نویسند: فاطمه دشتی، مدیر روابط عمومی استارتاپ زیست محیطی جامُش

دو مفهوم گردشگری و محیط زیست همواره بر هم تاثیر می‌گذارند. طبیعت‌گردی بخش مهمی از صنعت گردشگری است که برای رونق خود نیازمند محیط زیست سالم است، اما گاهی فعالیت‌های حوزه گردشگری، باعث آسیب جدی و نابودی محیط زیست یک منطقه خواهد شد.

امروزه گردشگری برای بقاء خود راهی به جز حفظ محیط زیست ندارد؛ در نظر بگیرید که طبیعت مخفی‌شده زیر بار زباله چطور می‌تواند میزبان گردشگران باشد؟

فشار بر محیط‌های طبیعی بکر کشور که به عنوان مناطق گردشگری، مشهور هستند تاسف‌بار و آزار‌دهنده است؛ از رهاشدن انواع زباله ریز و درشت در طبیعت گرفته تا افزایش ساخت و سازهای تفریحی و تخریب برخی زیستگاه‌های طبیعی. از آلودگی هوا و صوتی هواپیماها و وسایل نقلیه گرفته تا استفاده بیش از حد از منابع آبی برای هتل‌ها، استخرها.گاهی شهرداری‌ها نیز دست به دست عوامل آسیب‌زننده می‌دهند و سیستم معیوب جمع‌آوری پسماند، سطل‌های زباله سرریز شده و نداشتن سایت بازیافت هم معضلی می‌شود برای محیط زیست یک منطقه!

با همه این‌ها، گردشگری توانایی نجات محیط زیست را نیز دارد؛ این صنعت با معطوف کردن توجه مردم محلی، گردشگران و سرمایه‌گذاران به نواحی بکر، آموزش، فرهنگسازی و ترویج هنجارهای صحیح موجب تشکیل رویکردهایی برای حفظ طبیعت، همچنین اجرای طرح‌های مختلف زیست محیطی و در نهایت منجر به بهبود محیط زیست خواهد شد.

«گردشگری سبز» که گاهی با عنوان اکوتوریسم یا گردشگری مسئولانه هم به کار برده می‌شود، به معنای احترام به طبیعت و رفتارهای سازگار با محیط زیست گردشگران است و در آن فرصت‌های بسیاری وجود دارد اما متاسفانه مفهوم ناپدید شده در فرهنگ کشورمان است؛ چراکه علی رغم برخی تلاش‌ها در جهت تثبیت این فرهنگ در جامعه، هنوز بسیاری از افراد و نهادها خود را نسبت به محیطی که در آن زندگی یا سفر می‌کنند، مسئول نمی‌دانند و همین موضوع روز به روز وضعیت برخی از مناطق طبیعی و بکر را بحرانی‌تر می‌کند.

از مزایای گردشگری سبز می‌توان حفظ و پیشرفت فرهنگ بومی و محلی، صرفه‌جویی در مصرف منابع، حفظ طبیعت و حیات وحش، ارتقاء سطح فرهنگ زیست محیطی جوامع، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و به حداقل رساندن تولید ضایعات را نام برد که فرصت‌هایی از جمله سرمایه‌گذاری پایدار در طرح‌های نو، افزایش اشتغال و کاهش فقر را پیش رو دارد.

در مباحث مربوط به محیط زیست اغلب توسعه فرهنگ مهم‌تر از زیرساخت‌های فیزیکی است و تا زمانی بسترهای مناسبی برای ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست فراهم نشود، زیرساخت‌های فیزیکی چندان کارساز نخواهند بود!

ساماندهی لیدرهای گردشگری به منظور انتقال مفاهیم گردشگری مسئولانه و قوانین حضور در طبیعت به گردشگران، اجرای طرح‌های نو و خلاقانه زیست محیطی برای ترغیب شهروندان و گردشگران به مشارکت و هم‌افزایی حامیان محیط زیست می‌تواند منجر به تقویت فرهنگ گردشگری سبز شود.

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چطور یک گردشگر سبز باشیم؟ اولین قدم برای سبز شدن سفرمان این است که بوم‌گردی را انتخاب کنیم. بوم‌گردی یعنی سفر کردن به طبیعت به گونه‌ای که فرهنگ و سنت‌های بومی و محیط زیست یک منطقه را حفظ نموده و از جامعه محلی حمایت کند. در بوم‌گردی، گردشگران با همراهی مردم بومی مناطق طبیعی، یک سفر به سبک زندگی محلی را تجربه می‌کنند و  به جای استفاده از هتل‌ها و مهمانسراها، از اقامتگاه‌های بوم‌گردی منحصر به فرد و منطبق با فرهنگ یک منطقه (روستایی) که اغلب توسط بومیان همان محل در نواحی بکر و جاذبه‌های طبیعی ساخته شده استفاده نموده، غذاهای محلی و صنایع دستی آن منطقه را خریداری کرده و موجب رشد اقتصادی روستاها می‌شوند. 

در اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مدیریت پسماند و صرفه‌جویی در مصرف آب بسیار حائز اهمیت است و امتیاز محسوب می‌شود.از اقدامات دیگری که به عنوان گردشگر سبز می‌توانیم انجام دهیم این است که در طول سفر از کسب و کارهای پایدار یا سبز حمایت کنیم و از خرید و ارتباط با کسب و کارهایی که هیچ تعهدی برای حمایت از محیط زیست ندارند خودداری کنیم.کاهش رد پای کربن، نیز یکی از راه‌های سبز شدن سفر است. برای محقق شدن آن باید در صورت امکان از سفرهای هوایی پرهیز کرد و به جای آن اتوبوس و قطار یا در سطح عالی دوچرخه‌سواری را انتخاب کرد. سفرهای هوایی سهم زیادی در انتشار دی اکسید کربن و گازهای گلخانه‌ای دارند.

به حداقل رساندن تولید زباله، تمیز نگه داشتن محیط‌های طبیعی، برهم نزدن آرامش موجودات زنده منطقه، پرهیز از اسراف، استفاده از ظروف تجدیدپذیر از جمله رفتارهای مهم دیگری است که گردشگران سبز انجام می‌دهند.

روزنامه صبح ساحل