صبح ساحل -یوسف ملایی//  

پیشینه کهن

اهالی، این سرزمین را باستانی می دانند. شواهد و قرائن ظاهری نیز بیانگر صحت گفتار آن هاست اما کارشناسان باستان شناسی می بایست عمر این روستا را برآورد کنند. آن طور که عسکر مرادی رئیس شورای روستا می گوید: قدرت این روستا در گذشته های دور به اندازه ای بوده است که از سرزمین تارم زمین هم مالیات می گرفته اند.اغلب اهالی این روستا بستگان یکدیگرند و سه طایفه مرادی، برخورداری و نیرومند اهل روستای گله گاه دهستان تارم هستند. راه این روستا پیشتر به دلیل مهاجرت اهالی روستا و خلوت شدن، معبر قاچاقچیان مواد مخدر و نا امن بود اما به همت ارگان های نظامی،سپاه پاسداران، نیروی انتطامی  و بسیج مردمی، امنیت و آرامش به روستا بازگشته است.

تصویری زیبا از گذشته روستا

مسافت 60 کیلو متری محدوده دهکده کوهپایه ای « گله گاه» از تنگ دوکان تا دشت کنار، کوچه باغ و خانه بود؛ دشت وسیع منتهی به منازل مسکونی،سرشار از صدای شیهه اسب، طنین دلنشین هی هی چوپان در پس گله های گوسفند؛ بوی تن شترهای ده و رمه های گاوهای وحشی بود. آن طور که اهالی می گویند: بالای 2 هزار نفر شتر، 5 هزار راس گاو، بیش از 3 هزار راس گوسفند و صدها اسب در این دشت می چریدند و دوار می شدند. به قول خودشان، بهشت آنجا بود. آب زلال و شیرین چشمه روستای عشایری علی آباد و قنات گله گاه، تنها حدود 600 هکتار گندم، جو و ذرت را زیر کشت می برد و 500 هکتار کشت دیم داشتند. باغستان لیمو و نخلستان وسیع، جنگل های انبوه و کنارستان نیز روستای سبز و بسیار دیدنی ایجاد کرده بود. اوایل دهه 60، بیش از 50 حلقه چاه و موتور پمپ، به کشاورزی اهالی رونق می داد به شکلی که طالبی و هندوانه معروف این سامان را میدان داران بزرگ شیراز و اصفهان و سایر شهرها پیش خرید می کردند.

وجه تسمیه«گله گاه»

همان طور که از اسم آن پیداست. محل گله بوده است. گله های بزرگ گاو، اسب، شتر و گوسفند در این روستا موجب شده است که نام گله گاه را برای آن برگزینند. شغل اهالی هم مثل اغلب روستا نشینان نجیب، کشاورزی و دامداری است. مردم این روستا نیز بر خلاف تصور، اشم نیستند و به گویش بندری تکلم می کنند.

آغاز اتفاقات ناگوار

از سال 1375، کم بارشی و خشکسالی، بوته ها را خشکاند. خنده را از لب اهالی گرفت و به علت شوری و کمبود آب، زندگی شان مختل شد. دیگر خبری از کشت دیم نیست. در آمد مردم به تناسب و به سرعت کاهش یافت. خرید آب شرب از 15 سال پیش تاکنون، بزرگ ترین معضل زندگی شان شده است. گرفتاری ها، عرصه را بر آن ها تنگ کرد؛ اینک پس از گذشت 4 دهه از انقلاب، اهالی انقلابی و ولایتمدار این قریه در سایه فقر و محرومیت زمان می گذرانند. البته ساکنان گله گاه، انسان های صبور و سختکوش اند. بارش باران اخیر موج شادی را در جمع اندک فعلی آن ها ایجاد کرده و بعضی از زمین هایشان را به زیر کشت می بردند.

 گله گاه، روستایی که جاندارانش از تشنگی تلف می شوند !

«گله گاه» جایی که شوربختانه، نان شب نیست. اگر یارانه قطع شود، نفس مردم قطع شده و از گرسنگی می میرند. ساکنان سوء تغذیه گرفته و گلایه مندند. روستایی که از 220 خانوار به آمار ناچیز 34 خانوار رسیده است. مردمانش یک تانکر آب 10 تنی، 120 هزار تومان می خرند. آب چاه ها و شرب، شور شده است. بعضی از مهاجرانش در حاشیه سایر روستاها نظیر تاشکوئیه،گنج، سید جوذر، هاشم آباد، تارم، سرچاهان،  شهدادی، شهرستان حاجی آباد و بندرعباس اوضاع بسامانی ندارند. بیشتر دام هایشان تلف شده و کشاورزی هایشان نابود شده است. خانه بهداشت شان، هفته یک روز باز می شود.دفتر مخابراتی شان تعطیل شده است. کتابخانه روستایی ندارند. ارتباط موبایلی نکته به نکته و نامناسب است.مدرسه ای که روزی بالای 100 دانش آموز داشت الان با معلم غیر بومی بازنشسته به 4 نفر رسیده است. اگر 2 خانواده دیگر از این روستا بروند، مدرسه کاملا تعطیل می شود.

