در بخشی از مقاله‌ی «نظری بر عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس» به ارائه توضیحاتی درمورد عمارت کلاه‌فرنگی پرداخته‌ام. در ادامه با جزئیاتی از سابقه مرمت این بنا و اهمیت این موضوع آشنا می‌شوید.

بر اساس آنچه در منابع تاریخی ذکر شده، این عمارت یکبار در سال 1729 .م برابر با 1142 .ش که در پی حمله افغان‌ها به آن دچار خساراتی شده بود، توسط هلندیان تعمیر شده (فلور، ویلم، حکومت نادرشاه، همان، ص 121)

همچنین گزارش دیگری حاکی است که در دوره‌ی زمامداری مرحوم «حاجی احمد خان کبابی» (پدر مرحوم سدید السلطنه)، عمارت از لحاظ بنائی و نجاری توسط ایشان مرمت شده است (کریم زاده تبریزی، محمدعلی، همان، ص 10؛ سدیدالسلطنه، محمدعلی، همان، ص 597 )؛ اما مسلما این عمارت در طول سالیان گوناکون بارها توسط ساکنین آن مورد تعمیر و بازسازی و احتمالا تغییراتی قرار گرفته که در منابع تاریخی ذکر نشده است.

  

  

  

 

«عمارت کلاه فرنگی» بندرعباس به همراه اسکله‌ی قدیمی شهر در مورخ 25 / 4 / 1384 به شماره 13835، به‌عنوان آثار ملی ایران، توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به ثبت رسیده است.

 

آن‌چه به‌عنوان نتیجه‌ی این مباحث می‌توان ذکر نمود آن است که به همان اندازه که حضور بازرگانان خارجی مخصوصا اروپایی در بندرعباس، نقطه‌ی عطفی بر تاریخ این شهر بندری و آغازی برای رونق تجارت و کسب کار و البته برخی مزاحمت‌ها و دردسرها بود، تاسیسات و استحکامات آنان نیز که بر پایه‌ی معماری بومی بندرعباس و ملزومات و ویژگی‌های جغرافیایی آن ساخته شده بود، نقش بسیار مهمی در رویدادهای چهار قرن اخیر این شهر ایفا نموده است. در این میان نقش کمپانی هند شرقی هلند نمود بیشتری دارد، چرا که تجار هلندی با تاسیس زیر ساخت‌های مستحکمی همچون عمارت کلاه‌فرنگی بندرعباس، اولا محدوده‌ی جدیدی از آن روزگاران شهر بندرعباس را در معرض آبادانی و رونق قرار داده و ثانیا با برجای گذاردن این ساختمان، که در حکم قلعه‌ی شهر بود، آینده‌ی سیاسی و اجتماعی آن‌را نیز به نوعی رقم زدند؛ چرا که عمارت کلاه‌فرنگی، تا سال‌های متمادی، علاوه بر مقر حکومت، در دوران مختلف، عایدات و درآمدهای شایانی را نصیب حکومت مرکزی می‌نمود و علاوه بر آن، این بنای تاریخی، همچون دژی در مقابل مهاجمین، از شهر و ساکنان آن دفاع نموده است؛ لذا با توجه به جایگاه آن در تاریخ مدنیت شهر بندرعباس، ضروری و لازم به‌نظر می‌رسد که با مرمت و بازسازی آن و نیز به‌وجود آمدن امکان بازدید برای عموم مردم از این عمارت مهم، روح و کالبد تاریخی این شهر را حفظ نماییم.

روزنامه صبح ساحل