پرونده‌های شکایت مبنی بر اخذ بیعانه و عدم پاسخگویی فروشنده کالا در فضای مجازی در کشور شیب صعودی دارد. بر اساس آمار و شواهد اغلب کلاهبرداران سایبری در سنین جوانی و نوجوانی قرار دارند که برای به دست آوردن سود هنگفت، بدون کار و تلاش دست به اعمال خلاف می زنند. در عصر امروز، فضای مجازی بستری برای موفقیت حقه بازانی است که با سوءاستفاده از بستر و پلتفرم‌های ایجادشده در سایت‌های_واسط، با درج آگهی‌های غیرواقعی و تعیین قیمتهای عمدتاً پایین‌تر از عرف در بازار با ترفندهای فریبکارانه و جلب اعتماد مشتریان و دریافت بیعانه از آنان با مبالغ مختلف کلاهبرداری می‌کنند و پس از اطمینان از واریز وجوهات، دیگر پاسخگوی تعهد خود نیستند. لذا خریداران تا قبل از رؤیت و کسب اطمینان از اصالت کالا از پرداخت هرگونه مبالغ تحت عنوان بیعانه به فروشندگان خودداری کنند و پس از مشاهده کالا و دریافت خدمات نسبت به پرداخت وجوهات مالی اقدام کنند. متأسفانه علیرغم توصیه‌های مکرر پلیس همچنان شاهد قربانی شدن افراد و ضرر مالی آنها در این زمینه هستیم.

دختر 14 سال‌های در هرمزگان با ترفند فروش پارچه در سایت دیوار، از 20 نفر کلاهبرداری کرد. این نوجوان مدتی قبل با درج آگهی دروغین با عنوان ‏فروش پارچه بندری اقدام به دریافت بیعانه ناچیز و کلاهبرداری میکرد که با شکایت یکی از مال‌باختگان به دام قانون افتاد. وی که از خانواده‌های کم درآمد دریکی از روستاهای بندرعباس است برای به دست آوردن پول و خرید مایحتاج خود، دست به کلاهبرداری زد. وی عکس پارچه پرنقش و نگار را از یکی از سایت‌ها دانلود و بر روی سایت دیوار بارگذاری کرد.قیمت آن ناچیز بود و هر خریداری را وسوسه میکرد که آن کالای زیبا را به دست آورد. این دختر با تماس خریداران روبرو شد تا اینکه با اخذ بیعانه تا حدود 200‌هزار تومان از آنها، دیگر جوابگوی تماس آنها نبوده است و شماره‌ها را مسدود کرده که مال‌باختگان نتواند با او در ارتباط باشند. مدتی گذشت یکی از افراد که فریب این آگهی را خورده و پارچه‌ها به دستش نرسیده بود به پلیس فتا مراجعه و از وی شکایت کرد. زمانی که کارشناسان فتا کلاهبردار را ردیابی کردند دریافتند که وی دختر 14 ساله‌ای بیش نیست. این نوجوان در مواجهه با پلیس اعتراف کرد که این کلاهبرداری را برای به دست آوردن پول انجام داده است و خانواده‌اش که از قشر ضعیف جامعه هستند نتوانسته بودند آرزوهای او را برآورده کنند. او که به خاطر کم سن و سال بودنش تصور می‌کرد هیچ وقت شناسایی شود اقرار کرد از حدود 20 نفر مبالغی بالغ‌بر 100 تا 200 هزار تومان به‌عنوان بیعانه اخذ کرده بود.

   

پسر 18 ساله‌ای در بندرعباس به دلیل جرائم متعدد دستگیرشده بود که در اعترافات به کلاهبرداری فروش صفحه اینستاگرام خود اشاره کرد. وی که دارای فالوور تقلبی در صفحه مجازی بود در پوشش فروش این صفحه با مبلغ ناچیز، پس از دریافت بیعانه حدود 100 تا 300 هزار تومان، مخاطبان خریدار را بلاک می‌کرد و از این طریق پول هنگفتی به جیب زده بود. زمانی که پلیس علت این کارش را پرسیده بود وی در جواب این‌طور بیان کرد که خود یکی از قربانیان فضای مجازی بوده است. مدتی قبل این جوان برای خرید فالوور، مبلغی پول به‌حساب فردی واریز کرده بود ولی آن فرد پس از دریافت مبلغ موردنظر دیگر جوابگوی او نبوده است. وی با خیال اینکه هزینه ناچیزی از مالباختگان به دست می‌آورد گمان نمی‌کرد آنها از وی شکایت کنند و مانند خود بی‌خیال پول ازدست‌رفته شوند.

   

سروان درودی کارشناس ارشد پلیس فتا هرمزگان بابیان اینکه ‏شهروندان هرگز فریب اینگونه آگهی‌ها را نخورند و تا زمان دریافت کالا و تطبیق آن با سفارش و همچنین انجام خدمات از طرف ‏فرد درج کننده آگهی، هیچ‌گونه وجهی را واریز نکنند افزود: نقطه مشترک کلیه پرونده‌هایی که در مجموعه پلیس فتا در زمینهٔ کلاهبرداری سایت دیوار تشکیل می‌شود، عنوان درخواست واریز بیعانه توسط فروشنده است که درنهایت منجر به کلاهبرداری از شهروندان می‌شود. خانم درودی ادامه داد: کلاهبرداران با درج قیمت‌هایی تهییج کننده و بسیار پایین‌تر از عرف بازار، کاربران را به سمت آگهی‌های خود جذب کرده و با بهانه‌های واهی از قبیل وجود مشتریان متعدد، بحث را به سمت لزوم واریز بیعانه هدایت می‌کنند و با چرب‌زبانی و عملیات روانی کاربران را به پرداخت وجه تشویق می‌کنند. وی خاطرنشان کرد: در هنگام خرید به تبلیغات فریبنده‌ای که با درج قیمت‌های پایین هدفی جز کلاهبرداری را دنبال نمی‌کنند، توجه نکنید،از پرداخت بیعانه جدا خودداری کنید و در خریدهایی که از سایت دیوار، اینستاگرام، واتساپ و...انجام می‌دهید پس از مشاهده کالا و اطمینان از اصالت کالا اقدام به پرداخت وجه نمایید. سروان درودی شبکه‌های اجتماعی یکی از عوامل مهم زمینه‌ساز کلاهبرداری اینترنتی در سنین نوجوانی و جوانی دانست و گفت: برای اینکه فرزندان در فضای مجازی کمتر آسیب ببینند، نیاز است که والدین بر فعالیت‌های سایبری آنها و همچنین بازی‌های رایانه‌ای که انجام می‌دهند نظارت کافی داشته باشند. وی اضافه کرد که ایمن نگهداشتن کودکان و نوجوانان در زمان حضور در فضای مجازی، آموزش از سنین کم در خصوص پذیرش مسئولیت فعالیت‌های سایبری و آگاهی آنان درباره خطرات فضای مجازی ازجمله مسئولیت‌های مهم خانواده‌ها است.

سروان درودی تصریح کرد: اکثر افراد کم سن و سال که زیاده‌خواه هستند و می‌خواهند برای رسیدن به آرزوهای‌شان یک‌شبه ره صدساله بپیمایند پول‌های بادآورده را درو کنند با ورود به فضای مجازی اقدام به انجام کارهایی می‌کنند که به عواقب آن آشنایی ندارند و نمی‌دانند که آن عمل پیگرد قانونی دارد.