جنبش‌های سیاسی و اجتماعی غالبا از خاستگاه‌های فکری خاصی به وجود می‌آیند و تلاش دارند با بزرگنمایی بعضی موضوعات به اهداف خود دست یابند. جریان راست افراطی نیز یکی از این جنبش‌های سیاسی است که در دهه اخیر، با علم کردن موضوعاتی مانند نژادپرستی، پوپولیسم، ضدیت با مهاجران، بیگانه‌ستیزی، میهن‌پرستی و مخالفت با یکپارچگی اروپا تلاش دارد تا به اهداف خود دست‌یابد. لازم به ذکر است که این جریان سیاسی، اخیرا در انتخابات پارلمانی ملی نیز موفقیت قابل توجهی کسب کرد‌ه‌ است. برای پاسخ به این پرسش که قدرت گرفتن این جریان چه تاثیری بر اقتصاد اروپا و جهان دارد؛ به سراغ دکتر پیام نیک‌کام، تحلیل‌گر فاندامنتال بازارهای مالی رفته‌ایم. تا در این خصوص با ایشان گفتگو کنیم.

• قدرت گرفتن راست‌های افراطی در اروپا چه تاثیری بر یورو خواهد داشت؟

قبل از پاسخ به این سوال بایستی نگاهی به ماجرای مهاجران بیندازیم. چراکه علت محبوبت این جریان در اروپا با این موضوع عجین شده است. بعد از شروع جنگ داخلی در سوریه، مهاجران زیادی که به سمت اروپا رفتند. همچنین جنگی که در افغانستان و عراق رخ داد و به‌طور کلی اتفاقاتی که در خاورمیانه به وقوع پیوست؛ باعث شد تا سیل عظیمی از مهاجران به سمت اروپا راهی شوند. در عین حال از اوایل سال 2010  سیاست درهای باز در اروپا رواج پیدا کرد و باعث تسهیل ورود مهاجران به این قاره شد. چراکه تفکر اروپا این بود که مهاجران، نیروی کار ارزان برای آنها هستند و باعث رشد و پویایی اقتصادی آنها می‌شوند. حتی عده‌ای از سیاست‌مداران که تفکرات چپ افراطی داشتند؛ با اصطلاح "enrichment Culture" به معنی غنای فرهنگی، از این موضوع حمایت کردند و معتقد بودند مهاجران باعث تنوع فرهنگی در کشورشان می‌شوند. ولی بعد از گذشت چند سال از اجرایی شدن این سیاست، عملا این سیاست شکست خورد و چیزی به نام غنای فرهنگی به وجود نیامد. بلکه این فرهنگ اروپایی بود که به محاق رفت. از طرفی تعداد مهاجران غیرقانونی به شدت در اروپا زیاد شد و با توجه به نرخ کند فرزندآوری اروپایی‌ها، آنها احساس کردند که در حال از دست دادن کشورشان هستند و اینجا بود که تصمیم گرفتند این سیاست در اروپا تغییر کند.

 همان‌طور که اخیرا شاهد بودیم؛ راهپیمایی‌های چند صد هزار نفری بر ضد مهاجرت در سطح اروپا شکل گرفته است و این شروع داستان شکل‌گیری جریان راست افراطی در اروپا است. این جریان سیاسی خواهان قوانین سفت و سخت بر ضد مهاجران هستند. اکثر این افراد نیز علاقه‌ای به حضور مسلمانان در کشورشان ندارند. در راس آنها نیز می‌توان به "خیرت ویلدرز" در هلند اشاره کرد که به تازگی روی کار آمده است. لازم به ذکر است که دیدگاه مشترک سیاست‌مداران راست افراطی خروج از اتحادیه اروپا است. چراکه اتحادیه اروپا باعث کندی اروپا و از بین رفتن استقلال فکری آنها شده است. اما این قضیه در واقع یک خطر بسیار بزرگ برای کل اتحادیه اروپا و پول یورو است.

• جریان راست‌های افراطی در کدام کشورهای اروپایی قدرت گرفته‌اند و اگر تعداد کشورهای موافق این جریان بیشتر شوند؛ چه تاثیری بر آینده اتحادیه اروپا خواهد گذاشت؟

در حال حاضر در دو کشور ایتالیا و هلند راست‌های افراطی به قدرت رسیده‌اند. اول خانم "جورجا ملونی" که حدود یک سال است به عنوان اولین نخست وزیر زن ایتالیا از جریان راست افراطی به قدرت رسیده است و دوم "خیرت ویلدرز" در هلند که حدود یک ماه است نخست وزیر این کشور شده است. با این حساب در حال حاضر دو کشور مهم در اروپا توسط راست‌های افراطی اداره می‌شوند. به علاوه در لهستان نیز راست‌های افراطی ظهور کرده‌اند و احتمالا در انتخابات فرانسه نیز خانم "مارین لوپن" به راس کار بیاید. همچنین به زودی در روزهای 6 تا 9 ژوئن 2024 انتخابات مجلس اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد و مردم اروپا باید برای 720 کرسی رای بدهند. اگر راست‌های افراطی در اتحادیه اروپا نیز پیروز شوند؛ ممکن است وجود و اصالت اتحادیه اروپا زیر سوال برود و بسیاری از کشورها صحبت از خروج از اتحادیه را به میان بیاورند و راه انگستان را در پیش بگیرند. حتی شاید این اتحادیه منحل شود.

