خط فقر سی میلیونی و مالیات از حقوق بالای ده میلیون تومان با زبان بیزبانی خود گواه شرایط پیچیده اقتصاد در سال آینده است. به بیان دیگر دولت قبل از همه زورش به حقوقبگیران میرسد و مالیات این قشر جامعه قبل از آنکه برای فرد واریز شود توسط دولت اخذ میشود؛ درحالیکه مالیاتستانی از بخشهای دیگر به سختی و تاخیر همراه است. این درحالی است که افزایش حقوق کارمندان برای سال بعد تنها ۱۸ درصد خواهد بود که به معنای عقبگرد حداقل هفده درصدی سطح زندگی آنها نسبت به سال ۱۴۰۲ است؛ زیرا بعید است تورم سال بعد از ۳۵درصد کمتر باشد. پیام این بودجه روشن است؛ تحریم ادامه دارد و سختتر هم خواهد شد. بهبود اقتصادی یا وجود ندارد یا نتایج آن نصیب مردم نخواهد شد. مالیاتستانی بیشتر و بیشتر خواهد شد؛ حال آنکه دقیقا مشخص نیست این مالیاتها کجا خرج خواهند شد.
اجارهنشینها نقره داغ خواهند شد
برای اجاره یک واحد ۱۰۰ متری در محله ۲۲بهمن که ۱۲ سال ساخت است باید مبلغ ۲۰۰ میلیون به عنوان رهن و ماهانه ۶ میلیون تومان پرداخت کنید. اگر متراژهای کمتر مثلا ۶۰ متری مد نظر دارید با پرداخت ۵۰۰ میلیون تومان در گلشهر میتوانید یک خانه ۵ سال
ساخت رهن کامل کنید. بهطور متوسط یک خانواده بندرعباسی علاوه بر پول پیش، حدود 6 میلیون تومان از درآمد ماهانهاش را باید برای اجارهبها کنار بگذارد. با فرض اینکه همین رقم برای سال آینده ثابت بماند و سطح درآمد را برحسب حداقل معیشت خانوار ماهانه 20 میلیون تومان در نظر بگیریم؛ مستاجرهای بندرعباسی با کسب این درآمد لازم برای ادامه سکونت در زادگاهشان، باید سالانه 12 میلیون تومان و به عبارت دیگر ماهانه یک میلیون تومان مالیات به دولت بپردازند.
مالیات ماهانه فردی که درآمد نسبتا معقول 276میلیون تومانی سالانه را داشته باشد معادل یک میلیون و 750هزار تومان است که بلافاصله از حقوقبگیرها وصول میشود اما در مقابل آن دسته از صاحبان سرمایه که به بازار ملک ورود کرده و با خرید یک یا چند ملک بیشتر از خانه مصرفی و سکونتگاه خود، در این بازار سرمایهگذاری کردهاند، از پرداخت هر نوع مالیاتی معاف هستند.
ناامید از فروش نفت، مصمم برای مالیاتستانی
بودجه سنوات گذشته همیشه بر فروش نفت استوار بود و میزان درآمدهای نفتی هر سال افزایش قابل توجهی داشت. اما امسال دولت سعی کرده است بار نفتی بودجه را کمتر کند. بر همین اساس، درآمد دولت از محل فروش نفت 16 درصد کمتر از امسال خواهد بود. اما در مقابل، میزان درآمد مالیاتی سال آینده 49.8 درصد افزایش پیدا کرده است و قرار است درآمد مالیاتی سال آینده به هزار و 122 هزار میلیارد تومان برسد. در لایحه پیشنهادی بودجه سال آینده ۱۳۴ هزار میلیارد تومان برای تقویت بنیه دفاعی نیروهای مسلح اختصاص داده شده است. همچنین سهم صندوق توسعه ملی از
درآمد نفت، گاز و میعانات گازی در لایحه بودجه سال آینده ۴۰ درصد تعیین شد. البته سه درصد درآمد نفت و گاز سهم مناطق نفتخیز، گاز خیز و توسعه نیافته تعیین شده و 14 و نیم درصد هم به حساب شرکت ملی نفت یا گاز واریز خواهد شد. بر اساس پیشبینی لایحه بودجه 1403 کل کشور به منظور حمایت از اشتغال خرد و خانگی و کارگاههای کوچک، مبلغ 31 هزار میلیارد تومان از محل منابع بودجه اختصاص مییابد؛ یعنی به ازای هر استان حداقل هزار میلیارد تومان پیشبینی تخصیص پیدا کند. علاوهبر آن، مبلغ 100 هزار میلیارد تومان تسهیلات قرضالحسنه از منابع بانکی برای پرداخت تسهیلات به بخش خصوصی و تعاونی در سال آینده پیشبینی شده است.
