شرکت آلومینیوم المهدی از چهار فایر تولید آند برخوردار است. در سالهای گذشته و پیش واگذاری المهدی به گروه مپنا ؛ چالشهایینظیر عدم تامین قطعات یدکی و استفاده از قطعات یکی از فایر به عنوان قطعات یدکی سایر فایرها موجب شد تا تولید یکی از فایرهایاین شرکت متوقف شود و آندهای مورد نیاز فرایند تولید شرکت آلومینیوم المهدی از طریق واردات از سایر کشورها تامین گردد. همین امرموجب شد تا همگام با شعار «تولید: پشتیبانیها و مانعزداییها» و استراتژی شرکت آلومینیوم المهدی در خصوص بهکارگیری کلیهظرفیتهای تولیدی این مجموعه، فایر شماره ۴ واحد پخت آند، به رغم فشارها، کارشکنیها و تحریمهای ظالمانه و با همت متخصصان وپرسنل این شرکت، بازسازی و آماده راهاندازی شود.
به گزارش صبح ساحل، آند یکی از اصلیترین مواد اولیه مورد نیاز برای صنعت الکترولیز آلومینیوم است. آند در سلولهای الکترولیز به عنوان قطب مثبت، ضمنانتقال و هدایت جریان برق، نقشی اساسی را در فرایند تولید مذاب آلومینیوم از پودر سنگ معدنی آلومینیوم (آلومینا) بر عهده دارد.
تولید آندهای مورد نیاز سلولهای الکترولیز در مجموعه آندسازی شرکت آلومینیوم المهدی انجام میشود که مشتمل بر سه واحد ساختآند خام، پخت آند و میلهگذاری است. ماده اولیه تولید آند خام پترولیوم کک کلسینه شده با دانهبندی مخصوص و قیر زغالسنگ است کهبا فرمولی مشخص با هم ترکیب میشوند. پس از ترکیب، این مواد در داخل قالبهای پرس میشوند و ساخت آند خام انجام میگردد. آند خام تولیدشده توسط کانوایرها و جرثقیلهای مخصوص، به منظور بارگیری در داخل کوره، به کارگاه پخت آند هدایت میشود.
شرکت آلومینیوم المهدی دارای دو کوره پخت آند است که هرکدام از کورهها شامل دو فایر (مجموعهای از تجهیزات و دستگاه های موردنیاز پخت آند در کوره) هستند. کوره شماره ۱ این شرکت از تکنولوژی شرکت «Pechiney» فرانسه و کوره شماره ۲ از تکنولوژیشرکت «Riedhammer» آلمان بهره میبرند. هرکدام از فایرها ظرفیت تولید روزانه صد عدد آند پخته را دارند و ظرفیت کامل کورههاچهارصد عدد آند پخته در روز است.
به منظور روشن بودن فایرهای کورههای پخت آند این شرکت، نیاز است روزانه حداقل چهارصد عدد آند خام در واحد ساخت آند خامتولید شود. ماده اولیه تولید آند خام نیز پترولیوم کک وارداتی یا«CPC» است. تا قبل از این فقط سه فایر و در بعضی مواقع، دو فایرروشن بوده و امکان استفاده از تمام ظرفیتهای موجود میسر نبوده است. این امر باعث میشد تا بخشی از آندهای پخته مورد نیازسلولهای الکترولیز آلومینیوم از خارج تامین شود که با توجه به تحریم مواد کربنی در طی سالیان گذشته، ضمن تحمیل هزینههای زیاد بهشرکت، این مسئله باعث خروج ارز زیادی از کشور میشد.
با شروع بهرهبرداری از فایر شماره ۴، روزانه صد عدد آند پخته از این فایر تخلیه میشود و حدود ۲۵ درصد به ظرفیت تولید آند پختهاضافه میگردد. گفتنی است که بعد از هشت سال، کورههای پخت آند در شرکت آلومینیوم المهدی به ظرفیت کامل یعنی حدود ۱۴۵ هزارعدد در سال رسیدند.
بومیسازی، کلید رونق دوباره
عمده فاکتورهای مهم به منظور راهاندازی فایر جدید، اطمینان از تولید مداوم آند خام و پشتیبانی و تامین تجهیزات و دستگاههای موردنیاز کوره است. به رغم تحریمهای ظالمانه علیه کشور، پترولیوم کک مورد نیاز تولید آند از منابع خارجی انجام شد. همچنین بخشی ازتجهیزات فایر ۴، که عمدتا تجهیزات پیچیده و خاص که فرایند تامین آنها بسیار زمانبر است، از منابع خارجی تامین شد و بخشی دیگرنیز بومیسازی گردید و عملیات بازسازی تجهیزات به طور کامل انجام شد. مدتزمان تامین تجهیزات و قطعات، حصول اطمینان ازعملکرد مناسب تکتک تجهیزات نصبشده روی کوره و در نظر گرفتن انواع تستها و کالیبراسیون مطمئن حدود ۶ ماه به طول انجامید. گفتنی است که تمام عملیات بازسازی، نصب و اجرا به دست متخصصان توانمند پرسنل واحد آندسازی صورت گرفت.
