در طول ۱۰۰ روز گذشته که جنگ میان اسرائیل و گروه‌های مقاومت فلسطین در غزه برقرار شده و ادامه پیدا کرده است، عملیات نظامی اسرائیلی‌ها به نحوی بوده که تعداد بسیار زیادی از اهالی غزه در این باریکه کشته شدند و تعداد زیادی هم مجروح هستند و تا این لحظه آمار کشته‌شدگان به 24 هزار نفر رسیده و حدود 7 هزار نفر زخمی هستند که ممکن است در طول زمان تعدادی از این ۷ هزار نفر هم به کشته ها اضافه شود و در ادامه هم احتمالاً اجسادی در درون غزه و در خانه‌های تخریب شده پیدا خواهد شد.

با توجه به اینکه تعداد ۲۴ هزار نفری که از فلسطینی‌ها در جنگ به شهادت رسیدند رقم بسیار بزرگی است، بسیاری از کشورها و محافل حقوق بشری در جهان اسرائیل را به تلاش هدفمند برای کشتار وسیع فلسطینی‌ها متهم و اعلام می‌کنند اگر اهداف اسرائیل از این تهاجم ضربه زدن به حماس و گروه‌های مقاومت بود باید تاسیسات و پایگاه‌های نظامی مورد هدف قرار بگیرند و مراکز شهری و جمعیتی  از جریان درگیری‌ها مستثنا شود اما این اتفاق نیفتاده است و مناطق مسکونی به شدت مورد حمله قرار گرفته؛ تعداد خانه هایی که در این مدت در نوار غزه از بین رفته است از ۳۵ هزار خانه و ساختمان فراتر رفته و این نشان‌دهنده این است که اسرائیلی‌ها قصد دارند به صورت سیستماتیک و هدفمند تعداد زیادی از اهالی غزه را از بین ببرند تا فضا برای اقداماتشان در آینده  این منطقه، آسان تر شود یا اینکه بقیه اهالی که حدود دو میلیون و صد هزار نفر در مجموع هستند به دلیل ترسی که از این اقدامات اسرائیل به وجود می‌آید، راضی شوند که به صورت اجباری به سمت مناطق دیگر کوچ کنند و غزه را ترک کنند. اصل موضوعی که مورد شکایت قرار داده شده این است که رفتار اسرائیل در طول ۱۰۰ روز گذشته در جنگ در حقیقت بر نسل‌کشی و جنایت جنگی مبتنی بوده است. در سال‌های اخیر اسرائیل به عضویت کمیسیون‌ها و پنل‌های حقوق بشر در جهان درآمده و کنوانسیون منع نسل‌کشی را به رسمیت شناخته است، به همین دلیل است که آفریقای جنوبی توانسته از اسرائیل در دیوان دادگستری لاهه از اسرائیل شکایت کند و  اگر اسرائیل این کنوانسیون را به رسمیت نشناخته بود، مانند چند سال قبل امکان طرح شکایت از این کشور در دیوان وجود نداشت. شکایت دولت آفریقای جنوبی مبنی بر این است که اسرائیل کنوانسیون منع نسل‌کشی را امضا کرده اما رفتارش ناقض تعهدی است که در امضای این کنوانسیون داده است و در حقیقت به تعهد خودش پایبند نمانده و از دیوان خواسته که با توجه به نقض تعهد اسرائیل حکم به لزوم توقف درگیری ها در نوار غزه صادر کند.

  

از نظر بحث جایگاه این شکایت، باید به این نکته اشاره کرد که در صورتی که اسرائیل در این دادگاه محکوم شود باعث بدنامی اسرائیل در حوزه بین المللی و عرصه جهانی خواهد شد. این احتمال وجود دارد که میزان همکاری‌های شرکت‌های اقتصادی با اسرائیلی ها کمتر شود و برخی از دولت‌ها تا حدی در مناسبات خودشان با اسرائیل تجدید نظر کنند و این باعث خواهد شد که به کابینه نتانیاهو در داخل اسرائیل فشار مضاعفی آید و فضا برای تغییر ترکیب کابینه اسرائیل و به قدرت رسیدن گروه‌های دیگری که بیشتر به مذاکره تمایل و رفتار کمتر خشونت‌آمیزی دارند فراهم شود. انتظار داریم که در صورت محکومیت، فشارهای بین المللی به اسرائیل برای پایان دادن به جنگ به شدت افزایش پیدا کند و این مسئله می تواند که در حقیقت سرنوشت‌ساز  باشد.

