هرمزگان به واسطه نوار ساحلی، جنگل‌های حرا، اماکن گردشگری و بناهای تاریخی‌اش، هرساله مقصد بسیاری از گردشگران در ایام نوروز است. اما کرونا، تمام کاسه و کوزه‌های فعالان حوزه‌ی گردشگری را شکست و بسیاری از آنان را تا مرز ورشکستگی رساند.  نوروز 99، اولین سالی بود که تمام اماکن گردشگری و بناهای تاریخی را به تعطیلی مطلق محکوم کرد. بسیاری از کاسبان و فعالان گردشگری، تمام سرمایه‌ی یکسال خود را صرف این حوزه کردند اما با شنیدن قرنطینه کامل، تمام هدف‌هایشان بر باد رفت. نوروز 1400، کمی وضع بهتر شد، گردشگران با حضورشان، شور و نشاط را به حوزه‌ی گردشگری بازگرداندند. از طرفی، در سال 1400، کرونای دلتا و امیکرون در کشور نمایان شدند و دوباره موج نگرانی به کشور سرازیر شد. به طوری که، زمزمه‌های تعطیلی دو هفته‌ای یا اعمال محدودیت‌های شدید کرونایی مطرح شد، این امر باعث افزایش دل‌شوره‌های فعالان حوزه‌ی گردشگری در استان برای نوروز 1401 شد. البته، پیش از این، فعالان حوزه‌ی گردشگری اعم از هتلداران، بوم‌گردی‌ها و غیره دل‌خوش به نوروز 1401 بودند و امید داشتند که رونق گردشگری دوباره در استان از سر گرفته می‌شود. اینترنتی رزرو کردن هتل‌ها و بوم‌گردی‌ها، بلیت تندروها و غیره بخشی از اقداماتی فعالان حوزه‌ی گردشگری استان محسوب می‌شود. در ادامه نگاهی به میزان خسارت‌ها در سال 1400 به بناهای تاریخی و گردشگری می‌اندازیم و پای درد و دل‌های یک فعال حوزه‌ی گردشی می‌نشینیم.  

امید یک مدیر بوم‌گردی

«ایوب»، مدیر یک بوم‌گردی در یکی از شهرستان‌های هرمزگان است. او این شغل را از پدرش به ارث برده و بسیار به کارش علاقمند است. برای جویای حال‌وهوای روزهای پایان سال 1400 در بوم‌گردی‌اش و تدارکات آن برای ایام نوروز به بوم‌گردی‌اش رفتم. ایوب با یکی از مهمانانش که از شمال کشور آمده‌بودند، گرم صحبت بود و زیبایی‌های استان‌اش را به رخ وی می‌کشید. در کنارشان ایستادم و به صحبت‌هایش گوش دادم. از چشمان ایوب شادی خاصی نمایان بود، گویی عمیقا از فعال گردشگری بودن خود، خرسند است. پس از اتمام صحبت‌هایش از وی درخواست کردم مشکلات شغل خود بازگو کند. مدیر بوم‌گردی در حالی که استکان چای را تعارف می‌کرد، گفت:« گردشگری، یعنی هرروز به خود یاددآوری کنی که چه زیبایی‌هایی در جهان وجود دارد و تو توانستی بخش کوچکی از آن را در زادگاه‌ات پیدا کنی. شاید فکر کنید این گفته‌ی من، اغراق است اما بچه‌های محله‌مان می‌دانند که حتی از بچگی، پابه‌پای پدرم می‌رفتم و اماکن گردشگری و بناهای تاریخی شهرم را به گردشگران نشان دهم و تاکنون هیچ‌کاری، این چنین به من حس خوشبختی نمی‌دهد. البته این را هم بگویم که کرونا که آمد، پشه در بوم‌گردی‌ام پر نمی‌زند. همه به من می‌گفتند تغییر شغل بده، حالاحالاها کرونا خیال رفتن ندارد اما من نتوانستم از علاقه‌ی کودکی‌ام دست بکشم». به گفته ایوب، حمایت‌های اندک دولت و پرداخت تسهیلات ( آن هم با هزار منت و دردسر) توانسته روزهای تعطیلی بوم‌گردی‌اش را بگذارند.  او پس از آنکه یکی از گردشگران را بدرقه کرد، آمد و ادامه داد:« من امید دارم نوروز 1401، رونقی مشابه نوروزهای بدون کرونا را به همراه دارد. تمام اتاق‌هاي بوم‌گردي را بازسازي کردم و بي‌صبرانه منتظر حضور گردشگران هستم». صحبت‌‌هايش همراه با اميد بود، نخواستم دلهره به جانش بياندازم اما بايد مي‌دانست که شايد تعطيلي سراسري‌اي درکار باشد و دوباره نان‌اش، آجر مي‌شود. بعداز شنيدن اين خبر از جايش بلند شد و گفت :« خدا سلامتي بده، جز اين چه مي‌شود گفت؟ با هزار مکافات توانستم وامی برای هزینه‌های بازسازی بوم‌گردی‌ام بگیرم. فکرش را نمی‌کردم که پس از دوسال، هنوز خبری از تعطیلی باشد».

