمجاز شناسایی شده در کشور، 409 مرکز یعنی 46درصد، در راستای اجرای دستورالعمل ابلاغی، پلمپ و تعطیل شدند.از میان 889 مرکز غیرمجاز شناسایی شده در کشور نیز 267 مرکز  (30درصد)، در مسیر اجرای این طرح، در چرخه اخذ مجوزهای قانونی قرار گرفته‌اند.

میزان مصرف موادمخدر و روانگردان در بین نوجوانان،جوانان،زنان و دانشجویان در هرکدام چقدر است؟بر اساس نتایج طرح شیوع شناسی سوء مصرف مواد در بین شهروندان کشور می‌توان گفت که 91 درصد معتادان را مردان و 9 درصد را زنان تشکیل می‌دهند.میزان مصرف مواد در گروه سنی 15 تا 19 سال معادل 3.56درصد،گروه سنی 20 تا 24 سال معادل16.83 درصد، 25 تا 29 سال معادل 14.32 درصد بوده و بقیه به گروههای سنی 30 تا 64 سال اختصاص دارد.وضعیت تحصیلات مصرف کنندگان موادمخدر نیز به این صورت است که 5.68 درصد بی سواد، 8.03درصد تحصیلات ابتدایی، 11.76 درصد راهنمایی، 37.86 درصد متوسطه، 15.22درصد مقطع کاردانی و 21.45 درصد لیسانس و بالاتر را دارند.

آیا آماری از میزان لابراتوارهای تولید مواد روانگردان در کشور داریم، با چه تعداد از آنها تاکنون برخورد شده است،آیا آماری از رشد این مراکز موجود است؟ایجاد و توسعه فعالیت کارگاه‌های تولید شیشه در داخل کشور حاصل عملکرد دو عامل مهم است؛یکی نقش عوامل داخلی به خصوص معضلات اقتصادی و به موازات آن ارزش افزوده فراوانی است که تولید، قاچاق و عرضه این قبیل مواد نصیب سودجویان و عناصر متخلف می‌سازد و دیگری نقش عوامل بیرونی به ویژه نقش کشورهای معاند در این ماجرا است.از سال 2002 و با حضور کشورهای غربی در افغانستان که با شعار مبارزه با تروریسم و ریشه کنی مواد مخدر همراه بود نه تنها از سطح زیرکشت خشخاش و حجم تولید تریاک و مشتقات آن همچون هروئین و مرفین کاسته نشد که این کشور در تولید حشیش نیز تبدیل به بزرگترین تولید کننده شد.

عرضه کراک افغانی در کشور

به موازات آن سعی شد با هدایت کنترل شده و هدفمند جریان تولید و قاچاق مواد مخدر به کشورمان و دست بردن الگوی مصرف مواد، از مواد کم خطر سنتی به سمت مواد پرخطر سنتی و خصوصاً صنعتی تغییر یابد که تولید و عرضه کراک افغانی با قابلیت توزیع و مصرف در کشورهای منطقه به ویژه ایران و همزمان باز کردن جبهه‌های مختلف از مرزهای جنوب شرق تا غرب و شمال غرب کشور برای روانه کردن محموله های مواد پیش‌ساز شیشه در این چارچوب قابل تحلیل است.

کانون‌های تولید شیشه در کشور

در جهت کنترل وضعیت و مقابله با عناصر متخلف و باندهای دخیل در تولید، قاچاق و توزیع شیشه در داخل طی سال های اخیر اقدامات فراوانی صورت گرفته و طی ابلاغ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر و روانگردان در آذر 89 و بررسی های کارشناسی در دبیرخانه ستاد و متعاقب آن مصوبات اثرگذار کمیته های مقابله با عرضه و اطلاعات ستاد مبارزه با مواد مخدر شاهد کاهش چشمگیر قاچاق شیشه به دیگر کشورها از جمله کشورهای آسیای جنوب شرقی آسیا و دور شدن حیطه فعالیتی کارگاه های تولید شیشه از دو استان تهران و البرز به عنوان کانونهای تولید این ماده در کشور به مناطق مرزی و نیز جلوگیری از رشد فعالیت کارگاهها و تبدیل شدن آنها به لابراتوار هستیم..

سرانه کشف شیشه

در سال گذشته با انهدام 250 کارگاه، رشدی معادل 67 درصد در برخورد با این کارگاه ها در قیاس با سال 90 (انهدام 150 کارگاه) را شاهد بودیم، سرانه کشف شیشه از کارگاهها به میزان 63 درصد نسبت به سال 90 کاهش یافت و از حدود 30 کیلوگرم به کمتر از 11 کیلوگرم رسید.به عبارتی با برخوردهای شدیدی که با حمایت دستگاه قضایی از نیروهای بخش مقابله با متخلفان فعال در عرصه تولید، قاچاق و توزیع شیشه صورت گرفت، جلوی تکثیر کارگاه ها و تبدیل آنها به کارگاه های بزرگ و نیز روند قاچاق این ماده به خارج از کشور گرفته شد.

آیا مراکزی برای درمان اعتیاد به مواد روانگردان در کشور داریم، آیا در شهرستانها اگر فردی به علت مصرف این مواد دچار شوک ناگهانی شد و نیاز به خدمات اورژانسی بود؛ مرکز تخصصی برای نجات آنها وجود دارد؟انواع مراکز درمان اعتیاد اعم از سرپایی، اقامتی یا بستری امکان پذیرش معتادان به انواع مواد را دارند. البته درمان اصلی بعضی مواد نظیر مواد محرک بیشتر به صورت روان‌درمانی سرپایی است که روانشناسان مراکز درمانی آموزشهای لازم را در طی زمان تحصیل و دوره های آموزشی درمان اعتیاد می بینند.البته عوارض حاد و اورژانسی مصرف و بیش مصرفی این مواد به طور معمول در اورژانسهای مراکز درمانی سطح کشور درمان و بیمار پس از تثبیت وضعیت برای درمان اعتیاد خود به مراکز تخصصی درمان اعتیاد ارجاع داده می شود.

آیا افزایش خطر ابتلا به ایدز در میان افراد تحت درمان با متادون یا سایر داروهای نگهدارنده صحت دارد؟یکی از مهمترین اهداف درمانهای نگهدارنده با داروهایی نظیر متادون، کاهش آسیبهای ناشی از اعتیاد فرد از طریق کاهش رفتارهای پرخطر است.درمان نگهدارنده به این دلیل است که بیمار معتاد را از رفتارهای پرخطر مانند تزریق مواد و استفاده از سوزن و سرنگ مشترک دور می‌کند و زمینه را برای ارائه آموزش هایی به منظور کاهش رفتارهای پرخطر جنسی فراهم می‌سازد و به کاهش خطر ابتلای فرد به بیماری های منتقله از راه ارتباط جنسی نظیر ایدز و هپاتیت منجر می شود.به همین منظور استفاده از درمان نگهدارنده برای کاهش آسیب در معتادان پرخطر از توصیه‌های اکید متخصصان است.