حدود ۵ سال از ممنوعیت واردات لوازم خانگی می‌گذرد و به نظر می رسد عمده نتیجه این ممنوعیت، جولان لوازم خانگی قاچاق و فاقد گارانتی، ایجاد بازار سیاه و قیمت‌های سرسام آور محصولات داخلی بوده است. حمایت از تولید کننده داخلی و کمک به توانمند ‌شدن این صعنت برای صادرات و رقابت با مدعیان، از اهداف ممنوعیت لوازم خانگی بود؛ اهدافی که آمارها نشان می‌دهد با آنچه مطلوب خوانده می‌شود فاصله بسیار داریم. با توجه به تاکید دولت بر ادامه ممنوعیت واردات، نگرانی‌ها در رابطه با به انحصار کشیده شدن بازار لوازم خانگی و تکرار اشتباه صنعت خودروسازی بیشتر شده است. 

 

بررسی روند صادرات لوازم‌خانگی نشان می‌دهد که تصمیم‌گیران ممنوعیت واردات لوازم خانگی نتوانسته‌اند به اهداف خود که تولید محصولات صادرات محور بوده، دست پیدا کنند و در این زمینه نیز کارنامه موفقی ثبت نشده است. داده‌های اعلام شده از سوی گمرک نشان می‌دهد تولیدکنندگان لوازم‌خانگی در بهار سال جاری در مجموع 828 هزار دلار انواع ماشین‌ لباس‌شویی به همراه تجهیزات آن به حجم 326 هزار کیلوگرم به هفت کشور که عمده مقاصد صادرات این محصولات بوده‌، صادر کرده‌اند که این رقم در مقابل مجموع صادرات کشور، بسیار اندک است. همچنین براساس آمار گمرک، عمده کشورهای مقصد برای صادرات ماشین‌ لباس‌شویی و تجهیزات جانبی آن کشورهای «عراق»، «افغانستان»، «تاجیکستان»، «ترکیه»، «عمان»، «کانادا» و «جمهوری آذربایجان» بوده است.  

  

کالاها و برندهای ایرانی در حال حاضر به وفور در بازار یافت می‌شود؛ عمده محصولات موجود در بازار از برندهای اسنوا، جی.پلاس، سام الکتریک، امرسان، دوو و... هستند. جالب است که مواد اولیه برخی از این برندها از شرکت‌های چینی تهیه می‌شوند. برند دوو نیز در داخل کشور مونتاژ می‌شود. رصد بازار در چهار سال گذشته از 5 تا 7 برابر شدن قیمت‌ها خبر می‌دهد. تولیدکنندگان لوازم خانگی معتقدند افزایش بی‌سابقه پارامترهای مترتب بر تولید مثل نرخ ارز، قیمت مواد اولیه داخلی، حقوق و دستمزد، حمل و نقل، مالیات‌های مختلف، حقوق گمرکی، تورم جاری و ... در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۱ موجب شده روی به افزایش قیمت محصولات خود بیاورند. برخی کارشناسان پیش‌بینی‌ کرده‌اند که احتمال افزایش قیمت‌ها برای بار دوم در سال جاری وجود دارد. 

 

  

وضعیت بازار لوازم خانگی در چند ماه اخیر از موضوعاتی است که نمایندگان مجلس به آن معترض هستند. موافقان ممنوعیت واردات لوازم خانگی معتقد هستند که به دلیل تعدد تولیدکنندگان، برچسب انحصاری به بازار لوازم خانگی ایران نمی‌چسبد و از سویی دیگر با توجه به وضعیت تأمین مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز که در تأمین مالی و فروش صنایع نیز چالش ایجاد کرده، شرایط برابر برای رقابت با تولیدکنندگان خارجی در بازار کشور فراهم نیست لذا باید این ممنوعیت همچنان ادامه داشته باشد. 

عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع مجلس در گفت و گویی رسانه‌ای با تاکید جلوگیری از ایجاد انحصار در بازار لوازم خانگی گفت: در صورتی که بازار لوازم خانگی انحصاری شود و همانند آنچه در صنعت خودروسازی رخ داد در این صنعت نیز ایجاد شود ما شاهد ایجاد بازار سیاه و اُفت کیفیت و کمّیت و قیمت‌های سرسام آور در این حوزه خواهیم بود که نارضایتی مردم را به دنبال خواهد داشت. «الهویردی دهقانی» درباره صنعت لوازم خانگی، افزود: برخی تولیدکنندگان تلاش می‌کنند که بازار انحصاری را در اختیار داشته باشند و محصولات خود را با قیمت‌های سلیقه ای به مشتری تحمیل کنند. وی با بیان اینکه صنعت لوازم خانگی نباید روند تولید خودرو را پیش بگیرد، ادامه داد: مسئولان باید تدبیر ویژه‌ای برای این صنعت داشته باشند تا مانند صنعت خودرو که به مشکلی برای کشور تبدیل شده، بازار لوازم خانگی انحصاری نشود و تولیدکنندگان ملزم شوند برای جلب مشتری کالای باکیفیت و با قیمت مناسب تولید کنند.

  

وی با بیان اینکه تولیدکنندگان لوازم خانگی باید با استفاده از تکنولوژی به روز محصولات باکیفیت تولید کنند به گونه‌ای که این محصولات توان رقابت با محصولات خارجی را داشته باشند، اضافه کرد: برای رشد صنعت لوازم خانگی باید بازار رقابتی شود. این نماینده مردم در مجلس یازدهم تصریح کرد: در صورت ایجاد بازار رقابتی و تولید محصولات باکیفیت نه تنها برخی افراد به دنبال سوءاستفاده از بازار انحصاری و تحمیل کالای بی کیفیت به مصرف کننده نمی‌روند بلکه مشتریان نیز بیش از این متضرر نمی‌شوند. عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: در صورتی که بازار لوازم خانگی انحصاری شود و همانند آنچه در صنعت خودروسازی رخ داد در این صنعت نیز ایجاد شود ما شاهد ایجاد بازار سیاه و اُفت کیفیت و کمّیت و قیمت‌های سرسام آور در این حوزه خواهیم بود که نارضایتی مردم را به دنبال خواهد داشت. به گزارش صبح ساحل، به نظر می‌رسد که دولت همان مسیری را در مورد واردات لوازم خانگی طی می‌کند که در مورد واردات خودرو سالیان طولانی طی کرده است. کارشناسان بر این باورند که جلوگیری از ایجاد بازار رقابتی نه تنها منجر به رشد تولیدات داخلی نمی‌شود {همانطور که در مورد خودروسازی نشده است} که برعکس باعث عقبگرد صنایع داخلی می‌شود. گفته می‌شود آمار 70 درصدی اقبال عمومی بازار به محصولات خارجی، گواه کیفیت نامناسب تولید داخلی و عدم تمایل خریدار به محصولات ملی، علیرغم داشتن قیمت پایینتر است. لذا لازم است مسئولان برای تحقق شعار سال حمایت از تولید داخلی، تکنولوژی و زیرساخت‌های لازم برای افزایش دانش بومی در این حوزه را فراهم کنند؛ تا محصولات داخلی هم مورد اقبال مردم کشور باشد و هم توان رقابت با نمونه خارجی را داشته باشد.

روزنامه صبح ساحل