دریا متلاطم بود و قایق، سوار بر امواج. آفتاب بیرحمانه به بدن بیرمقشان میتابید و آنها راه گریزی نداشتند، چند شبانهروز بدون غذا در دریا شناور بودند فریاد کمک خواهیشان به گوش کسی نمیرسید، ناامید از روزگار خود را به دست سرنوشت سپرده بودند... تا آنکه صدای شناوری را شنیدند فکر کردند در رؤیا هستند نای بلند شدن از کف قایق را نداشتند اما صدا نزدیکتر و نزدیکتر شد...
این دو جوان حدود 37 ساله اهل بندر جاسک، پس از 6 روز سرگردانی در دریا با کمک تیم جستجو و نجات دریایی هرمزگان از مرگ نجات یافتند، 6 روزی که پس از خرابی موتور قایق صیادی، غیر از آب، هیچ آذوقهای نداشتند...
آذرماه سال 96 بود و آنها مانند اکثر اوقات برای صیادی راهی دریا شدند اما این بار، قبل از صید، موتور قایقشان از کار افتاد و موبایل آنتن نمیداد، بارها سعی کردند قایق را به حرکت درآورند ولی تلاشان بیثمر بود، آذوقهای که همراه داشتند پس از یک روزبه اتمام رسید...
خانواده این دو جوان پس از گذشت چند روز بیخبری، نگران حال این دو جوان شدند و میدانستند حداکثر ماندن در دریا و صیادی دو تا 3 روز است اما شب روز چهارم هم فرارسید و خبری از آنها نشد ...اهالی آشنا به آن منطقه، با شناورهایشان در جستجو قایق مذکور پرداختند ولی خبری از آنها نبود تا آنکه در روز 6 با شماره 1550 مرکز هماهنگی و جستجو دریایی تماس گرفتند و درخواست کمک نمودند.
به گفته محسن غریبی معاون عملیات شناور جستجو و نجات استان (MRCC)، پس از دریافت این موضوع شناور ناجی راهی منطقه شد، با انجام دقیق و صحیح الگوهای جستجو در منطقه و همینطور دیدهبانی خوب، پس از یک ساعت آنها را در اطراف آبهای حوزه بندرعباس مشاهده کردند درحالیکه با مرگ دستوپنجه نرم میکردند.
نجات سرنشینان قایق آسیبدیده
قایق کوچک خود را به آب انداختند و راهی دریا شدند تا هم تفریحی کنند و هم صیادی. 5 مایلی از اسکله حقانی بندرعباس دور نشده بودند که چشمش هایشان به کف شناور خورد، آب از سوراخ کوچکی به درون قایق نفوذ میکرد، با ظرفی که همراه داشتند آبها را به دریا میریختند اما نفوذ آب بیشتر و بیشتر میشد. ترسیده بودند و تصمیم گرفتند (MRCC) تماس بگیرند. اسفندماه 96 بود ،پس از تماس این دو جوان حدوداً 28 ساله و ابلاغ (MRCC) به شناور ناجی، محسن غریبی به همراه تیم عملیات به محل مورد نظر اعزام شدند.نصف قایق پر از آب بود و آماده غرق شدن. لحظات پر از استرسی بود و آن دو جوان که شنا بلد نبودند از ترس نفسشان حبس شده بود ... شناور ناجی سریع به محل رسید آنها به همراه قایق به بندر حقانی منتقل شدند.
محبوس در صخره وسط دریا
تیرماه بود و هوا گرم، اما این هوا برای عدهای زمان گردش است و مسافرت. برای گردش و دیدن جذابیتهای زیبا به قشم سفرکرده بودند و در مسیر خودرویشان را در مکانی متوقف کردند و بهسوی صخرههای کنار دریا به راه افتادند، باد ملایمی میوزید، دقایقی گذشته بود که به علت گرما قصد برگشت به سمت خودرو را داشتند اما تا متوجه شدند آب دریا بالاآمده بود و راهی برگشتی نبود، آنها سراسیمه بر روی صخره گیر افتاده بودند فریاد میزدند که تا افرادی صدایشان را بشنوند و به یاری بیایند اما در آن ساعت شب و در آن مکان کسی نبود، درمانده با شمارهی 1550 تماس گرفتند و درخواست کمک داشتند. تیم شناور ناجی قبل از مد بیشتر آب، با قرار گرفتن در موقعیت و بهآباندازی قایق جیمینی وارد منطقهی کمعمق آب شدند و نفرات این خانواده رو نجات داده و از طریق جیمینی به ساحل انتقال دادند.
ماهیگیر غرق شد
با یکی از دوستانش برای غواصی و صید سوار بر قایق به عمق دریای بوموسی رفت، وی اسلحه شکار را برداشت و بدون حمل مخزن اکسیژن راهی عمق شد و توانست ماهی را صید کند، اما یک متری مانده بود به سطح دریا، نتوانست نفس را نگه دارد و به زیرآب رفت. به گفته غریبی، بیاحتیاطی از سوی غواصان زیاد گزارش میشود و این افراد فکر میکنند که با دارا بودن مدرک غواصی و سالیان سال غواصی میتوانند بدون وسایل ایمنی به عمق دریا بروند اما این اشتباه بزرگی است و حادثه در یکلحظه اتفاق میافتد مانند این جوان که گروه تجسس و نجات دریایی جسد وی را یافتند...
