اهدای خون، اهدای زندگی دوباره است. خون برای برخی از بیماران مانند، تلاسمیها و هموفیلیها نیاز ضروری است. 20 درصد از خونهای اهدایی در کشور به مصرف بیماران تلاسمی میرسد. سازمان انتقال خون بهعنوان سرپرست تأمین خون و فرآوردههای آن همیشه این مایه حیاتی را تأمین کرده است. تازیدن کرونا که این روزها روی هر چیزی بیتأثیر نبوده، ازجمله روی حیاتیترین نیاز بیماران مانند فراوردههای خونی تأثیر به سزایی گذاشته است. یکی از دغدغه مراکز انتقال خون حفظ تعادل بین تولید و تقاضا است. شیوع
ویروس کرونا باعث شده که افراد از ترس ابتلا به بیماری، به مراکز انتقال خون مراجعه نکنند که این امر خود تأثیر زیادی بر ذخیرهسازی گروهای خونی گذاشته است. درحالیکه مراکز انتقال خون ضمن رعایت پروتکلهای بهداشتی تأکید دارند که کرونا یک بیماری تنفسی است و احتمال انتقال بیماری از طریق انتقال خون نزدیک به صفر است. اهدای خون خطری را برای افراد اهداکننده نخواهد داشت. با این حال اکثریت ترس از کرونا، از اهدای خون دوری میکنند که باعث کاهش ذخایر خونی در کشور شده است.
ترس و واهمه برای انتقال خون
به نوشته روزنامه صبح ساحل، با اوجگیری ویروس کرونا و شیوع خود، فرآوردههای خونی بهویژه پلاسمای بهبودیافتگان را نیز تحت تأثیر قرارداده است. مراکز خونگیری به دلیلی ازجمله ترس شهروندان از ابتلای به کووید-19 خلوت شده و این زنگ خطری برای سلامت به شمار میرود؛ چراکه نیاز بیماران به فرآوردههای خونی بهویژه پلاسما همچنان ادامه دارد. فقط دو درصد از بهبودیافتگان از کرونا برای اهدای پلاسما به مراکز انتقال خون مراجعه کردهاند که این آمار بسیار پایینی است. با توجه به درخواست بالای پلاسمای بهبودیافتگان از بیماری کرونا از طرف بیمارستانها بخصوص در کلانشهرها است. افرادی که 28 روز از بهبودی آنان از بیماری کرونا گذشته است میتوانند برای اهدای پلاسمای خودشان و نجات جان بیماران بستری در بیمارستانها به مراکز انتقال خون مراجعه کنند. با توجه به نیاز بیمارستانها به پلاکت که یکی از فرآوردههای برگرفته از خون است و در خارج از بدن و درون کیسههای خون تا سه روز پایدار است. همچنین وجود بیماران تالاسمی در کشور که باید خون تازه تزریق کنند و20 درصد خون تهیهشده و اهداشده در کشور به مصرف بیماران تالاسمی میرسد، اهدای خون باید همیشگی و بهصورت روزانه باشد.
ضرورتی بهنام «خون»
طبق دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی برای هر هزار نفر جمعیت در هر کشور تعداد 20 اهداکننده نیازمند است تا بتواند نیازهای اساسی انتقال خون را تأمین کند. این نیز بستگی به عرضه و تقاضا در کشور دارد. تقاضا برای خون در کشور با درآمد بالا بیشتر به دلیل جراحات و بیماریهای قلبی است. در ایران میانگین پایه اهدای خون به هزار نفر جمعیت در کل انتقال خون کشور بوده است.
