نویسنده: نیما صفا، نویسنده و پژوهشگر تاریخ

 

 

در بخشی از مقاله‌ی «نظری بر عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس» به ارائه توضیحاتی در مورد بنای عمارت کلاه‌فرنگی پرداخته‌ام. در ادامه با جزئیات بیشتری از این بنا آشنا می‌شوید.

 

  «دو بروین» در توصیف این عمارت چنین می‌نویسد: 

«منزلی که متعلق به کمپانی ماست زیباترین ساختمان شهر است و در حاشیه شهر به‌طرف شرق قرار دارد. این ساختمان خیلی وسیع و دارای مخازن اسلحه است. اتاق‌های آن بسیار زیبا و مرتفع است؛ همچنین سالن بسیار مجللی در بالا قرار دارد که از پنجره‌های آن و همچنین از پنجره‌های محل سکونت رئیس کمپانی که در همین ساختمان قرار دارد، منظره زیبای دریا  پیداست و در اتاق‌های آن هوای بسیار مطبوعی جریان دارد» (Le bruyn, Cornelius travels,vol2, p. 74). در طبقه سوم، یک بنای مربع شکل با اضلاع 15 قدم قرار داشته که از چهار، سو باز و با نرده‌های چوبی محافظت می‌شده (سدید السلطنه، محمدعلی، همان، ص 597) و در طبقه‌ی فوقانی آن بنا که به‌وسیله‌ی پله با یکدیگر مرتبط می‌شدند، یک ایوان هشت‌ضلعی با دیواره‌های مشبک چوبی و نیز سقفی مخروطی و چوبی قرار داشته (همان، ص 211) که هم‌اکنون کلاً تخریب‌شده است.

 

نمایی از طبقه سوم عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس

 

 (سدید السلطنه، محمدعلی، همان، ص 154)

 

       سقف عمارت را از چوب «ساج» معروف به «شاه چوب هندی» قطور ساخته و درها و پنجره‌ها و نرده‌ها دارای تزئینات منبت بسیار زیبا و باشکوهی بوده است (کریم زاده تبریزی، محمدعلی، همان، ص 10)؛  اتاق‌ها دارای تزئینات و گچ‌بری‌های منحصربه‌فردی در محل اتصال دیوار با سقف بوده که متأسفانه امروزه جز بخش بسیار کوچکی از آن، باقی نمانده و به‌مرورزمان از بین رفته است. هلندی‌ها از طبقه‌ی همکف و اتاق‌های متعدد آن برای نگهداری مال‌التجاره و از طبقه‌ی دوم به‌عنوان محل اداره‌ی کمپانی و همچنین محل سکونت (سدید السلطنه، محمدعلی، همان، ص 596) و از طبقه سوم و فضای باز آن و ایوان‌های ساخته‌شده بر روی آن، چون مشرف‌به شهر و دریا بود برای تفریح استفاده می‌نمودند (همان، ص 597).

 

بخش کوچکی از تزئینات و گچ‌بری‌های تاریخی باقی‌مانده در عمارت کلاه‌فرنگی

 

 عکس از: نگارنده

 

شماره‌های بعدی صبح ساحل را برای خواندن ادامه این مقاله و آشنایی بیشتر با عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس دنبال کنید.