در پی ممنوعیت صادرات باسماتی هند و شرایط خشک آب‌وهوایی در تایلند، قیمت برنج به بالاترین حد خود در 15 سال گذشته رسیده است و همسایگان آسیایی را غافل‌گیر کرده است. برنج تقریباً برای نیمی از جمعیت جهان ضروری است و آسیا از حدود 90 درصد عرضه جهانی این محصول استفاده می‌کند. بر همین اساس ساکنین قاره آسیا به دلیل تقاضای بالاتر، قیمت‌های بالاتری را نیز تجربه می‌کنند. کارشناسان علت این گرانی را ترس از بازگشت چرخه آب‌وهوایی معروف به "ال‌نینو" می‌دانند که ممکن است به محصولات زراعی آسیب برساند. در پی این اتفاق، قیمت‌ها در دو سال گذشته به شدت افزایش یافته است. لازم به ذکر است که "ال‌نینو" یکی از چرخه‌های مشهور آب‌و‌هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یک بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب‌و‌هوای سراسر کره زمین می‌شود. از جمله این ناهنجاری‌ها، سیلاب‌های ناگهانی، خشک‌سالی، قحطی و اپیدمی است. سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد که فائو نیز نامیده می‌شود؛ علت گرانی شکر را نیز عمدتا ناشی از تشدید نگرانی‌ها در مورد تأثیر همین پدیده آب‌وهویی بر محصولات نیشکر اعلام کرده است. چراکه ماه گذشته بارش باران کمتر از حد متوسط بوده‌است. به همین دلیل شکر جهانی نیز در طی سه ماه گذشته سه درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل 34 درصد گران شده است. اما در اروپا قیمت شکر بیش از قیمت جهانی افزایش یافته است. یکی از دلایل این گرانی، کاهش تولید نیشکر در فرانسه است. این موضوع بر روی کاهش تولید شکر در اروپا تاثیرگذار بوده‌است. همین موضوع باعث شده‌است که قیمت‌ شکر در اروپا در مقایسه با قیمت جهانی شکر بیشتر باشد. به‌طوری که قیمت شکر به بالاترین حد خود رسیده است. لازم به ذکر است که به منظور کنترل قیمت شکر، اروپا واردات شکر از اوکراین را بالا برده‌است؛ به‌طوری‌که داده‌های اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که واردات شکر اوکراین به اتحادیه اروپا بین اکتبر 2022 تا ژانویه امسال، 390 هزار تن افزایش یافته است. این میزان نسبت به مدت مشابه در فصل قبل 25 هزار تن بیشتر بوده‌است. از طرفی کارخانه قند سنت لوئیس، از کشاورزان فرانسوی خواسته است تا تولید چغندر خود را در سال 2024 افزایش ندهند تا از کاهش قیمت‌ها در میان رقابت شدید شکر اوکراینی جلوگیری کنند.

جالب است بدانید گندم، برنج، سیب‌زمینی، ذرت و نیشکر پنج کالای برتر تولید شده در دنیاست و اکنون دو کالا از این پنج کالا گران شده است که نقش مهمی در سبد غذایی مردم کره زمین دارد. در ادامه قصد داریم به بررسی پنج کشوری که بیشترین حجم تولید و صادرات این کالاهای استراتژیک را دارند بپردازیم.

چه کشورهایی غذای جهان را تولید می‌کند؟

هیچ ماده غذایی واحدی وجود ندارد که به طور یکسان توسط مردم در سراسر جهان مصرف شود. اما با توجه به رابطه عرضه و تقاضا، می‌توان گندم، برنج، سیب‌زمینی، ذرت و نیشکر را به‌عنوان اقلام اساسی غذایی و پنج کالای برتر تولید شده در دنیا در نظر گرفت و در این میان، نیشکر بیشترین ماده غذایی است که در دنیا کشت می‌شود. برنج، گندم و سیب زمینی در جایگاه های سوم، چهارم و پنجم  قرار دارند و سطح تولید آنها تا حد زیادی در طول سال‌های گذشته ثابت باقی مانده است. تولید نیشکر در دنیا، به طور پیوسته شاهد افزایش بوده است؛ به‌طوری‌که امروزه تولید آن به 1.9 میلیارد تن رسیده است که بسیار بیشتر از سایر مواد غذایی است.

