بار دیگر با شروع  فصل زمستان و افزایش مصرف گاز خانگی در کشور، سوخت نیروگاه حرارتی بندرعباس از گاز طبیعی به مازوت تغییر کرده و هوای غرب شهر بندرعباس با گازهای سمی و خطرناک آلوده شده است.

این در حالی است که  بارها اعلام شده که دیگر در نیروگاه‌های نزدیک به کلانشهرها از سوخت مازوت استفاده نخواهد شد اما نه تنها این وعده‌ها عملیاتی نشده بلکه سوزاندن این دشمن هوای پاک همچنان توسط نیروگاه‌ها در حال انجام است. به گفته یکی از مسئولان شهری، هوای بندرعباس طی سال گذشته  255 روز در وضعیت قابل قبول، 67 روز آلوده و تنها 43 روز هوای پاک بوده است. 

جا دارد که بدانیم این مازوت، متهم ردیف اول آلودگی هوا در اذهان و افکار عمومی چیست؟ به گفته متخصصان، مازوت نوعی نفت کوره به شمار می‌آید که کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه‌های حرارتی و موارد مشابه از آن استفاده می‌شود. این ماده سوختی به ‌طور عمده توسط کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران تولید می‌شود ومورد استفاده آن نیز در  گرم کردن بویلرها (دیگ بخار) جهت تولید بخار است.  به‌طور معمول به این سوخت، «نفت کثیف» (Dirty Oil) می‌گویند و از آنجا که ویسکوزیته بسیار بالایی دارد، پمپ کردن آن به تجهیزات خاصی نیازمند است. مازوت ترکیب گوگرد دارد و زمانی که در هوا تنفس یا از طریق آب‌ و غذای آلوده وارد بدن شود و همچنین هنگام تماس پوست با این مواد، اثرات زیانبار و کشنده‌ای بر سلامتی انسان می‌گذارد. کارشناسان گفته‌اند که سوزاندن مازوت و سایر سوخت‌های گوگردی، موجب‌ تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به شکل آئروسول یا ذرات بسیار ریز هوا خواهد شد که ذرات معلق موجود در هوا را سبب می‌شوند. این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را افزایش می‌دهند.حبیب مسیحی تازیانی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان در گفتگو با خبرنگار صبح ساحل ضمن تایید استفاده نیروگاه بندرعباس از سوخت مازوت گفت:  اکنون نیروگاه بندرعباس از سوخت مایع سنگین(مازوت)در حال استفاده است.

وی اضافه کرد: هرمزگان دارای چندین پهنه صنعتی است که بیشتر آن‌ها در غرب بندرعباس وجود دارد اکثر صنایع در حال حاضر دارای سهمیه گاز هستند و در این خصوص تامین می‌شوند، کنترل در حوزه آلودگی از صنایع و نیروگاه‌های استان به صورت آنلاین در حال انجام است و با واحد‌های تخطی گر برخورد می شود.مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان تصریح کرد: متاسفانه در زمستان و فصل سرد سال با توجه به وجود کاهش گاز برخی واحدهای صنعتی مانند نیروگاه بندرعباس برای فعال نگهداشتن سیستم تولید برق خود از سوخت مایع سنگین(مازوت) بهره می‌گیرد و بخشی نیز با توجه به میزان تامین گاز این نیروگاه توسط گاز استان از سوخت گازی استفاده می‌کند و غیر از نیروگاه بندرعباس واحد صنعتی دیگری از مازوت در هرمزگان استفاده نمی‌کند. وی با اشاره به صدور مجوز احداث نیروگاه برق در هرمزگان توسط محیط زیست گفت: با توجه به قدمت نیروگاه برق بندرعباس، طرح جایگزینی نیروگاه‌های جدید در دستور کار قرار گرفت و مجوزهای لازم به وزارت نیرو جهت احداث دو نیروگاه  سوخت گازی صادر شده که این امر موجب تثبیت انرژی و سوخت مورد نیاز آن در آینده خواهد شد.