گفت‌وگو با معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان درباره خسارت‌های وارده بر بناهای تاریخی

بنای تاریخی، بسیار شکننده‌تر از یک ساختمان

بناهای تاریخی، همواره از حساسیت‌ بالایی برخوردار هستند، به طوری که کوچکترین لرزش می‌تواند کل بنا را ازبین ببرد. در سال 1400، شاهد چندین زلزله‌ و بارندگی شدید بودیم. در آبان‌ماه 1400 بود که زلزله‌ی بزرگی استان هرمزگان را به لرزه درآورد. در پی این زمین‌لرزه، بناهای تاریخی ازجمله، قلعه فین در موقعیت خطرناکی قرار گرفتند. همچنین بارندگی شدید در زمستان 1400 موجب ریزش بخشی از  قلعه هزاره میناب شد. در ادامه «عباس نوروزی»، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان درباره میزان آسیب‌های وارد شده بر بناهای تاریخی توضیحاتی ارائه می‌دهد.

چند بنای تاریخی هرمزگان در سال 1400 در فهرست آثار ملی قرار گرفتند؟

374 بنای تاریخی هرمزگان در فهرست آثار ملی قرار گرفته است که از این موارد، 10 پرونده از بناهای تاریخی معقول و غیرمعقول استان در سال 1400 آماده شده که 5 مورد آن در شورای ثبت مطرح شده‌است. کاخ نخست وزیری در جزیره کیش، خانه‌های تاريخی گلبت، رشيد، ايمنى و عمارت كرچی واقع در محدوده تاريخى بندر كنگ در جلسه شورای ملی ثبت آثار که ۱۸ بهمن سال 1400 برگزار شد، واجد شأن ملي تشخيص داده شدند. همچنین در تلاش هستیم که چهار پرونده ناملموس و یک پرونده طبیعی را به ثبت برسانیم.

میزان خسارت وارد شده به بناهای تاریخی در سال 1400 چه قدر بوده‌است؟

بناهای تاریخی مانند ساختمان‌های معمولی نیستند که حین مواجه با بلایای طبیعی برای مثال، تنها یک دیوار آن ترک بر دارد و همان دیوار نیاز به ترمیم داشته باشد. اگر دیواری از بناهای تاریخی بر اثر مواجه با بلایای طبیعی (زلزله، بارندگی و سیل) آسیب ببیند، نقاط دیگر این بنا نیز آسیب خواهد دید. به طور کلی، طبق برآورد انجام شده از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان هرمزگان، خسارت وارد شده به بناهای تاریخی حدود 30 میلیارد تومان (فقط جهت حفاظت از بناها) محاسبه شده‌است.

سوالات بی‌پاسخ در حوزه گردشگری

سوالات مربوط به حوزه‌ی گردشگری استان هرمزگان اعم از «میزان آسیب‌های واردشده بر گردشگری در سال1400»، «تدابیر اندیشیده‌شده در حوزه‌ی گردشگری ایام نوروز» و «وضعیت اماکن گردشگری در نوروز ۱۴۰۱» را از «فائقه اتابک»، معاون گردشگری و سرمایه گذاری و طرح‌ها پرسیده شد اما پس از گذشت 10 روز، با این توضیح که هنوز اجازه مصاحبه در این زمینه داده نشده، بی‌پاسخ ماند. شنیده‌ها حاکی از این است که به تمامی اداره میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان‌ها ابلاغ شده ابتدا منتظر تصمیمات ستاد ملی کرونا درباره سفرهای نوروزی باشند و پیش از تصمیمات ستاد ملی، اجازه‌ی مصاحبه با هیچ رسانه‌ای را ندارند.

روزنامه صبح ساحل