«برق» این جریان حیات‌بخش که شاید این روزها بیشتر از هرزمان دیگری اهمیت وجود آن را درک می‌کنیم؛ چرا که فقدان آن، کسب‌وکارها را ورشکست می‌کند، فعالیت‌های روزانه‌مان را مختل می‌کند و حتی جان بیماران و کودکانمان را به خطر می‌اندازد. قطعی‌های گسترده و مداوم برق در کشور موضوعی است که از اوایل خردادماه و در اوج گرما آغاز و پس از چند روز متوقف شد. حالا پس از یک بازه یک‌ماهه دوباره قطعی برق از سرگرفته‌شده‌است. اما علت قطعی‌های اخیر برق چیست؟ دو سناریوی احتمالی برای این خاموشی‌های گسترده وجود دارد. اولی همان سناریوئی است که پیش از این هم مطرح شده‌بود و آن توامان شدن عدم مدیریت صحیح منابع آبی و استفاده از ماینرها است. اما سناریوی دوم که برخی صاحب‌نظران به آن اشاره می‌کنند، مقدمه‌چینی برای افزایش قیمت برق است. البته این افزایش قیمت می‌تواند به عنوان نتیجه سناریو اول هم مطرح شود. اما پشت‌پرده خاموشی‌های برق چیست و آیا بخش خصوصی و دولت اقدام به افزایش قیمت برق خواهند کرد؟

قربانیان گرما
قطعی برق واکنش‌های منفی زیادی را از سوی مردم درپی داشت. بسیاری در فضای مجازی از این قطعی‌های گسترده انتقادهای شدیدی کردند. بعضی از مردم با انتشار عکس از نوزاد خود به این موضوع واکنش نشان دادند: «بچه کوچک که گرما و قطعی برق حالی‌اش نمی‌شود. چه‌کار می‌توانم بکنم؟ در گرمای 40 درجه و اوج گرمای بندرعباس کودکم را کجا ببرم که گریه‌اش بند بیاید؟». بسیاری دیگر از مردم هم از قطعی دستگاه‌های اکسیژن به دنبال خاموشی‌ها اشاره می‌کنند. یکی از آن‌ها می‌گوید: «پدرم مریض است. وقتی برق می‌رود بدون دستگاه نمی‌تواند نفس بکشد. اگر خدایی نکرده اتفاقی برایش بیفتد چه کسی جوابگو است؟». نیاز به گفتن نیست که قطعی برق همه مردم را حسابی کلافه کرده‌است. مردمی که زیر فشار خستگی و گرانی از سرکار به خانه می‌آیند تا کمی استراحت کنند اما با قطعی برق مواجه می‌شوند و مشکلاتشان مضاعف می‌شود.
      
مقدمه‌چینی برای گرانی
در همین حال که مردم با مشکلات ناشی از قطعی برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مدیرعامل شرکت توانیر چند روز پیش در یک نشست خبری از ارزانی قیمت برق در ایران سخن گفت و توضیح داد: «در تمام دنیا مسئله عرضه و تقاضا به‌ویژه در برق را با قیمت حل کرده‌اند، اما در ایران به‌دلیل سیاست‌هایی که از گذشته وجود دارد، ارزان‌ترین برق دنیا را داریم و امسال در طول تاریخ صنعت برق ارزان‌ترین زمانی است که برق عرضه می‌شود». این اظهارنظر مدیرعامل شرکت توانیر را می‌شود این‌طور تعبیر کرد که از آن‌جایی که ما ارزان‌ترین برق دنیا را داریم پس برای کاهش مصرف مشترکین و پیشرفت صنعت برق نیاز است قیمت برق را افزایش دهیم و مشکل عرضه و تقاضا را مثل تمام دنیا حل کنیم. این اظهارنظرها پیش‌تر هم در فضای مجازی دیده‌شده‌بود و موافقان افزایش قیمت برق با انتشار جدول‌هایی مانند جدول زیر، افزایش قیمت برق را با بقیه کشورها مقایسه کرده و می‌گویند: «در شرایطی که خانوارهای ایرانی تنها 0.2 درصد از حقوق ماهیانه خود را برای پرداخت هزینه برق مصرف می‌کنند، خانوارهای ساکن در ترکیه و عراق مجبور به تخصیص 2.6 درصد و 3.2 درصد درآمد خود برای تامین انرژی برق هستند». این در حالی است که در چنین مقایسه‌هایی پایین‌بودن دستمزد و گرانی کالاها در کشور در نظر گرفته‌نشده‌است.
     
مدیرعامل شرکت توزیع برق استان :
خاموشی کمتر هرمزگان
قطعی برق در کشور در شرایطی صورت می‌گیرد که استان‌های جنوبی در این فصل از سال گرمای هوا با دمایی بیش از 50 درجه در روز را تجربه می‌کنند. قطعی برق در استان هرمزگان دو بار در روز صورت می‌گیرد در حالی که برای توزیع برق در کشور و در استان‌های مختلف باید مولفه‌هایی مثل گرمای هوا هم درنظر گرفته‌شود. «هاجر عبدی»، مدیرعامل شرکت توزیع برق استان هرمزگان درباره این موضوع توضیح می‌دهد.
در صورت قطعی‌های بیشتر و گسترده‌تر برق در کشور آیا تمهیدی برای مناطق گرمسیر مثل استان هرمزگان اندیشیده شده‌است؟
افزایش دمای هوا و تداوم آن در روزهای اخیر موجب شد برای جلوگیری از فروپاشی شبکه، شرکت توزیع برق به ناچار برنامه خاموشی برق را در استان اجرا کرد. استان هرمزگان باتوجه به گرمای هوا نسبت به سایر استان‌ها از خاموشی کمتری برخوردار است.

