یکی از دغدغههایی که عموم والدین در قبال فرزندان خود تجربه میکنند، این است که آیا فرزند آنها میتواند به موقع لب به سخن باز کند؟ میتواند از پس قواعد دستوری برآمده و کلمات را به درستی تلفظ کند؟ و آیا ممکن است کودک دچار اختلالات گفتاری شود؟ سنی که از کودک توقع میرود شروع به صحبت کند، بین دوازده تا شانزده ماهگی است. وقتی کودک این سن را رد میکند و اثری از تلاش برای حرف زدن در او دیده نمیشود، والدین به این فکر میکنند که چرا فرزند من صحبت نمیکند؟ در سنین بالاتر ممکن است این دغدغه مطرح شود که کودک کلمات را به درستی تلفظ نمیکند، یا جای درست واژهها در جمله را پیدا نمیکند و در سنین سه تا چهار سالگی امکان بروز لکنت مطرح میشود، اختلالی که کودک برای ادای واژهها یا عبارات مکثهای طولاین داشته و هجای اول آنها را بارها تکرار میکند. در سن رشد کودکان هر کدام از این اختلالات گفتاری ممکن است بروز پیدا کند، اما هر چه والدین یا درمانگران سریعتر متوجه این اختلالات شوند، امکان درمان آنها بیشتر میشود. اختلالات گفتاری یا زبانی به اختلالاتی گفته میشود که به مشکل در تولید صدا و گفتار اشاره دارد و به اشکالاتی در تلفظ اصوات، حروف و کلمات بازمیگردد. این اختلالات انواع مختلفی داشته و به سه گروه اختلالات بیانی، روانی و رزونانس تقسیم میشود. اختلالاتی مانند مشکل در ایجاد صدا یا گفتن کلمات نادرست در حیطهی اختلالات بیانی، لکنت زبان در گروه اختلالات روانی و اختلالات صدا، مانند زیر و بم بودن آواها در حیطهی اختلالات رزونانس جای میگیرند. اگر والدین به اختلالی در گفتار کودک پی ببرند بهتر است چه عکسالعملی داشته باشند؟ در این شرایط بهترین کار، کمک گرفتن از گفتاردرمانگران است. آنها با توجه به آموزشهای تخصصی که در این زمینه دیدهاند میتوانند مشکل، منبع آن و بهترین راه برای درمان را شناسایی کنند. در این شیوهی درمانی، یک گفتار درمانگر، با کودک به صورت تکی، در یک گروه کوچک یا در یک کلاس کار میکند تا بتوانند مساله را حل کنند. والدین باید توجه داشته باشند، که درستی تشخیص اولیه و سن کودک، مهمترین فاکتورها در موفقیتآمیز بودن درمان به حساب میآیند. تحقیقات در این زمینه نشان میدهد، کودکانی که درمان را قبل از پنج سالگی شروع میکنند، نتایج بهتری از سایر گروهها دریافت میکنند. اما این بدان معنا نیست که کودکان بزرگتر نمیتوانند نتیجهی خوبی بگیرند، صرفا ممکن است روان درمان کندتر صورت بگیرد. برای تشخیص دقیق مشکل بهتر است با یک روانشناس یا روانپزشک کودک و نوجوان در تماس باشید و اجازه بدهید ارزیابیهای دقیق و همه جانبه صورت بگیرد، تا از تشخیص دقیق مساله مطمئن شوید.