دهکهای بالا منتظر قطع یارانه باشند
جمعیت ایران حدود ۸۵ میلیون نفر برآورد میشود. آمارهای رسمی میگویند به ۷۸ میلیون نفر از این جمعیت
یارانه نقدی پرداخت میشود. ۳۰ درصد جمعیت کشور در دهک اول، دوم و سوم قرار میگیرند و یارانه ۴۰۰ هزار تومانی در ماه دریافت میکنند. ۶۰ درصد دیگر از جمعیت در دهک چهار تا نهم طبقهبندی میشوند و به آنها یارانه ۳۰۰ هزار تومانی در ماه تعلق میگیرد. ۱۰ درصد باقیمانده در دهک دهم درآمدی طبقه شدهاند و یارانه دریافت نمیکنند. دهک دهم پارسال بهطور متوسط ماهی ۳۵ میلیون و ۳۸۵ هزار تومان درآمد داشته و ۲۵ میلیون و ۳۶۲ هزار تومان هزینه کرده است. میزان درآمد خانوار حاضر در دهک اول، تقریبا ۱۰ برابر درآمد خانوار دهک اول
است. هزینه ماهیانه خانوار دهک دهم نسبت به خانوار دهک اول، در سالنامه آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شش برابر محاسبه شده است. اگر خانوار دهک نهم را بهعنوان طبقه متوسط جامعه فرض کنیم؛ این گزارش نشان میدهد درآمد دهک دهمیها تقریبا ۴۰ درصد بیشتر است و درعوض هزینههایش هم حدود ۳۳ درصد افزایش پیدا میکند.
دهک هشتم براساس تقسیمبندی جدید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خانوارهایی هستند که پارسال بهطور متوسط ۱۷ میلیون و ۷۰ هزار و ۵۰۰ تومان درآمد ماهیانه داشتهاند و از آن طرف مجموع مخارجشان عدد متوسط ۱۴ میلیون و ۱۷۸ هزار تومان را نشان میدهد. خانوار دهک هشتم به این ترتیب تقریبا نزدیک دو میلیون و ۹۰۰ هزار تومان قدرت پسانداز داشته است. دهک نهم از خانوارهایی با توانایی پسانداز ماهیانه چهار میلیون و ۲۷۵ هزار تومان تشکیل شده است. دهک هشت و دهک ۹ همچنان جزو مشمولان دریافت یارانه نقدی بهحساب میآیند و به ازای هر نفر ماهی ۳۰۰ هزار تومان به حساب سرپرست خانوار واریز میشود. این گروه فعلا میتوانند یارانه نقدی خود را در
قالب کالابرگ نیز خرج کنند اما قرار است برای سال آینده سازمان هدفمندسازی یارانهها با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به حذف یارانه خانوارهای غیر مشمول حمایت دولت اقدام کند. این اقدام پس از پیشنهاد مشترک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان
هدفمندسازی یارانه و به تصویب رسیدن آن توسط هیئت وزیران اجرایی خواهد شد.
نتیجه چه خواهد شد؟
اعداد و ارقام بودجه سال آینده خبر از تشدید فشارهای اقتصادی بر اقشار جامعه دارد و با افزایش مالیات و احتمال حذف یارانه دهک هشتم و نهم، روزبهروز قشر متوسط جامعه کوچک و کوچکتر خواهد شد. از طرفی برنامه جدی از سوی دولت برای رشد و شکوفایی اقتصادی نیز به چشم نمیخورد. وضع قوانین جدید مربوط به بازنشستگی نیز حاکی از آن است که انگار دولت حالا حالاها قصد دارد دامنه فشار خود را گسترش دهد و حتی از پیرزن و پیرمردهایی که امید داشتند چند سال دیگر بازنشست شوند هم مالیات بگیرد. نمایندگان مجلس با تصویب این بودجه برای سال آینده شاید درک نکنند که چه فشاری به قشر كارگر،كارمند، تولیدكننده و خدماتدهنده خواهد آمد. مدیرانی كه وقتی کشور در تنگنا است؛ تنها راه عبور از آن را مالیاتستانی از مردم میدانند باید منتظر روزی باشند که در آیندهای نزدیک مردم پولشان را در كشور دیگری سرمایهگذاری كنند. حتی شاید
بزرگترین خروج پول تاریخ ایران توسط مردم از كشور در سال آینده به ثبت برسد. به علاوه این موضوع اصلا عجیب نخواهد بود که هرکس که بتواند از این مملکت خواهد رفت و آمار مهاجرت باز هم افزایش پیدا خواهد کرد.