جایگاه سیاسی و ژئوپلتیكی خاورمیانه برای آلمان



روابط آلمان با کشورها و بازیگرانی چون ایران ، ترکیه و مصر در خاورمیانه به سده های قبل برمیگردد. متغیرهای مختلفی بر نگاه و رویکرد سیاست خارجی آلمان در قرن بیستم میلادی به خاورمیانه تاثیر گذاشت.  با افزایش نقش آلمان در اروپا و جهان ، برلین توجه بیشتری به خاورمیانه کرده است.
   
جایگاه سیاسی و ژئوپلتیكی خاورمیانه
تصدی پست صدراعظم آلمان توسط اولاف شولز در دسامبر 2021، پایان «مرکلیسم»، بحران هایی چون تهاجم روسیه به اوکراین و تغییر وضعیت در خاورمیانه  تاثیراتی بر نگاه ژئوپلیتیکی برلین به خاورمیانه داشته است.هر چند سیاست خارجی آلمان در چارچوب اتحادیه اروپا می باشد. اما ایده هایی چون عدم تکیه کامل آلمان به ایالات متحده، «نقش مهمتر در دفاع اروپا و ناتو، رهبری اروپا در راستای منافع ملی  و  کارکرد لنگر» و تكیه گاه ثبات در منطقه خاورمیانه در آلمان تقویت شده است. بی ثباتی در خاورمیانه پیامدهای گسترده ای برای آلمان دارد. لذا برلین رویكردهایی چون میانجی‌گری، مشارکت بیشتر در حل دیپلماتیک و آمادگی بیشتر برای مقابله با بحران در خاورمیانه، را در نظر گرفته است.  چنانچه برلین قبلا دستورالعمل‌های مربوط به پیشگیری از بحران‌ها، حل و فصل منازعات،  ایجاد صلح را تصویب کرد تا رویکرد خود در بحران ها منسجم‌تر کند. بخشی از منافع ژئوپلتیک و امنیتی آلمان دوری از خطرات اجتناب ناپذیر درگیری های خاورمیانه به ویژه احیا و دستیابی به صلح در مناقشه اعراب و اسرائیل و حمایت از توافق‌نامه آبراهام است.   در این راستا روابط گوناگون بین اسرائیل و آلمان در کنار کمک به فلسطین مد نظر است. همچنین آلمان تلاش می کند تا جایگاه مصر را با توجه به نقش عربی و مهم آن در به لیبی و  روند صلح خاورمیانه در منطقه را مورد توجه بیشتری قرار دهد.در بعد دیگری آلمان همچنان بخشی از مذاکرات بر سر توافق هسته ای با ایران است. در این راستا پایان سریع مذاکرات و پایبندی به تعهدات  و دستیابی به توافقی بهتر در برنامه هسته‌ای ایران  بخشی مهم از رویکرد دولت کنونی آلمان است. 
   
جایگاه نظامی و امنیتی خاورمیانه
قبلا صدراعظم اولاف شولتز یک صندوق دفاعی یکصد میلیارد یورویی، برای ارتقای نیروهای مسلح آلمان اعلام کرد.    در واقع آلمان با اکراه از استفاده از نیروی نظامی برای مبارزه با تروریسم حمایت می کند. اما در سالهای گذشته  در قالب شرکت در ائتلاف جهانی علیه داعش، مأموریت ناتو ، شرکت در برخی رزمایشها، حمایت از آزادی دریانوردی  و... رویكرد نظامی و امنیتی خود را در خاورمیانه پیگیری می كند. در واقع برلین نمیخواهد ناامنی تروریسم یا جنایات سازمان یافته در خاورمیانه، سبب بروز مسائلی چون مهاجرت ‌ کنترل‌نشده به اروپا گردد. همچنین به نظر میرسد با توجه به حضور قبلی جنگجویان جهادی آلمانی در خاورمیانه، تبادل اطلاعات و همكاری های ضد تروریسم با دولت های مهم منطقه همچنان مد نظر برلین است.در بعد دیگری با توجه به كیفیت و فناوری آلمان همواره از صادرکنندگان برتر سلاح به خاورمیانه بوده است. در این میان با وجود چالش های چون تنظیم دقیق‌تر صادرات تسلیحات و تحریم صادرات به کشورهای درگیر در جنگ یمن ، برلین صدور سلاح را در اولویت های خود می بیند. خاورمیانه یکی از مناطقی است که رهبران و وزیران خارجه فدرال و صدراعظم فدرال  از آن بازدید می کنند. با این حال با توجه به متغیرهای گوناگون سیاسی، ‌امنیتی، ژئوپلتیك ، اقتصادی و اجتماعی موثر به نظر میرسد جایگاه خاورمیانه برای آلمان تقویت شده است. جدا از مكمل بودن بیشتر اقتصادهای منطقه با آلمان، نیاز به گذر برلین از بحران انرژی پس از بحران اوکراین توجه آنان را به خاورمیانه را دوچندان کرده است به علاوه احتمالا افزایش فرصت ها و تهدیدات مشترك و گوناگون امنیتی، نظامی ،ژئوپلتیك با بازیگران منطقه و تلاش برای جایگزینی بخشی از خلا حضور امریکا در خاورمیانه سبب تقویت توجه برلین به منطقه شده  و خواهد شد.

   

به قلم//فرزاد رمضانی بونش
پژوهشگر ارشد روابط بین الملل
برای این مطلب تا کنون نظری ثبت نشده‌ است.
0 / 200
  • نظر شما پس از بررسی و تایید منتشر خواهد شد.
  • لطفا از بکاربردن الفاظ رکیک، توهین و تهمت به اشخاص حقیقی و حقوقی خودداری کنید.

آخرین خبرها