پیاده‌روی اربعین بزرگترین گردهمایی عمومی سالانه در جهان است که در آن میلیون‌ها نفر از شیعیان از اطراف مرزهای عراق به سمت شهر کربلا، حرکت می‌کنند تا در چهلمین روز از شهادت امام حسین علیه السلام به زیارت آن حضرت بروند. عاشقان امام حسین علیه السلام از قشرها ، قومیت‌ها و حتی ادیان مختلف از پیر و جوان در این راهپیمایی شرکت می‌کنند. اما علاوه بر افرادی که این سفر را با پای پیاده طی می‌کنند؛ افرادی هم هستند که زمان کافی برای اینکه کل سفر را پیاده تا کربلا طی کنند ندارند و  با وسیله شخصی تا مرز زمینی عراق و یا در قالب تورهای مسافرتی خود را به مراسم اربعین می‌رسانند. در این گزارش قصد داریم مقایسه‌ای بین هزینه سفر به کربلا در اربعین 1394 و امسال داشته باشیم و بررسی کنیم که برای دهک‌های مختلف درآمدی این هزینه سفر چه تغییراتی کرده‌است.

کاروان‌های زیارتی امسال بسته به نوع خدماتشان تعرفه‌های مختلفی از حدود 5 میلیون تومان برای سفرهای زمینی تا بیش از 13 میلیون تومان برای سفرهای هوایی متغیر هستند. اما علاوه بر هزینه کاروان، هزینه‌های دیگری مثل خرید ارز، هزینه‌های مربوط به گذرنامه، عوارض خروج از کشور و هزینه‌های متفرقه هم وجود دارد که همان‌طور که در جدول زیر مشخص است از حداقل 9 و 234 هزار و 886 هزار و 500  تومان تا 19 میلیون و 442 هزار و 385 هزینه‌های سفر متغیر است.

  

در سال 94 کاروان‌های زیارتی هزینه‌ای بین یک تا سه میلیون تومان بسته به نوع سفر که زمینی یا هوایی باشد؛ داشته‌اند. هر هزار دینار نیز بین 2هزار هفتصد تا 3 هزار تومان ارزش داشت که جمع کل آن برای 150 هزار دینار معادل 450 هزار تومان می‌شد.عوارض خروج از کشور زائران عتبات عالیات برای هر نفر 37 هزار و 500 تومان و عوارض خروج زمینی برای هر نفر 12 هزار و 500 هزار تومان بود. حدود 200 تا 500 هزار تومان هم هزینه‌های متفرقه سفر بود لذا جمع کل هزینه‌های سفر بین یک میلیون و 782 هزار و 500 تومان تا 4 میلیون و 107 هزار و 500 تومان متغیر بود.

  

  

در سال 94 هزینه ویزای عراق 40 دلار بود که با توجه به قیمت دلار که در آن زمان سه هزار تومان بود؛ هزینه روادید معادل 120 هزار تومان می‌شد. در سال 1401 شاهد افزایش چشمگیر قیمت دلار بودیم و این افزایش روی قیمت ویزای عراق در سال 1401 تاثیر داشته است. با این حال دبیر ستاد اربعین اعلام نمود که سال گذشته زائران پیاده‌روی کربلا در اربعین برای ورود به خاک عراق باید 41 دلار پرداخت می‌کردند، اما امسال شرایط تغییر کرده است و هزینه ویزای اربعین امسال با دلار تعادلی حدود 8500 تومان قیمت‌گذاری شده است. در جلسه‌ای که مسئولان سازمان حج و زیارت با بانک مرکزی برگزار نموده اند، قیمت ریالی ویزای اربعین عراق و سفر به کربلا مشخص شد؛ قیمت ویزای اربعین حسینی با احتساب پوشش بیمه زائران 377 هزار و 700 تومان شد که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سوی بانک مرکزی، هزینه ویزای اربعین از ارز تبادلی یا همان ثانویه حدود 8 هزار تومان تأمین می‌گردد و با توجه به کاهش نرخ دلار و با موافقت بانک مرکزی هزینه ویزای زائران به 234 هزار و 885 تومان کاهش پیدا کرده است. در ایام اربعین همین مبلغ نیز حذف شده است و برای زائران به صورت رایگان ویزا صادر می‌شود.

      

تا قبل از سال 1400 هزینه‌ها با ارز شناور پرداخت می‌شدند اما از 1400 به بعد هزینه‌های مربوط به سفر عتبات با ارز نیمایی محاسبه می‌شود.

   

هزینه بلیت هواپیما در سال 94 معادل 80 دلار و نرخ دلار حدود 3 هزار و دویست تومان بود، لذا قیمت بلیط هواپیما حدود 250 هزار تومان بود، اما در سال 1401 این هزینه به طور متوسط پنج میلیون تومان اعلام شده است که با احتساب سایز هزینه‌ها، سفر هوایی به عتبات بین هفت تا هشت میلیون تومان و سفر زمینی به عتبات هم از 500 هزار تومان تا حدود چهار میلیون تومان برآورد می‌شود. 

   

   

با توجه به اینکه در مسیر زائران اربعین خدمات مختلفی از اسکان و تغذیه تا تعمیر وسایل مورد نیاز زائران ارائه می‌شود، این نوع سفر به عنوان سفری ارزان شناخته می‌شود. اما باید به این نکته اشاره داشت که سفر اربعین، کاملا رایگان نیست و یکی از مهم‌ترین هزینه‌ها که در سفر اربعین مورد توجه قرار دارد، کرایه حمل و نقل زائران است.