در نهایت، به منظور راهاندازی فایر، شارژ کوره با آندهای پخته شروع میشود و با نصب تجهیزات مربوطه، مراحل «Heat up» یاافزایش دما طبق برنامهای مشخص و با استفاده از تجهیزات پیشرفته انجام میگردد. در داخل کوره، آندها سه مرحله پیشگرم، فراینداصلی پخت و خنک شدن را طی میکنند. افزایش دمای آند در کوره باید به صورت آرام و با شیب مشخص انجام شود؛ زیرا افزایش زیاددما میتواند خسارت زیادی هم به کوره و هم به کیفیت آندهای پخته شده وارد کند. دمای آند، بر اساس یک گراف خاص، در کوره به یکهزار و ۱۰۰ درجه سانتیگراد رسانده میشود و فرایند پخت آند تکمیل میگردد. از زمان شارژ کوره تا تخلیه آند پخته، حدود ۲۵ روززمان نیاز است تا فایر به بهرهبرداری کامل برسد.
چالشهای پیشِرو
یکی از چالشهای پیشِروی شرکت آلومینیوم المهدی برای افزایش ظرفیت تولید آند را میتوان تامین و آمادهسازی قطعات و تجهیزاتتخصصی دانست که عمده این تجهیزات خارجیاند و با توجه به تحریمها، تامین آنها فرایندی زمانبر و هزینهبر به شمار میآید. همچنین برنامهریزی منظم برای مونتاژ کردن تجهیزات، سِت کردن و کالیبراسیون تجهیزات نیز چالش پرسنل مجموعه آندسازی بود که البتهقادر بودند با موفقیت از عهده انجام این کار برآیند.
اگر چه کشور ما از نظر ذخایر نفتی بسیار غنی است و از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در دنیا محسوب میشود اما مواد اولیه تولید ککنفتی خام فقط در چند پالایشگاه کشور تولید میشود که تبدیل این مواد اولیه به کک نفتی خام نیازمند سرمایهگذاری سنگین حدود ۷۰۰میلیون دلاری است. بزرگترین مصرفکنندگان کک نفتی کارخانههای تولید شمش آلومینیوم و نیز فولاد سازیها هستند.
چشمانداز روشن تولید
طبق فرمایشهای مقام معظم رهبری در راستای حمایت از افزایش تولید باکیفیت ایرانی در صنایع مهم تولیدی کشور با شعار «تولید: پشتیبانیها و مانعزداییها» و با اجرای برنامههای ابلاغی از سوی مدیرعامل شرکت آلومینیوم المهدی مبنی بر بهکارگیری همهظرفیتهای تولیدی این مجموعه عظیم با هدف افزایش تولید، اوایل سال پروژه راهاندازی فایر ۴ از طرف مدیرعامل مجموعه در دستور کارواحد آندسازی قرار گرفت.
با عنایت به اینکه آند پخته عمدهترین ماده اولیه مورد نیاز الکترولیز آلومینیوم محسوب میشود و برای تولید هر تن شمش آلومینیوم بهحداقل پانصد کیلوگرم آند پخته نیاز است، لازم بود که برای افزایش ظرفیت تولید شمش آلومینیوم، ابتدا ظرفیت تولید آند افزایش یابد. باتوجه به وجود ظرفیت خالی تولید شمش آلومینیوم در شرکت آلومینیوم المهدی، شرایط برای تولید بیشتر شمش آلومینیوم فراهم میشود وهمچنین از تامین آند مصرفی از شرکتهای خارجی و وابستگی به آنها، که خروج منابع ارزی زیادی از کشور را به دنبال دارد، نیزجلوگیری میشود.
با توجه به اینکه صنعت تولید آلومینیوم اولیه صنعتی انرژیبر است و برق زیادی مصرف میکند، اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس، بهدلیل برخورداری از انرژی ارزان، در صدد نصب کارخانجات تولید آلومینیوم با تکنولوژیهای پیشرفته هستند. بنابراین لازم است که باراهاندازی این بخش، ضمن به ظرفیت رسیدن کورههای پخت آند، امکان تولید بیشتر شمش آلومینیوم در شرکت فراهم شود. تولید بیشترنیز، ضمن سوددهی بیشتر، باعث ایجاد اشتغال و توسعه و رونق کسبوکار در کشور میشود. طی راهاندازی فایر ۴، معاونت آندسازیشرکت و همچنین نیروهای انسانی متعهد و متخصص واحد آندسازی، تمام توان، تلاش خود را به کار بستند و برگ زرین دیگری را درشرکت آلومینوم المهدی ورق زدند.