چین

ده درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) چین را بخش بزرگ کشاورزی آن تشکیل می‌دهد. چین ترکیبی دیدنی از اقتصاد صنعتی و کشاورزی است. از یک سو به دلیل تولید انبوهی که در این کشور انجام می‌شود؛ «کارخانه جهان» نامیده می‌شود و از سوی دیگر، بزرگترین اقتصاد کشاورزی در دنیا است.

سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی چین تا حد زیادی در دهه گذشته ثابت باقی مانده است. یک سوم از کل جمعیت شاغل در چین در بخش کشاورزی مشغول به‌کار هستند. چین بزرگترین تولید کننده گندم، برنج و سیب زمینی در جهان است. این کشور دومین تولیدکننده بزرگ ذرت و سومین تولیدکننده بزرگ نیشکر در دنیا است.

برزیل

برزیل یکی از برجسته ترین اقتصادهای آمریکای جنوبی است. اقتصاد برزیل عمدتاً بخش خدمات محور است و کشاورزی حدود 6 درصد از تولید ناخالص داخلی 2.24 تریلیون دلاری آن را تشکیل می‌دهد. بخش کشاورزی برای 15 درصد نیروی کار اشتغال ایجاد می‌کند. 30 درصد از زمین‌های برزیل زیر کشت است. برزیل بزرگترین تولیدکننده نیشکر، سومین تولیدکننده بزرگ ذرت و نهمین تولیدکننده بزرگ برنج در دنیا است. علاوه بر اینکه برزیل بزرگترین تولیدکننده شکر در جهان برزیل است؛ بزرگترین صادر کننده شکر نیز هست. به‌طوری‌که 21 درصد از کل تولید دنیا و 45 درصد از کل صادرات این محصول متعلق به برزیل است.

هند

اگرچه اهمیت کشاورزی برای اقتصاد هند در طول سال ها به طور قابل توجهی کاهش یافته است؛ اما همچنان بخش اقتصادی مهمی در این کشور محسوب می‌شود. کشاورزی در هند، حدود 18 درصد به تولید ناخالص داخلی این کشور کمک می‌کند و تقریباً برای 45 درصد از جمعیت آن اشتغال ایجاد می‌کند.

بر اساس گزارش وزارت صنعتی هند، بخش‌ خدمات و ماشین‌آلات کشاورزی این کشور، سرمایه‌ خارجی به ارزش 365.79 میلیون دلار جذب کرده‌است. هند دومین تولید کننده نیشکر، گندم، برنج و ذرت و ششمین تولیدکننده بزرگ سیب زمینی است. این کشور نزدیک به 15 درصد از کل تولید شکر جهان را به خود اختصاص داده است و از نظر تولید شکر فاصله چندانی با برزیل ندارد. در واقع تا سال 2020 رتبه اول تولید این محصول را به خود اختصاص داده بود.

ایالات متحده

ایالات متحده با تولید ناخالص داخلی 17 تریلیون دلاری بزرگترین و قدرتمندترین اقتصاد جهان است. بخش کشاورزی در ایالات متحده بسیار مکانیزه است. همین موضوع باعث شده است؛ علیرغم اینکه تنها یک درصد از کل جمعیت شاغل این کشور در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند؛ در بین تولیدکنندگان برتر دنیا قرار گیرد. ایالات متحده بزرگترین تولید کننده ذرت دنیا، سومین تولید کننده گندم، پنجمین تولید کننده سیب زمینی، دهمین تولید کننده نیشکر و دوازدهمین تولید کننده برنج است.

روسیه

کشاورزی روسیه برای 10 درصد از جمعیت این کشور شغل ایجاد می‌کند. کشاورزی 4 درصد از اقتصاد 2.05 تریلیون دلاری روسیه را تشکیل می‌دهد. به دلیل محدودیت‌های اقلیمی و جغرافیایی این کشور، تنها حدود 13 درصد از مساحت روسیه زیر کشت است. روسیه سومین تولیدکننده سیب زمینی، چهارمین تولیدکننده گندم و دوازدهمین تولیدکننده بزرگ ذرت است.

روزنامه صبح ساحل