جاذبه های گردشگری

با همه ناملایمات و نامرادی ها؛ این دهکده دیدنی، ظرفیت های گردشگری بالایی دارد. «پل خانی» پل سنگ و ساروجی، با 6 دهانه سالم  بر روی رودخانه شور، احتمالا همزاد سی و سه پل اصفهان و مربوط به دوره صفوی، پشت روستای شهدادی؛ در مسیر کاروان ها به درز و سایبان از آثار باستانی زیبای این منطقه است. یک کیلومتر آنسوتر کاروانسرایی هست که به علت نا آگاهی، بچه های بازیگوش آن را تخریب می کنند. در کنار کاروان سرا نیز برکه سالمی هست که در کنار درخت کنار زیبایی قرار دارد. « گچ میل « در قله کوه مشرف به کاروانسرا مشاهده می شود. به روایت اهالی، در زمان قدیم مردی از کاروان تجار در چند کیلو متری راهزنان را در کمین گاه می بیند و کاروانیان را مطلع می کند به همین دلیل راهزنان موضوع را جویا می شوند و وقتی می فهمند که آن شخص آن ها را دیده است، متعجب می شوند، چشم هایش را در می آورند و زنده با سنگ و ساروج بر قله کوه آن را گچ و میل می کنند. «چاه برخی»  از دیگر جاذبه های گله گاه است. جایی که بر اثر رعد و برق، دل کوه شکافته می شود، غاری ایجاد و چشمه آب شیرین جاری می شود. 

 هو باد بزرگ، غار غاری، برکه تنگ دوکان، چاه شهسوار؛کنار 300 (کنارحاجی)، سنگر های گله گاه، چاه دم تنگ( چاه قنات)، بون گود، گردنه گله گاه، چولو (علی آباد)، دهنه لشکری ( قبرستان قدیم) زیارتگاه مرتضی علی، سورو، ،پل ضیاء یا دو تنگی، چاه باغ، چاه سور، چاه نیک، گل پران، دشت کنار، دولا سراح شمع گوران از دیگر جاذبه های گردشگری این روستا هستند. در خصوص گورستان قدیمی نیز بدانید که کسی از اهالی فعلی و پدران آن ها نیز، قدمت آن را به خاطر ندارند. گورهایی که با سنگ بالا آورده شده اند و سنگ های مستطیل شکل و قوطی مانندی بر آن ها قرار دارد. اغلب سنگ ها را سارقان به سرقت برده اند اما همچنان، مکان قابل توجه و مورد مطالعه ای است.

کوه های گنبد نمکی از تنگه زاغ تا گله گاه

 تنگه زاغ، کوه مورون، کوه زاد محمودی،کوه هو باد بزرگ، کوه گچی میلک، تنگ دوکان، چاه برخی، دهنه زرد، دهنه هاشمی، دهنه گیشی، دهنه سنگر، دم تنگ، پلنگی، مزاری، کوه بنگود،کوه گردنه، کوه علی آباد، چاه سور و  چاه نفتی(می گویند در این منطقه نفت فشار قوی وجود دارد که چاه های آن پلمپ و برای نسل های آینده ذخیره شده است).

سایر زیبایی ها

داروهای گیاهی، بخش دیگری از زیبایی های این سرزمین است. آویشن و مور خاش دل کوه را آکنده از عطر خویش می کنند. مور تلخ، زیره کرمان،مهکوت،بابونه،گهمرد، کلپوره،خار زردو و  بومادران دامنه های کوه را معطر و زیبا می سازند. آلو سیاه وقتی نغمه سر می دهد، فضای روستا را سرشار موسیقی می کند. کبک، تیهو و چکور نیز چهچه می زنند. میش، قوچ، آهو و  بز کوهی نیز در کوه های این روستا فراوان است که در قالب حیات وحش و تنوع پرندگان، زیبایی خاصی به روستا می دهد.البته پوشش گیاهی، گز، گوزه، کاشک (نی)، پاشور، کل، سلمه، سیاه جر، شور کلیایی در روستا وجنگل آن به وفور دیده می شود.