مسیحی تازیانی با بیان اینکه تنها در نیروگاه برق بندرعباس از سوخت سنگین(مازوت) استفاده می شود، افزود: در سایر نیروگاه‌های استان از سوخت‌های سبک و گاز استفاده می‌کنند که حسب پایش‌هایی که صورت گرفت در دیگر نیروگاه‌های استان آلودگی خارج از رنج استاندارد وجود ندارد.

وی  با اشاره به آلایندگی در سایر صنایع استان تصریح کرد: برای جلوگیری از آلایندگی در حوزه فولادسازی در استان از سوخت سبک استفاده می‌شود و از حیث استفاده از سوخت توسط این حوزه آلایندگی وجود ندارد. مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان با بیان اینکه در استان پایش‌های مستمری در حوزه آلایندگی محیط زیستی واحدهای صنعتی صورت می‌گیرد، خاطرنشان کرد: چنانچه واحد تخطی کند اخطار های لازم صادر و پیگیری های مقتضی انجام خواهد گرفت. وی تصریح کرد: در حال حاضر  بحث آلودگی هوا بیشتر در واحدهایی وجود دارد که دارای ریزگرد هستند یا واحدهای کوچک که قوانین زیست محیطی را به درستی رعایت نمی کنند مانند عدم رعایت بهره گیری از فیلتر هوای مناسب و یا داشتن فیلتر های معیوب است که طی دو ماه گذشته بالغ بر ۱۰ اخطاریه صادر شد که رعایت این موضوعات برای واحدهای متوسط و کوچک به جدیت پیگیری می‌شود. نیروگاه بندرعباس به عنوان یکی از بزرگترین آلاینده‌ها‌ی هوا، در غرب شهرستان بندرعباس محسوب می‌شود. در طراحی نیروگاه بندرعباس که در دهه ۵۰  با عنوان «نیروگاه گازی» در غرب شهر بندرعباس ساخته شد، گاز به عنوان سوخت اول و مازوت به عنوان سوخت جایگزین در نظر گرفته شده بود. به باور کارشناسان مصرف مداوم مازوت علاوه بر سلامتی انسان و محیط زیست، هزینه‌های تعمیراتی را تا حدود ۴ برابر افزایش می‌دهد و موجب افزایش مصرف آب واحدها، افزایش خروجی‌های اضطراری، ایجاد خوردگی شیمیایی در تأسیسات احتراق و تسریع در استهلاک تجهیزات می‌شود. 

مطالعات نشان می‌دهد با تخصیص مقادیر بالاتر از ۴۵ درصد از سهم سوخت مصرفی نیروگاه‌های بخاری به مازوت، به‌ازای هر ۱۰ درصد افزایش، به طور متوسط یک درصد بازدهی، سه درصد ضریب بهره‌برداری و حداقل سه میلیون مگاوات ساعت ظرفیت تولید نیروگاه‌های بخاری کشور کاهش می‌یابد. در واقع استفاده از سوخت مازوت باعث فرسودگی نیروگاه، کاهش بازدهی و افزایش هزینه‌های نیروگاه‌های بخاری می‌شود.

طبق گفته خبرگزاری ایرنا در تاریخ هفتم تیر ماه سال جاری، آمارهای بین المللی از رشد تولید نفت و گاز ایران در سال ۲۰۲۲ و کسب جایگاه سومین تولید کننده بزرگ گاز و هشتمین تولید کننده بزرگ نفت جهان توسط ایران در این سال خبر می دهد. بر اساس این گزارش ایران در سال ۲۰۲۲ با تولید ۲۵۹ میلیارد مترمکعبی ۶.۴ درصد کل تولید گاز طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است و به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان در این سال شناخته شده است.

حال باید دید که چرا سوختی مانند مازوت که مضرات آن از فوایدش بیشتر است همچنان در کشوری که عنوان رتبه سوم تولید گاز جهان را دارد باید مورد استفاده قرار گیرد؟ تامین گاز جهت استفاده  در نیروگاه های برق ، برای سومین کشور تولید کننده گاز در جهان حتی در سردترین ماه های سال نباید به گونه ای باشد که مضرات سوختی همچون مازوت به مردم و حتی زیر ساخت‌های کشور تحمیل شود.

روزنامه صبح ساحل