عشق سیر کردن دریا با کفشهای آهنین
این نمونه کوچکی از خاطرات یک دریانورد است، دریانورد جوانی هرمزگانی که دو سالی است بر مستند معاونت عملیات شناور جستجو و نجات استان (MRCC) حضور دارد و تمام هموغمش نجات هموطنان است که در دریا محبوس شدند.
این جوان 29 ساله از 10 سال قبل با ورود به هنرستان ناوبری و دریایی، شغل وزندگیاش را انتخاب کرد، شاید کمتر کسی سراغ رشته دریایی برود چراکه این شغل، علاقهمندان خاص خود را دارد هرکسی از عهده مشقتهای این شغل برنمیآید و باید به خاطر عشق با کفشهای آهنین دریاها را سیر کرد. محسن غریبی در فصل انتخاب رشته دانشگاه، ناوبری خارک را برگزید و دو سال کارآموزیاش را در 3 فروند کشتی باری گذراند و در طی سفر به کشورهای آفریقا، هند و چین تجربههای زیادی به دست آورد.
در شهر بندری به دنیا آمدم و بزرگ شدم و شدیداً به رشته دریانوردی علاقهمند بودم که دنیای زندگی روی دریا و سفر از طریق آب که برام ناشناخته بود را تجربه کنم، خوشبختانه توانستم از هنرستان وارد این رشته شوم و ادامه دهم و به هدفم برسم. این جوان فعال و موفق، همراهی و تشویقهای خانوادهاش در این مسیر را بیتأثیر ندانست و اینکه خانواده تصمیم انتخاب شغل را به عهده خودش گذاشتند ...
«یکی از گزینههای اصلی ورود به این حرفه و شغل علاقه است و ندیدن مشکلات پیش رو، این شغل یک مشکل دارد و یک عالم خوبی، البته این مشکل خیلی بزرگ است، چون دوری از خانواده است. بهجز این مورد ازنظر دیگر مواردی چون رفاه، حقوق و مزایا، جایگاه اجتماعی، معنویات، دنیاگردی و دیگر مسائل این شغل، شغلی خوب است.
در این مسیر خیلی از دریانوردان 6 ماه یکبار میتوانند خانوادهشان را ببیند و حتی اگر در طی این مدت اتفاقی رخ دهد نمیتوانند به منزل برگردند، درزمانی که در کشتی بودم نتوانستم در عروسی برادرم حضور یابم».وی از جوانان جویای این شغل خواست زبان انگلیسی را خوب فراگیرند چراکه یکی از گزینههای مهم دیگر آشنایی کامل با زبان انگلیسی و ارتباط باخدمه کشتی که از اکثر نقاط جهان هستند. «در این شغل شش ماه شما روی آب هستید و دو ماه در خشکی. این مدتی را که در خشکی میگذرانید کاملاً در اختیار خودتان است، از طرف دیگر آن شش ماهی را هم که در آب میگذرانید، 3 تا 10 روز در بنادر هستید و کنار سواحل. سواحلی که در حالت عادی شاید نشود به دلایل مختلفی که وجود دارد، آنها را دید و آشنایی با مردم و فرهنگهای گوناگونی در نقاط مختلف دنیا که بهسادگی، دریک سفر تفریحی دست نمیدهد. به قولی هم فال است و هم تماشا».
وی قد بالای 170 و سن جوان، دارا بودن فوقدیپلم ناوبری، تأییدیه سلامت جسمانی و روحی را از دیگر گزینهها پذیرفته شدن در دریانوردی ذکر کرد.
و آغاز سفر...
معاون عملیات شناور جستجو و نجات استان (MRCC) در خصوص کارآموزی برای مدرک لیسانس گفت: «مقدمات شروع کارآموزی را با تستهای مختلف مانند اعصاب و روان، عقیدتی پزشکی و... در تهران انجام دادم و یک روز که در منزل بودم تماس گرفتند که فردا کارآموزیام در کشتی به نام ایسان آغاز میشود، بدون معطلی وسایل موردنظر سفر 6 ماه را آماده کردم». 11 اسفندماه 94 وی با پیوستن به این کشتی واقع در لنگرگاه بندرعباس به بندر رجایی رفت، سالیان سال در رویاها خود در این مکان میدید. خیلی خوشحال بود که به آرزویش رسیده است. سوار بر کشتی شدم ابهت خاصی برای او داشت، شناور پس از بارگیری راهی سفر به مسیر تانزانیا، بندر الاسلام، کنیا، بندر مومباسا، کشور هند، بندر موندرا و بندر گوا شد «سفر خیلی خوب و باتجربهای برای من بود در این 6 ماه نکات تازهای را آموختم، پس از اتمام سفر، دو ماه در منزل بودم تا آنکه برای ادامه کارآموزیم راهی کشتی شمیم در لنگرگاه شدم و 6 ماه بعد نیز سفرم با کشتی آرزو آغاز کردم».