 
در شرایط کنونی چقدر امکان دارد قطعی‌های برق در مناطق گرمسیر کمتر از استان‌های دیگر کشور باشد؟
میزان سهمیه استان هرمزگان برای اعمال خاموشی از سوی «مرکز دیسپاچینگ» ملی اعلام میشود و شرکت توزیع برق براساس میزان سهمیه اعلام شده خاموشی اعمال میکند. درحال حاضر جدول مناطق و میزان خاموشی هر منطقه به مشترکین اطلاع رسانی شده تا در صورت نیاز به قطع برق برنامه ریزی شده طبق آن جدول خاموشی مناطق اعمال شود.

 
در روزهای اخیر بسیاری از مردم هرمزگان از قطعی‌ها گاهی نامنظم و حتی قطعی تا سه بار در روز گلایه‌مند بودند. باتوجه به اینکه جدول قطعی برق در سایت شرکت توزیع برق روزانه منتشر می‌شود علت این موضوع چیست؟
خاموشی‌ها برطبق جدول اعلام شده اجرا میشود البته در صورت تغییر در جدول خاموشی‌ها، پیش از اجرای خاموشی اطلاع رسانی خواهد شد. برخی مواقع که خاموشی با برنامه اعمال می شود قطعی برق ناشی از اشکال شبکه نیز اتفاق می افتد که تداخل قطعی با برنامه و خاموشی ناشی از مشکل شبکه این گمان را ایجاد می کند که قطعی برق خارج از جدول اعلامی صورت گرفته است.

 
علت این قطعی‌های خارج از برنامه چیست؟
علت قطعی اخیر افزایش ناگهانی مصرف برق بود که باعث شد جدول خاموشی ها دچار تغییرات شود و میزان خاموشی ها افزایش یابد. برای هر استان سهمیه مصرف تعیین شده که اگر از سهمیه تعیین شده فراتر رود به همان میزان خاموشی اعمال می شود. برای جلوگیری از افزایش مصرف و عبور از سقف تعیین شده، مهم‌ترین راهکار، مدیریت مصرف از سمت مشترکین است که با عدم استفاده از لوازم پرمصرف در ساعات اوج بار و استفاده بهینه از لوازم سرمایشی خاموشی‌ها را به حداقل برسانند.

 
شایعاتی مربوط به افزایش قیمت برق وجود داره آیا درمورد این موضوع به شما چیزی ابلاغ شده‌است؟
سالی یک بار افزایش دارد که از اردیبهشت‌ماه اعمال شده‌است. معمولا مشترکین پرمصرف که بیشتر از الگو مصرف کنند قیمت‌شان به‌صورت پلکانی افزایش پیدا میکند. به طور مثال قیمت برق مشترک با مصرف معمولی ۷ درصد افزایش دارد ولی مشترک پرمصرف ۱۶ درصد افزایش دارد. یعنی هرچه مصرف برق بیشتر قیمت برق هم افزایش پیدا می‌کند.
      
نقش شبکه فرسوده
اینکه صرفه‌جویی در مصرف برق تا چه اندازه می‌تواند در حل مشکلات برق در کشور موثر باشد، سوالی است که پاسخ آن هنوز به طور دقیق مشخص نیست. مسئولان معتقدند که مشترکان خانگی باید در مصرف برق صرفه‌جویی کنند تا قطعی برق در کشور به حداقل برسد. در همین راستا مدیرعامل شرکت توانیر معتقد است که  40 درصد مصرف برق مرتبط با وسایل سرمایشی است. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان تاثیر فرسودگی شبکه توزیع برق را بسیار بیشتر از تاثیر مصرف برق مشترکان خانگی می‌دانند. با وجود اینکه بارها درباره اصلاح و نوسازی شبکه انتقال برق هشدار داده‌شده‌است اما هنوز این موضوع در دستور کار وزارت نیرو قرار ندارد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد توصیه‌های مکرر شرکت توزیع برق مبنی بر  تنظیم درجه کولر‌های گازی روی دمای ۲۵ درجه یا استفاده از دور کند کولر‌های آبی به اندازه نوسازی شبکه در کاهش مصرف برق تاثیر نداشته‌باشد.
      
اولویت تامین برق
صادرات برق با توجه به خاموشی‌های پی در پی و  اولویت تامین برق داخل کشور موضوعی است که جای تامل دارد. در شرایطی که ذخیره برق کشور در سطح نامطلوبی قرار دارد، شایعاتی مربوط به صادرات برق به کشورهای همسایه وجود دارد. البته سخنگوی صنعت برق این شایعات را تکذیب می‌کند و می‌گوید: «در حال حاضر میزان صادرات برق صفر است و تنها حدود ۵۰ مگاوات به افغانستان صادر می‌کنیم». «مصطفی رجبی مشهدی» درباره اخبار منتشر شده در خصوص صادرات ۲۰۰ مگاوات برق به «بصره» عراق در روزهای اخیر هم گفت: «در واقع این موضوع به هیچ عنوان صحت ندارد و میزان صادرات برق کشور به سایر کشورها متناسب با میزان قراردادها است. خوشبختانه ما مشکلی از نظر تامین برق داخل کشور نداریم و اولویت اول صنعت برق کشور نیاز داخل و سپس صادرات برق است». باتوجه به این توضیحات باید دید در تابستان پیش رو ادامه قطعی برق چقدر می‌تواند مشکل‌ساز شود و افزایش قیمت برق در حد شایعه باقی می‌ماند یا خیر.