نیاز خون سالم نیاز ضروری برای تمام افراد بهویژه بیماران خاص محسوب میشود. مصدومان حوادث ترافیکی، مادران باردار، بیماران تلاسمی، هموفیلی و سرطانی نیز نیاز بیشتری به خون سالم دارند. با مراجعه مراکز انتقال خون باعث برطرف شدن نیاز بیمارستانها و بیماران خاص شوید که نیاز حیاتی به خون دارند. سخنگوی سازمان انتقال خون ایران درباره شرایط اهدای خون گفت: «اهداکنندگان هنگام مراجعه برای اهدای خون حتما کارت ملی همراه داشته باشند. وزن اهداکنندگان باید بالای 50 کیلوگرم باشد. آقایان در سال چهار بار و خانمها به دلیل مسائل فیزیولوژیک سه بار میتوانند خون اهدا کنند. افرادی که تحت عمل جراحی قلب باز قرارگرفتهاند و همچنین زنان شیرده، برای همیشه از اهدای خون معاف هستند. حفظ سلامت داوطلبان اهدای خون و احترام اربابرجوع برای سازمان انتقال خون ایران اهمیت ویژهای دارد. بههیچعنوان از افرادی که شرایط اهدای خون ندارند و اهدای خون برای سلامتی آنها مضر است، خون دریافت نخواهد شد. استانداردهای سازمان انتقال خون ایران به دلیل افزایش ضریب امنیت و سلامت خون اهدایی سختگیرانه است. ضریب امنیت و سلامت اهداکنندگان دائم خون بسیار بیشتر از اهداکنندگان بار اول است. اهداکنندگان دائم خون اصول خود مراقبتی را بهخوبی رعایت
میکنند».
تبعات کاهش اهدای خون
کاهش ذخایر خونی میتواند مراکز درمانی را در مهار کرونا ضعیف کند. هر لحظه و ثانیهای که ما از نعمت سلامتی برخورداریم، بعضی از هموطنان در بستر بیماری و در انتظار دریافت خون هستند تا به زندگی خود جان دوباره ببخشند . اهدای خون در شرایط شیوع کرونا که ثانیهها برای بسیاری از هموطنان حیاتی است. جامعه دوران خاصی را در زمینه بهداشت و سلامت میگذراند. اهدای خون در این شرایط میتواند حیاتی به زندگی بیماران نیازمند خون بخشید. بر اساس نتایج کار آزمایی پلاسمادرمانی بیماران کرونا، مرگومیر ناشی از کرونا در آن دسته از بیمارانی تقریبا ۵۰ درصد کمتر شده است که پلاسما دریافت کرده بودند. بیمارانی که تحت پلاسمادرمانی قرار گرفتند، مدت ماندن آنها در بیمارستان نیز حدود ۳۰ درصد کاهش یافت. بیماران بسیار بدحال نیز که دسته دیگری از بیماران بودند و در آیسییو شرایط ویژهای داشتند. زمانیکه پلاسما بهموقع و سریع به آنها رسیده بود، میزان مرگومیرشان حداقل ۵۰ درصد کاهش یافت. با کاهش آمار اهدای پلاسما، کلاً آمار اهدای خون در دوران کرونا با کاهش چشمگیری مراجعه بوده است. بر اساس آمار اعلامشده، میزان اهدای خون در استانهای مختلف کشور بین 25 تا 35 درصد کاهشیافته است. یکی از دلایل کاهش اهدای خون ترس از ابتلا به کرونا است. اکثر مردم بهاشتباه فکر میکنند که با اهدای خون ممکن است به کرونا مبتلا شوند. درحالیکه بیشتر کارشناسان نظام سلامت با ارائه دلیلهای علمی تأکید دارند که این تصور کلا اشتباه است. نباید فراموش کرد که ایران ازجمله معدود کشورهایی است که اهدای خون کاملاً رایگان انجام میشود. این حامی اخلاقی مردم میبایست با فعالیت رسانهای نیز باهم باشند تا با آگهی و اطلاعرسانی، شرایطی ایجاد شود که آمار اهدای خون در دوران کرونا به وضعیت قبل بازگردد. تبعات کاهش ذخایر خون برای برخی بیماران غیرکرونایی هم میتواند به قیمت مرگ وزندگی آنها تمام شود.
منابع: ایسنا/ ایرنا