هنوز مهرماه تمام نشده‌است اما معضل هرساله ترافیک در 9 ماهه سال تحصیلی لرزه به اندام شهروندان انداخته‌است. هرچند که ترافیک شهر بندرعباس تنها محدود به بازگشایی مدارس نمی‌شود و در سه ماهه تابستان هم در بعضی ساعات شاهد ترافیک سنگینی در بعضی خیابان‌ها بودیم اما با بازگشایی مدارس حجم ترافیک زیادی به یکباره به این خیابان‌ها اضافه شده‌است. بدین ترتیب در 20 روز گذشته چنان شوکی به ترافیک شهر بندرعباس وارد شده‌است که اکثر خیابان‌ها و معابر اصلی از نخستین ساعات صبح و هنگام ظهر شاهد افزایش بار ترافیکی است و به نظر می‌رسد که این وضعیت طی روزهای آینده با جدی‌ترشدن آغاز به کار مراکز آموزشی و حضوری‌شدن کلاس‌ دانشجویان هم ادامه داشته‌باشد. شهرداری بندرعباس و پلیس راهور هرساله با اتخاذ تدابیر ویژه‌ای بایستی ترددهای 9 ماهه سال تحصیلی را کنترل کنند تا این ترددها موجب قفل شدن ترافیک نشود اما به نظر می‌رسد نه تنها شهروندان، بلکه مسئولان نیز این موضوع را پذیرفته‌اند که ترافیک سنگین در مهرماه بندرعباس دیگر به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده‌است.

 
نقاط پرتردد شهر

با وجود توصیه هایی که همواره از سوی مسئولان راهنمایی و رانندگی کشور در جلوگیری از تردد خودروهای تک سرنشین به‌ویژه در ایام پرترافیک همانند مهرماه می‌شود، اما این امکان برای همه والدین مقدور نیست و بسیاری از آن‌ها ترجیح می‌دهند که فرزندانشان را با خودروهای شخصی به مدارس ببرند. از سوی دیگر توقف‌های هرچند کوتاه جلوی ورودی مدارس که در همه نقاط اعم از کوچه و خیابان‌های مختلف شهر نه تنها باعث افزایش بارترافیکی آن منطقه می‌شود بلکه تردد بسیاری از شهروندان دیگر را هم مختل می‌کند.

به گفته معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری 5 نقطه از شهر بندرعباس در زمان بازگشایی مدارس بیشتر متحمل بار ترافیکی می‌شوند: «این 5 نقطه شامل بلوار سیدجمال، بلوار رسالت، بلوار دانشگاه، بلوار امام خمینی و بلوار جمهوری اسلامی است». این خیابان‌ها و محدوده‌های منتهی به مدارس و دیگر مراکز آموزشی که محل رفت و آمد دانش‌آموزان است در ساعات شروع به کار و تعطیلی مدارس بار ترافیکی زیادی را تحمل می‌کنند. در این شرایط پلیس راهور به عنوان یکی از ارکان اصلی کنترل ترافیک در این ایام وظیفه کنترل پارک حاشیه‌ای و برخورد با پارک‌های غیرمجاز در اطراف مدارس، پیش‌بینی اکیپ‌های ویژه پلیس به منظور رفع سد معبر ناشی از تصادفات، برخورد با سواری‌ها و مینی‌بوس‌های غیرمجاز سرویس‌های مدارس، به‌ویژه آن‌هایی که فاقد آرم تردد هستند، کنترل نرخ کرایه سرویس مدارس و ... را برعهده دارد.

 وظیفه برنامه‌ریزی و هماهنگی برای کنترل بار ترافیکی را پیش از شروع سال تحصیلی با همکاری سایر سازمان‌ها انجام می‌دهد. معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری بندرعباس در پاسخ به این سوال که برای پیشگیری از افزایش ترافیک هم‌زمان با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در سال جاری چه اقداماتی از سوی این سازمان انجام شده‌است، برخی از اقداماتی که تاکنون از سوی این سازمان انجام شده‌است را برشمرد: «استفاده از سرویس مدارس، زمانبندی ساعت شروع و تعطیلی مدارس، استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی، مدیریت پلیس راهور در زمان شروع و تعطیلی مدارس از جمله این اقدامات است». با این حال اما راه‌حلی که برخی کلانشهرها کشور به عنوان راه حل موقت باری حل معضل ترافیک در ماه مهر به کار گرفته‌اند در اقدامات سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری بندرعباس به چشم نمی‌خورد.

