فروکش کردن کرونا موجب عدم استفاده مردم از ماسک و بازگشایی مراکز آموزشی شد و از طرفی، با آمدن فصل سرما احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوآنزا در کشور را بیش از پیش کرد. متخصصان برای پیشگیری از ابتلا، تزریق واکسن آنفلوآنزا را توصیه کردند اما واکسنی در داروخانه‌ها نبود؛ اگر هم بود با قیمت‌های نجومی! واکسنی که به دلایلی سهمیه‌بندی شد و برخی‌ها دست به احتکار آن زدند. از اواسط شهریورماه، موجی از کمبود دارو از قبیل سرم، آنتی بیوتیک‌ و استامینوفن کودکان در کشور از جمله هرمزگان به راه افتاد. این در حالی است که کمبود دارو در کشور موضوع تازه‌ای نیست و از چند ماه پیش با اجرای طرح دارویار و حذف ارز ترجیحی که تولید دارو از توجیه اقتصادی افتاد بارها نسبت به آن هشدار داده شده بود. کارشناسان صنعت دارو در تمام شاخه‌های تولید ماده موثره، ‌ تولید دارو در داروخانه‌ها و غیره نسبت به این موضوع که بیم می‌رود در حوزه تامین دارو کمبودهایی به وجود بیاید اظهار نگرانی کرده بودند و سعی کردند به هر نحوی صدای خود را به گوش متولیان برسانند. کمبودهای دارویی که به داروهای فصلی همچون آنتی بیوتیک‌ها رسید موجب این شد که «بهرام دارایی» از سمت خود در سازمان غذا و دارو استعفا دهد و «محمود بیگلری» به عنوان سرپرست این سازمان منصوب شود. حال انتظار می‌رود با روی‌کار آمدن عضو جدید سازمان غذا و دارو، گره از مشکلات کمبود دارو باز شود. در ادامه نگاهی به گلایه مردم نسبت به کمبود دارو و اظهار نظر مسئولان می‌اندازیم.

 
مردم معترض هرمزگان نسبت به کمبود سرم و آنتی بیوتیک

به خیال مردم کرونا تمام شد و پس از دو سال می‌شود ماسک‌ها را کنار گذاشت! غافل از اینکه آنفلوآنزا در کمین بوده و سلامت مردم را نشانه گرفته است. از اواخر تابستان شیوع آنفلوآنزا در کشور شدت گرفت و مسئولان، پیشگیری را مهم‌ترین عامل مقابله با آنفلوآنزا دانستند و به سالمندان، افرادی که دارای بیماری قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت و ضعف عمومی هستند، توصیه شد؛ واکسن آنفلوانزا را تزریق کنند. واکسنی که کمیاب شد و یکی از علل شدت گرفتن حضور آنفلوآنزا در کشور شد. با بازگشایی مدارس، این بیماری کودکان را طعمه قرار داد، به طوری که، برخی مسئولان خواستار تعطیلی مدارس شدند. از طرفی، کمبود سرم و آنتی بیوتیک موجب اعتراض مردم شد. «کوروش»، پدر باران{دختر کلاس اولی در بندرعباس} در این باره گفت:« فرزندم از هم‌کلاسی‌هایش آنفلوآنزا گرفت و حال نامساعدی داشت. پزشک برای باران چندین دارو از جمله شربت استامینوفن کودکان تجویز کرد. برای تهیه شربت استامینوفن کودکان به چندین داروخانه مراجعه کردم اما این شربت یافت نشد و مجبور شدم از قطره‌ای که با سن کودک متناسب نیست، خریداری کنم.‌ تنها پاسخ پزشکان داروخانه‌ها این بود که استامینوفن، پروفن و داروهایی از این قبیل توزیع نمی‌شود و موجودی داروخانه‌ها از خریدهای قبلی آنان است.  باران چند روز در تب می‌سوخت و نتوانست به مدرسه برود. با توجه به اینکه هرساله در پاییز، آنفلوآنزا شیوع پیدا می‌کند، چرا مسئولان برای تامین داروها چاره نمی‌اندیشند»؟ همچنین، «مریم»، خانم 30 ساله‌ای که از کمبود سرم در بندرعباس گلایه داشت، گفت:«در هفته گذشته به آنفلوآنزا مبتلا شدم و پزشک به بنده سرم تجویز کرد و توصیه کرد برای تسریع در بهبود حالم، هرجور شده سرم را تهیه کنم اما به هر داروخانه که مراجعه کردم، جمله «سرم نداریم به درمانگاه‌ها مراجعه کن، شاید داشته باشند» را می‌شنیدم. درمانگاه‌ها هم ادعا می‌کردند که داروخانه‌ها سرم دارند اما فقط به آشنایان خود می‌دهند یا دپو کرده‌اند. این اتفاق برای دوستانم در شهرستان‌های دیگر هرمزگان از جمله میناب، حاجی‌آباد نیز رخ داده است. لطفا از مسئولان بخواهید برای رفع این دارو، چاره بیاندیشند». در رابطه با این موضوع به سراغ سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان رفتم تا علت کمبود را جویا شوم. «دکتر فاطمه نوروزیان»، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان دراین باره گفت:« مشکل کمبود دارو، کشوری است و تنها مختص استان هرمزگان نیست. باید این مشکل را از جانب وزارتخانه پیگیری کرد». به گفته نوروزیان، رئیس جمهور نیز اعلام کرده که به این موضوع ورود می‌کند تا هرچه سریع‌تر مشکل کمبود دارو رفع شود.

