بانکهای مرکزی در کشورهای مختلف همواره در حال اضافه و کم کردن ذخایر طلای خود هستند. با رصد رفتار بانکهای مرکزی در این زمینه میتوان برخی رفتارهای سیاسی و اقتصادی را توسط آن کشور پیشبینی کرد. بهطور مثال اخیرا کشور چین که دومین اقتصاد بزرگ دنیا است؛ درحال افزایش بیسابقه ذخایر طلای خود است. برای پی بردن به علت این اتفاق به سراغ دکتر پیام نیککام، تحلیلگر بنیادی در بازارهای مالی رفتهایم تا در این زمینه با ایشان گفتگو کنیم.
چرا بانکهای مرکزی ذخایر طلای کشورشان را کم و یا زیاد میکنند؟
دلیل عمده خرید طلا و افزایش ذخایر آن توسط بانکهای مرکزی این است که در آن مقطع زمانی، در دنیا ریسک و یا تورم وجود دارد و بانکهای مرکزی برای حفظ ارزش پول ملی خود سعی میکنند طلا بخرند تا تورم را هج کنند. علاوه بر این بعضی از کشورها نیز برای دور زدن تحریم اقدام به خرید طلا میکنند. بهطور مثال در حال حاضر روسیه برای حمایت از پول ملی خود و دور زدن تحریم اقدام به
خرید سنگین طلا کرده است. دلیل فروش طلا توسط بانکهای مرکزی کاهش انتظارات تورمی است یعنی زمانی که پیشبینی میکنند در آینده میتوانند طلا را ارزانتر بخرند؛ بانکهای مرکزی اقدام به فروش میکنند و در قیمتهای پایینتر مجددا اقدام به خرید طلا میکنند. باید توجه داشت که در این حالت دیدگاه معاملاتی کاملا کوتاه مدت است. علاوه بر این، در کشورهایی که مشکل مالی دارند؛ این کشورها مقداری از ذخایر طلای خود را برای پرداخت بدهی به فروش میرسانند. بهطور مثال اخیرا ترکیه برای جبران کاهش ارزش پول ملی خود در برابر دلار و بدهی که به خارج از کشور داشت؛ مجبور شد بخشی از ذخایر طلای خود را به فروش برساند تا بدهی خارجی خود را پرداخت کنند؛ البته ترکیه بعدا ذخایری که به فروش رسانده بود را مجددا در قیمتهای بالاتر خریداری کرد.
هج یا پوشش ریسک یک استراتژی معاملاتی است که برای کاهش ریسک تغییرات نامطلوب قیمت در یک دارایی از آن استفاده میشود.
در شرایط فعلی وضعیت ذخایر طلای کشورهای مختلف به چه صورت است؟
در شرایط فعلی بحث دلارزدایی بسیار مطرح است و کشورهایی که بر دلارزدایی تمرکز کردهاند درحال خرید طلا در مقیاس بالا هستند. همچنین کشورهایی مثل روسیه که درگیر تحریم هستند نیز درحال
افزایش ذخایر طلای خود هستند تا بتوانند مبادلات تجاری خود را با طلا انجام دهند. از طرفی بحث بریکس به شدت داغ شده است و قرار است پولی با پشتوانه طلا ایجاد شود. در نتیجه کشورهای عضو گروه بریکس درحال افزایش ذخایر طلای خود هستند. در گزارشهایی که در فصل سوم سال 2023 منتشر شدهاست؛ بانکهای مرکزی در خرید طلا رکورد تاریخی ثبت کردهاند
اخیراً کدام کشور بیشترین افزایش ذخایر طلا را داشته است؟
طبق آخرین آمارها در فصل سوم سال 2023 کشورهای چین، قرقیزستان، سنگاپور، چک، قطر، ازبکستان و هند اقدام به خرید طلا کردهاند ولی از این میان، چین، هند بیشترین خریداران طلا بودهاند.
آیا ضعف بزرگی که در اقتصاد چین به وجود آمده با افزایش ذخایر طلا ارتباطی دارد؟
خیر. این قضیه ارتباطی به طلا ندارد. این اتفاق را اینطور میتوان توضیح داد که در دوران کرونا تمام کشورهای پیشرفته دنیا، برای جلوگیری از شکسته شدن قرنطینهها و حمایت از کسبوکارهای کوچک اقدام به چاپ پول و حمایت مالی از شهروندان کردند. ولی در کشور چین دقیقا عکس این اتفاق رخ داد. هیچ پولی به مردم پرداخت نشد و قرنطینهها با خشونت حفظ شد. علاوهبر این بسیار دیرتر از کشورهای دیگر بازگشایی انجام شد. در بسیاری از کشورها پس از کرونا تورم بالا رفت ولی مشکل چین این بود که در آن تقاضایی وجود نداشت. اما در خصوص درخواست طلا از طرف چین باید گفت که این قضیه دو علت دارد. علت اول، بریکس است چراکه چین خواهان ایجاد پولی با پشتوانه طلاست. دلیل دوم هم به جنگ روسیه و اوکراین برمیگردد. درواقع شرایطی که برای روسیه پیش آمد؛ درس عبرتی برای چین شد تا اگر درگیری بین چین و تایوان اتفاق افتاد؛ چین بتواند از پول خود حفاظت کند و نیازی به پول خارجی نداشته باشد.
دقیقا چرا چین ذخایر طلای خود را تا این اندازه بالا برده است؟
طی یک سال اخیر چین شروع به فروش بسیار زیاد اوراق قرضه در آمریکا کردهاست و طبق آخرین آمار، چین نه تنها اوراق قرضه بلکه تمام اوراق بهادار در بازار سهام، اوراق دولتی، اوراق دولتی و هر دارایی که در آمریکا دارد را میفروشد و تبدیل به طلا میکند. این اتفاق دو علت دارد. یکی اینکه نوعی ارتباط گسترده و وابستگی شدید بین اقتصاد چین و آمریکا وجود دارد و در شرایط فعلی چین سعی میکند که این وابستگی را کم کند و اگر درگیری در جنوب شرق آسیا رخ داد، اموال چین در آمریکا در اثر تحریمها بلوکه نشود. علت دوم نیز همانطور که توضیح داده شد؛ بریکس است.
دنیا به دنبال این است که پولی با پشتوانه طلا ایجاد کند و از دلار عبور کند. برای دلار زدایی نیز باید پشتوانه محکمی مثل طلا وجود داشته باشد. تا بتوانند دنیا را متقاعد کنند که ما پولی داریم که ارزش آن از دلار بیشتر است. در شرایط فعلی سقف بدهی آمریکا 33 تریلیون دلار است و کاغذی که به عنوان پول چاپ میکنند هیچ نوع ارزشی ندارد. لذا چین با این کار خواهد توانست از سد دلار عبور کند.