چندین سال است که مهم‌ترین مصوبه ستاد هماهنگی استقبال از مهر برای کنترل ابرترافیک دو هفته آغاز سال تحصیلی، «شناور کردن ساعت کار تمام دستگاه‌های دولتی» است. بر اساس این پیشنهاد که از جمله در تهران اجرا شده‌است، ساعت شروع کار کلیه دستگاه‌های دولتی صرفا به شکل موقت به مدت دو ساعت شناور خواهد بود؛ به این معنا که کارمندان می توانند بین ساعات 7 تا 9 صبح زمان حضور خود را در محل کار به دلخواه و متناسب با زمان تحصیل فرزندان خود تنظیم کنند و در مقابل زمان خروج آنها نیز به نسبت ساعت ورود شناور خواهد شد. این مصوبه نقش مهمی در کاستن از بار ترافیکی در شهرهایی مثل پایتخت کشور ایفا کرده‌است و عدم توجه به چنین مصوباتی در شهر پرترافیکی مثل بندرعباس جای سوال دارد.

 
ناوگان ناکارامد

 
یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش حجم ترافیک خصوصا در طول سال تحصیلی، گسترش سیستم حمل و نقل عمومی در شهرهاست. ناوگان اتوبوسرانی در شهرها را می توان به جرات از مهم‌ترین بخش‌های حمل و نقل عمومی به شمار آورد که نقش مهمی در جابه‌جایی مسفران در سطح شهر و کاهش بار ترافیکی برعهده دارند. بنابراین در چنین شرایطی کاملا بدیهی به نظر می‌رسد که در آستانه مهرماه اتوبوس‌های شهری نیز با حجم مسافری بیش از ظرفیت‌شان روبه‌رو شوند. هرچند استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی در بندعباس نواقصی دارد که نمی‌توان باقطعیت به کاهش بار ترافیکی به وسیله آن امیدوار بود.

 پروژه BRT بندرعباس که از 7 سال پیش آغاز شد پس از بهره‌برداری به دلیل مشکلات زیرساختی فراوانی که داشت، نتوانست جایگزین مناسبی برای تاکسی‌ها و خودروهای شخصی باشد. این پروژه که با اعتباری بالغ بر 50 میلیارد تومان اجرا شد به دلیل کم‌عرض بودن خیابان‌های شهر بندرعباس به جای اینکه باعث کاهش ترافیک شود خود به عاملی برای تشدید ترافیک بدل شد. این موضوع اهمیت توجه به زیرساخت‌های شهری قبل از اجرای پروژه‌های چندصد میلیاردی را گوشزد می‌کند. اینکه شهر بندرعباس برای کاهش بار ترافیک به یک خط ویژه برای اتوبوس و BRT نیاز دارد موضوعی بود که نه شورای شهر بندرعباس و نه شهرداری وقت به آن توجه نکردند و پروژه BRT با تمام کاستی‌هایی که داشت اجرا شد. معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری بندرعباس البته به «صبح ساحل» اعلام کرده‌است که امسال قسمتی از ظرفیت اتوبوس‌رانی در حوزه خدمات سرویس مدارس و دانشگاه‌ها استفاده می‌شود.

در نهایت اما قصه ترافیک که هرسال صحنه‌های آن در نقاط مختلف شهر تکرار می‌شود، به امری روزمره و تکراری مبدل شده‌است. مسئولان شهری هم با آغاز مهرماه در مورد این معضل هرساله با موضع‌گیری‌های یکنواخت و اظهارنظرهای همیشگی واکنش نشان می‌دهند.  این موضع‌گیری‌‌ها البته این سوال را در ذهن متبادر می‌کند که چرا با وجود تجارب چندساله ترافیک شهری در ماه‌های سال تحصیلی این موضوع همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های شهری محسوب می‌شود. با این حال اما برخی از مدیران شهری براین باورند که ترافیک شهری در نخستین روزهای سال تحصیلی جدید اجتناب‌ناپذیر است؛ چرا که خیابان‌ها در روزهای معمولی که با کاهش چشمگیر ورود خودرو به شهر روبه رو می شوند ظرفیت پذیرش تردد این حجم از خودرو را ندارد چه برسد به اینکه با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها عملا تعداد خودروهای شخصی و سرویس مدارس در سطح شهر و درساعات پیک ترافیک چندبرابر شود.

روزنامه صبح ساحل