 
دخل و خرج تولید دارو هم‌خوانی ندارد

«سید محمد کشمیری»، مدیرعامل یک شرکت داروسازی نیز به بازار گفته بود:« مشکلات تولید دارو خیلی زیاد است. همچنین به قدری مشکلات ریشه‌ای است که با تعویض آدم ها برطرف نمی‌شوند». به گفته این تولید کننده، وقتی قیمت‌گذاری ماده اولیه توسط تامین کننده‌ها به لحظه اتفاق میفتد و هر روز نوسان دارد نمی‌توان تولید را با محصولی که قیمت دستوری دارد، ادامه داد. کشمیری معتقد است:« وقتی قیمت تمام شده دچار تغییر است و قیمت فروش اصلاح نشود نمی‌توان تولید کنیم و به زیان تحویل بدهیم. بنابراین دچار کمبود در بازار می شویم و محصولاتی که تولیدکنندگان تولید می کردند را به صورت فوریتی وارد می‌کنیم. برای بنده به عنوان یک تولیدکننده ناراحت کننده است که صنعت دارو به مسخره گرفته می‌شود و می‌شنویم که می‌گویند حتی سرم یا آنتی بیوتیک هم نمی‌توانید تولید کنید؟ چرا کشور توان صادرات انبوه آنتی بیوتیک را هم دارد اما مشکل این است که قیمت تمام شده در حال تغییر است و نمی‌توانیم با این شرایط تولید را ادامه دهیم. نوسان قیمتی تامین ماده موثره با ارز همراه است. همچنین بخشی از قیمت تمام شده دارو نیز به هزینه‌های بسته بندی بر می‌گردد. بنابراین وقتی قیمت کاغذ و مواد پلیمری افزایش یابد که قیمت دستوری ندارند در هزینه تمام شده محصولی که دستوری قیمت گذاری می‌شود، تاثیر گذار است و نمی‌توانیم تولید با زیان انجام دهیم. یکبار و دوبار تولید با زیان انجام می‌دهیم و بار سوم ترجیح می‌دهیم تولید را متوقف کنیم. امیدواریم با اتفاقاتی که رخ می‌دهد ثباتی در نرخ ارز شکل بگرید که حداقل بتوانیم برای شش ماه برنامه‌ریزی کنیم. بنابراین صرفا تغییر افراد تغییری در کل صنعت ایجاد نمی‌کند».