طبیعت وصفنشدنی دریا
صحنهی غروب خورشید در میانهی دریا زیباست. منظرهی آسمان شبش را در هیچ جای دیگر نمیتوانید ببینید...
«در اقیانوس هند در حال طی مسیر بودیم که دیدم در اطراف کشتیمان ماهیها از آب بیرون میآیند و با طی کردن یک مسیری که برام غیرقابلباور بود پرواز میکنند که متوجه شدم ماهیهای پرنده هستند که میتواند با بالههایشان مسافتی رو نزدیکی سطح آب پرواز کنند که خیلی جالب بود».
وی زیباهای دریا را وصفناپذیر دانست.» همان شبهای اول که در اقیانوس هند، مشغول دریانوردی بودیم، چشمم به موج حاصله از حرکت کشتی خورد که از نور سبزرنگی مثل شب نما روشنشده بود، برای کسی که مانند من اولین بار این منظره را میدید قابلباور نمود با جستجو فهمیدم به دلیل وجود پلانگتون ها توی آب هست...»
حضور در MRCC
غریبی در طی گذراندن دورههای کارآموزی در کشتی، خود را برای آزمون ارشد رشته حملونقل دریایی آماده میکرد تا آنکه در مهرماه 95 در این رشته در چابهار پذیرفته شد و تحصیل را آغاز کرد اما 5 ماه بعد پس از اطلاع آزمون استخدامی مرکز MRCC هرمزگان، در این آزمون شرکت نمود. پس از پذیرفتن، بهاجبار از دانشگاه انصراف داد چراکه حضور در این مرکز تعطیلی ندارد ...وی از سال 95 وارد مرکز MRCC شد ...
با توجه به موقعیت کشورمان با دارا بودن مرز طولانی آبی متجاوز بر دو هزار و پانصد کیلومتر و لزوم صیانت از آبهای تحت حاکمیت کشور و الزامات الحاق به کنوانسیون مذکور، ایجاد مراکز هماهنگی نجات دریایی بهمنظور نجات جان اشخاص در دریا و انجام عملیات جستجو و نجات در قالب یک طرح مشخص و از پیش تعیینشده که همسو و هماهنگ با طرح جهانی جستجو و نجات دریایی-هوایی باشد از ضروریات غیرقابلاجتناب است. ازاینرو سازمان بنادر و دریانوردی بهعنوان نماینده سازمان جهانی دریانوردی (IMO) در ایران و همچنین متولی امر دریایی اقدام به ایجاد مرکز هماهنگی جستجو و نجات دریایی در تشکیلات سازمانی خود نمود.
در همین راستا مرکز اصلی هماهنگی جستجو و نجات دریایی بندرعباس (MRCC) فعالیت اصلی خویش را به همراه 7مرکز فرعی در قشم، کیش، لنگه، ابوموسی، جاسک ، چارک و بندرعباس آغاز نمود. بهمنظور پوشش حداکثری آبهای تحت پوشش استان هرمزگان (از نصفالنهار ۵۳ درجه شرقی تا ۵۸ درجه شرقی) و پاسخگویی سریع و مناسب به سوانح احتمالی، مرکز MRCC بندرعباس اقدام به انعقاد تفاهمنامه و طرحهای همکاری با ارگانهای دریایی استان همچون نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی دریایی سپاه پاسداران، اورژانس، هلالاحمر، تعاونیهای محلی، شرکتهای کشتیرانی و همچنین تشکیل کلوپ جستجو و نجات دریایی محلی نموده است. این مرکز مجهز به سیستمهای پیشرفته مخابراتی جهت پوشش رادیویی منطقه بهمنظور دریافت پیامهای اضطرار شناورهای مظطر، بر روی کانالهای ۲۵ و ۱۶ در باند VHF و کانال ۸۲۹ و ۱۲۰۷ در باند HF بهصورت ۲۴ ساعته و شبانهروزی آماده ارائه خدمات جستجو و نجات دریایی و پزشکی برای دریانوردان و هموطنان عزیز در دریا میباشد.
غریبی استقرار شناورهای ناجی را ناجی 3 در چارک، ناجی 10 در جاسک، ناجی 11 ذاکری قشم، ناجی 12 لنگه، ناجی 15 اسکله شهید حقانی، ناجی 16 ابوموسی و ناجی 19 را در کیش دانست.
و امروز 4 تیرماه و روز جهانی دریانورد...
بر اساس قطعنامهای که در اجلاس دیپلماتیک کنفرانس بازنگری کنوانسیون «استانداردهای آموزشی، صدور گواهینامه و نگهبانی دریانوردان» به تصویب رسید، همهساله 25 ژوئن همزمان با چهارم تیرماه روز دریانورد در سراسر دنیا گرامی داشته میشود.