  

در سال‌های گذشته اسرائیل دادگاه بین‌المللی لاهه را تحریم کرده بود و در آن شرکت نمی‌کرد اما در سال‌های اخیر اسرائیل تصمیم گرفت که به کنوانسیون منع نسل‌کشی این دیوان بپیوندد و چون این کنوانسیون را به رسمیت شناخته است، دولت هایی که با اسرائیل رابطه دارند امکان اینکه از او به این دیوان شکایت کنند را خواهند داشت و شکایت دولت آفریقای جنوبی هم مبتنی بر همین مسئله است. به دلیل اینکه اسرائیل به کنوانسیون منع نسل‌کشی پیوسته است همچنین از قبل نیز دو طرف با هم ارتباط داشتند؛ حال که این شکایت انجام شده، اسرائیل نمی‌توانست این بار تحریم کند. دیوان دادگستری لاهه برای پرونده ها  ۱۵ قاضی تعیین می کند که هر کدام از دو طرف می توانند یکی از قضات را انتخاب کنند و پیشنهاد دهند. آفریقای جنوبی یک نفر را پیشنهاد کرده است و از طرف اسرائیل نیز رئیس پیشین دیوان عالی اسرائیل به عنوان قاضی منتخب معرفی شده است که در بین ۱۵ قاضی دیوان برای این پرونده حضور داشته باشد. به نظر می رسد به این دلیل که اسرائیل نتوانسته از این شکایت شانه خالی کند، با شرکت کردن در این محکمه مجبور است از خودش دفاع کند. این شکایت باعث خواهد شد که اسرائیل برای اینکه بخواهد ثابت کند مرتکب نسل‌کشی نشده است تا حدی مواظب رفتار خودش در غزه باشد و تغییر رویه دهد. در یکی دو هفته اخیر که بحث شکایت شدت پیدا کرده است و  جلسات اجتماع محکمه برگزار می شود، رسانه های اسرائیلی سعی می‌کنند تصاویری از جریان جنگ منتشر کنند که در خلال آن نظامیان اسرائیلی با غیرنظامیان در غزه با عطوفت رفتار می کنند؛ در حالی که در ۱۰۰ روز قبل و در سه ماه گذشته کمتر دیدیم که چنین نیازی را احساس کنند.

از طرفی برگزاری این محکمه در زمان فعلی با توجه به اینکه اسرائیل بخشی از نوار غزه را عجالتاً  و عمدتاً در شمال این باریکه به تصرف درآورده است، می توان گفت زمان خوبی است برای اینکه اسرائیل مجبور به اعلام این مهم شود که نمی‌خواهد برای همیشه در این مناطق باقی بماند و این مناطق را در اشغال خود نگه دارد. از سویی اسرائیل را مجبور خواهد کرد تا مواضع دیگری اتخاذ کند؛ همانطور که در روزهای گذشته نتانیاهو اعلام کرد که اسرائیل قصد ندارد برای همیشه در غزه بماند و قصد اشغال نوار غزه را ندارد بلکه می‌خواهد بابت این موضوع که غزه تهدید امنیتی علیه اسرائیل تلقی نمی‌شود مطمئن شود؛ از این جهت است که در دو-سه ماه گذشته و قبل از طرح شکایت و برگزاری جلسات، بسیاری از مقامات اسرائیلی درباره اینکه ما تا هر زمانی که بخواهیم در نوار غزه باقی می‌مانیم، صحبت می‌کردند اما به نظر می‌رسد که برگزاری این جلسات و شکایت از دولت اسرائیل روی حملات اسرائیلی‌ها تاثیر گذاشته است و باعث شده که تا حدی دست به عصاتر رفتار کنند و طبیعتاً تعداد کشته ها در این فاز مقداری کمتر خواهد شد.

  

بله اگر حکم ارتکاب به نسل‌کشی یا یک نوع جنایت جنگی علیه اسرائیل صادر شود، یک شوک بزرگ است برای اسرائیل و اسرائیلی‌ها در درجه اول سعی خواهند کرد وجاهت دیوان را زیر سوال ببرند و آن را به یهودستیزی متهم و اعلام کنند که گرایش های یهودستیزانه علیه اسرائیل مطرح شده است و عدالت در این پرونده اجرا نشده است و اینکه همه قضاتی که علیه اسرائیل رای دادند یهودستیز بودند. بنابراین با چنین دعاوی روبرو خواهیم شد و از سوی دیگر در اسرائیل انتقاد از محافل بین‌المللی و حقوق بشری زیاد خواهد شد. در عین حال اسرائیلی ها ناچار خواهند شد که تا حدی رفتار خود را تغییر دهند و بپذیرند که باید هر چه سریع‌تر تکلیف آینده غزه و خروجشان از این منطقه باید روشن شود. احتمال می‌دهم فرایندی که قرار بود بعد از جنگ بسیار طولانی شود تا اسرائیلی‌ها، فلسطینی‌ها را در سرنوشتشان در نوار غزه مجددا بازی دهند مقداری زودتر به پایان می رسد و اسرائیلی‌ها با این موضوع که اجازه دهند فلسطینی‌ها در سرنوشت خودشان نقش بازی کنند کنار بیایند. فلسطینی‌ها و گروه‌های فلسطینی، سازمان آزادی‌بخش فلسطین و بقیه گروه‌ها به نظر می‌رسد که چنین تاثیری را بر رفتار اسرائیل داشته باشند اما گروه‌های مقاومت که حمله هفتم اکتبر را انجام دادند خیر.