 
مسئولان با وعده وعیدهای پوشالی

اواخر شهریورماه «بهرام عین اللهی»، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در کمیسیون بهداشت مجلس درباره کمبود آنتی بیوتیک کودکان صحبت کرد و گفته بود که کشور در فصل تابستان به دلیل مصرف بالا با کمبود سرم و در فصول پاییز و زمستان با مصرف بالا آنتی‌بیوتیک مواجه است. عین اللهی وعده داده بود که برای رفع این کمبودها پیش‌بینی‌های لازم انجام و مشکل مواد اولیه برطرف شده و حدود یک هفته آینده به مقدار فراوان به داروخانه‌ها تحویل خواهد شد. طبق اظهارات برخی معاونت‌های غذا و دارو در دانشگاه‌های علوم پزشکی، کمبود برخی اقلام دارویی از جمله شربت‌های آنتی بیوتیک به دنبال کمبود مواد اولیه این داروها به صورت کشوری است. از طرفی «حسینعلی شهریاری»، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس نیز نسبت به کمبود آنتی‌بیوتیک در کشور واکنش نشان داد و گفت:«نیازی به واردات آنتی بیوتیک نیست و شرکت‌های دارویی در حال تلاش برای حل این مشکل هستند».  رئیس کمیسیون بهداشت مجلس معتقد است که بسیاری از بیماری‌های ویروسی نیازی به تجویز آنتی بیوتیک ندارند. به گفته وی، تداوم کمبود سرم در کشور، قوانین بانکی و گمرکی، شرکت‌های بیمه‌ای، کمبود مواد اولیه، طلب شرکت‌های تولید دارو، افزایش هزینه حمل و نقل و تعرفه های بازرگانی از جمله دلایل کمبودهای دارویی و سرم است. شهریاری مدعی شد:« در تابستان و بهار سال جاری در مورد کمبود دارو تذکر دادیم و تأکید کردیم که نباید اجازه داد این کمبودها به فصول پاییز و زمستان برسد اما متاسفانه توجهی نشد»! همچنین رئیس کمیسیون بهداشت مجلس در نامه‌ای از رئیس جمهور درخواست کرد تا مشکل کمبود اقلام دارویی و سرم تزریقی را در اسرع وقت رفع کند. مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان خراسان رضوی نیز علت کمبود آنتی‌بیوتیک کودکان را عدم مجوز افزایش قیمت داروهای آنتی‌بیوتیک دانست و گفته بود:« تولید این گروه از داروها برای تولیدکنندگان مقرون به صرفه نیست، به همین علت، بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده دارو حدود چند ماه است که تولید آنتی بیوتیک‌ها را متوقف کرده‌اند که کمبودهای کنونی به این دلیل است».
مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو به ایرنا گفته بود:« با توجه به گران شدن مواد اولیه آنتی‌بیوتیک‌ها، سعی داریم با پوشش بیمه‌ای، هزینه پرداختی از جیب مردم افزایش نیابد و تا ۱۵ روز دیگر مشکل کمبود این داروها برطرف می‌شود». این در حالی است که «سجاد اسماعیلی»، مشاور رئیس سازمان غذا و دارو درگفت‌وگو با ایرنا در سوم آبان ماه مدعی شده است:« ۱۷ میلیون عدد شربت آنتی‌بیوتیک نیز در شهریور تامین شده اما به دلیل مصرف بی‌رویه و غیرمنطقی این دارو که حتی برای سرماخوردگی ساده نیز استفاده می‌شد با کمبود مواجه شدیم».

 درنهایت، رئیس سازمان غذا و دارو در نشست هفته جاری کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به منظور ارائه گزارش در مورد دلایل کمبود دارو و سرم در کشور و راهکارهای سازمان برای رفع مشکلات مطروحه حضور می‌یابد.

روزنامه صبح ساحل