• در پی این جریان، قدرت اقتصادی اتحادیه اروپا به کدام سو خواهد رفت؟

قبل از پاسخ به این سوال باید دید آیا طی ده سال آینده؛ چیزی به نام اتحادیه اروپا وجود خواهد داشت یا خیر؟ چرا که بسیاری از کشورهای اروپایی خواهان خروج از شینگن و کنترل مرزهای خود هستند. اتحادیه اروپا پس از ماجرای کرونا و جنگ اوکراین و روسیه به شدت صدمه دید و هنوز موفق به ریکاوری کامل نشده است. چراکه موضوع انرژی باعث شد کشورهای اروپایی از نظر اقتصادی، ضعیف و شکننده شوند. دلیل اصلی این ماجرا نیز جمعیت پیر آنها است. اروپا نمی‌توانند به سرعت پویایی لازم را در اقتصاد خود ایجاد کنند. این قاره از نظر انرژی نیز محدودیت دارند و از طرف دیگر اروپا به دلیل اتحادیه بودن، بسیار کند است و زمان زیادی لازم است تا یک موضوع به اجماع عمومی برسد. این قضیه اثر سوء بر روی اقتصاد این قاره دارد. در آخرین آماری که سوئیفت اعلام کرده است؛ تراکنش دلار آمریکا از 42 درصد به 48 درصد رسیده است و یورو از 37 درصد به 23 درصد کاهش پیدا کرده است. در نتیجه استقبال از یورو در معاملات در حال کاهش است. همچنین در صورت قوی شدن اتحادیه بریکس، یورو آسیب جدی خواهد دید و یورو تا حد زیادی در مبادلات تجاری کم‌رنگ خواهد شد.

• تاثیر این پیامدها بر روی اقتصاد جهانی چیست؟

سر کار آمدن راست‌های افراطی به‌جز اروپا، در آرژانتین هم اتفاق افتاده است. "خاویر میلی" که یک اقتصاددان با گرایش راست افراطی است؛ به تازگی رئیس‌جمهور این کشور شده است و به دنبال یک جراحی اقتصادی است. لذا سرکار آمدن راست‌های افراطی می‌تواند برای دنیا تا حدی تنش‌زا باشد. این اتفاق ممکن است روابط تجاری بین کشورها را مختل کند و موضوع نفت را بسیار با اهمیت کند. چرا که 45 درصد نفت دنیا از کشورهای مسلمان صادر می‌شود و تنش میان راست‌های افراطی با این کشورها، منجر به بالا رفتن تورم و ایجاد رکود می‌شود. به بیانی دیگر این گذار همراه با هزینه‌های اقتصادی خواهد بود و حتی ممکن است منجر به جنگ بین برخی کشورها شود. به طور کلی می‌تواند منجر به یک پارادایم شیفت در سیاست‌های دنیا شود و دنیا را به سمت پیمان‌های جدیدتر، همچنین رقابت‌ها و رفاقت‌های تازه‌تری سوق دهد. ممکن است پیمان‌هایی مثل گروه G7، شینگن و یا پیمان ناتو دیگر وجود نداشته باشد و قراردادهای جدید با افراد جدید شکل بگیرد.

• کدام کشورها از این موضوع منتفع خواهند شد؟

باتوجه به اینکه هنوز تعداد کشورهای کمی هستند که راست افراطی در آن‌ها راس کار آمده است و هنوز گفتمان آنها به مرحله عمل نرسیده است؛ لذا نظر دادن درباره این موضوع هنوز زود است. اما در کل با توجه به نظراتی که در این قضیه وجود دارد؛ احتمالا روسیه برنده اول این ماجرا است؛ علاوه بر این، لهستان به عنوان ستاره آینده اروپا از این قضیه منتفع خواهد شد. همچنین آرژانتین، در صورت همسو شدن با راست‌های افراطی در اروپا، می‌تواند برنده دیگر این ماجرا باشد.

• کدام کشورها از این قضیه لطمه خواهند دید؟

 ممکن است اکثر کشورهای مسلمان، آفریقایی و خاورمیانه تحت فشار بگیرند. قضیه اخراج مهاجران و بازگشت این افراد به کشورهایشان که عموما نرخ بیکاری بالایی نیز دارند؛ باعث ایجاد چالش در این کشورها خواهد شد. همچنین آلمان و فرانسه در اروپا می‌توانند از این ماجرا آسیب ببیند. چرا که این ماجرا باعث به محاق رفتن پول یورو می‌شود. کشورهای عربی مثل قطر نیز به دلیل فضای ضد اسلامی که در پی قدرت گرفتن راست‌های افراطی ایجاد می‌شود نیز متضرر خواهند شد. اما بازنده اصلی این ماجرا کشور ترکیه است چراکه اروپایی‌ها ترکیه را به دلیل داشتن عقبه عثمانی، به عنوان یک تهدید تلقی می‌کنند و دوست ندارند دوران عثمانی دوباره تکرار شود. در قاره آمریکا نیز کشور برزیل و کانادا به دلیل سیاست‌های چپی که دارند لطمه خواهند دید. لازم به ذکر است که کل این دیدگاه یک پیش‌فرض است و نمی‌توان به صورت قاطع این نظریات را تایید شده بدانیم چراکه هنوز میزان قابل توجهی از راست‌های افراطی در اروپا قدرت نگرفته‌اند.