آخرین وضعیت روستا

آب شیرین نیست و اگر باران نیاید و مسئولان چاره ای نیندیشند به زودی روستا اندک اندک خالی از سکنه می شود. در شهرک این روستا تنها یک خانوار زندگی می کند و خانه هایی که با هزار امید ساخته شده اند رها شده و صاحبانشان روستا را رها کرده اند. حدود 1000 راس گاو، 700 نفر شتر و تعدادی گوسفند در روستا هست.جالب است بدانید گله هایی که به روستا آورده نمی شوند و چوپان آن ها را شب ها در کنار کوه می برند و روزها به دشت و جنگل می برند.

درخواست های شفاف و راهکارهای منطقی

از آن جایی که آب در 10 متری عمق زمین است اما شور شده، می شود با احداث چند سد خاکی، میزان آب سفره های زیر زمینی را افزایش داد بزرگ ترین معضل روستا که همانا شوری آب است، مرتفع کرد.تامین 5 اینچ آب شیرین، می تواند هم نیاز آب شرب اهالی را بر طرف کند و هم در ایجاد گلخانه، شرب دام ها و اشتغال زایی کار ساز شود. 

سومین خواسته مردم مهربان گله گاه، احداث چند سد ماهی و میگو در مسیر رودخانه دائمی شور است که از استان فارس سرچشمه می گیرد و با 100 اینچ آب از گله گاه می گذرد و در منطقه گچین بندرعباس به خلیج فارس می ریزد. با این اقدامات که برای دولت نیز هزینه چندانی ندارد اقتصادی مقاومتی شکل خواهد گرفت، مهاجرت معکوس از شهر به روستا، محقق می شود و روستا رونق خواهد گرفت.

نشان به همین نشان 

 در 170 کیلومتری شمال پایتخت اقتصادی ایران، معدن پیارم، سرزمین سبز حاجی آباد، در حواشی خود روستاهایی بکر با مردمانی ساده و سزاوار مهربانی دارد. به این سامان که آمدید، به دشت حاصلخیز آشکارا وارد شوید.از شمیل، نائین و سیروئیه گذر کنید تا به دوراهی درودی برسید، از آنجا به سمت چپ به سوی بندر برانید تا به دوراهی گهکم برسید. 

از این دو راهی دقیقا  28 کیلومتر تا جاده فرعی گله گاه، باید به سمت شیراز بیائید، از روستای لای گزان، هاشم آباد و گلروییه،بگذرید. رفیع آباد،  طارم و گنج، هم در همسایگی همدیگرند با عبور از این روستاهای زیبا و خط آهن در سمت چپ عمارت شاهرخ کیانیان را خواهید داشت و  سمت راست سید جوذر قدیم را در کنار کوه می بینید، شهرک سیدجوذر نیز کمی جلوتر کنار خیابان ایستاده است از اینجا 10 کیلومتر طی طریق بکنید تا به یک فرعی در سمت چپ تان می رسید که به یک دشت منتهی می شود، تابلو آن را شوربختانه به سرقت برده اند. محور موجود را باید طی کنید تا به رودخانه شور برسید، جاده آسفالته و بسیار خوب آن را به طول 12 کیلومتر طی کنید تا در کنار کوه فوق العاده جالب و دیدنی به روستای گله گاه برسید.

سپاس و مهر

در این سفر یک روزه به روستای «گله گاه» غلامرضا شیخ زاده به عنوان بلد محلی، اعضای شورا؛ برادران مرادی، فلکنار مرادی،علی عارف محمدی و بیژن شبانکاره، مرتضی مرادی و باختری که مسیر رفت برگشت بیش از 20  کیلومتری روستا تا پل خانی و کاروانسرا با موتورسیکلت ما را همراهی کردند.بسیار بسیار سپاسمندیم. زیرا اگر همراهی و همدلی آنان نبود مطمئنا این گزارش مهیا نمی شد.

تصاویر زیر بازگو کننده ی زندگی ذخایر مملكت در روستای گله گاه شهرستان حاجی آباد است که از  آب آشامیدنی، محروم هستند و خدمات پزشکی وحمایت های درمانی و آموزشی از جمله مشکلاتی است که با آن دست و پنجه نرم می کنند. مردان و زنان سختکوش، شجاع، رشید و راست کردار، بسیار سپاسگزار و سرفرازند.