اخیرا دولت ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفته تا به طور موقت روند مجوزهای جدید صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) را به حالت تعلیق درآورد. گفته میشود که این وضعیت تاثیری بر عرضه آمریکا به متحدانش در اروپا و آسیا و سایر خریداران کنونی نخواهد داشت. البته گمان میرود فشار گروههای زیست محیطی در اتخاذ این تصمیم موثر بوده است. وزارت انرژی ایالات متحده اعلام کرد که دولت بایدن به طور موقت مجوزهای صادرات LNG به کشورهای بدون توافق تجارت آزاد را موقتا، به حالت تعلیق درآورده است. در این بیانیه آمده که عرضه LNG به کشورهای متحد در کوتاه مدت ادامه خواهد یافت. لازم به یادآوری است که ایالات متحده قصد دارد صادرات LNG را در ۱۰ سال دو برابر کند.
اهمیت صادرات به اروپا
محدودیت روسیه در عرضه گازی که از طریق خطوط لوله به اروپا ارسال میکند، منجر به افزایش چشمگیر قیمت گاز و برق اروپا در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ شده است. علاوه بر این، جنگ روسیه و اوکراین که از فوریه ۲۰۲۲ ادامه داشته، باعث ایجاد مشکلات جدی برای اروپا شده و از آغاز جنگ ۳۶.۵ میلیارد متر مکعب ظرفیت گازی سازی مجدد LNG را نصب کردهاند. ایجاد ظرفیت واردات LNG جدید یا تکمیل شده به میزان ۱۰۶ میلیارد متر مکعب تا سال ۲۰۳۰ در مرحله برنامه ریزی است. انتظار میرود که این ظرفیت، واردات LNG اروپا را به ۴۰۶ میلیارد متر مکعب افزایش دهد. پیش از این، مقصد اصلی صادرات LNG آمریکا کشورهای آسیایی بود، اما در دو سال گذشته دو سوم محمولهها به اروپا صادر شده است. بر اساس دادههای اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، میزان ال ان جی ارسال شده توسط ایالات متحده به اروپا در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل ۱۴۱ درصد افزایش یافته است. پس از کاهش صادرات گاز خط لوله از روسیه به پایین ترین سطح خود در ۴۰ سال گذشته، سهم اروپا در «سبد ال ان جی آمریکا» به ۶۴ درصد افزایش یافت. بر اساس اعلام سازمانهای تحقیقاتی بینالمللی، آمریکا بزرگترین
صادرکننده LNG جهان در سال ۲۰۲۳ شده است. دادههای «Energy Outlook Advisors» نشان میدهد که تقاضای جهانی LNG با رشد سالانه ۲.۸ درصد در سال ۲۰۲۳ به بالاترین حد خود رسیده است.
اهداف انتخاباتی یا اقلیمی؟
حتی اگر این تصمیم در کوتاه مدت نشان دهد که بر اهداف LNG ۲۰۲۸ ایالات متحده تأثیری نخواهد گذاشت، احتمالا راه را برای رشد چین به موازات افزایش واردات انرژی هموار کند. براساس دادههای منتشر شده کشورهای غربی، انتظار نمیرود که چین گامی در برابر تصمیمات اقلیمی بردارد. بر اساس دادههای « «Enerdata ۲۰۲۲، در سال ۲۰۲۱ در مجموع ۷.۸۶ میلیارد تن زغال سنگ در جهان مصرف شد و چین با مصرف ۴.۱ میلیارد تن (۵۲ درصد) رتبه نخست را به خود اختصاص داد. به عبارت دیگر، این کشور انرژی را به نفع سوختهای فسیلی متنوع میکند.
با ارائه این مثال، حتی اگر محدودیت صادرات LNG در کوتاه مدت رهبری LNG ایالات متحده را متزلزل نکند، ممکن است کشورهای صادرکننده را در دراز مدت به سمت سوختهای فسیلی سوق دهد. تنوع بخشیدن به منابع انرژی یکی از مولفههای اصلی امنیت انرژی است. براساس گزارش مرکز مطالعات سیاسی و بحران آنکارا، میتوان انتظار داشت که با تعلیق تعهدات مربوط به موافقتنامههای تجارت آزاد، این کشورها در جستجوی جایگزینها به کشورهای آسیایی روی بیاورند. از سوی دیگر باور کارشناسان این است که این تصمیم سیاسی بوده و برای جلب رضایت طیف محیط زیستی و سبز در انتخابات آتی اتخاذ شده است. ۱۷
پروژه LNG هنوز در انتظار تایید در ایالات متحده هستند.
این پروژهها با ظرفیت ۹۰ میلیون تنی پس از تصمیم گیری باید تصمیمات نهایی سرمایه گذاری خود را متوقف می کردند. از جمله دلایل سیاسی بودن تصمیم اتخاذ شده، توقف سرمایه گذاریهای بازار داخلی نیز موثر بود. برخی از سناتورها مخالفت خود را با تصمیم جو بایدن رئیس جمهور آمریکا مبنی بر توقف تصویب پروژه های جدید صادرات LNG ابراز کرد. آنها با ابراز نگرانی خود در مورد این موضوع، بر تأثیر بالقوه منفی بر اروپا برای جایگزینی گاز روسیه به ویژه در بحبوحه درگیریهای جاری در اوکراین، بر توانایی ایالات متحده برای حمایت از نیازهای انرژی اروپا تأکید کردند.
منتقدان چه میگویند؟
دستور بایدن در پایان ژانویه مبنی بر توقف
مجوزهای جدید صادرات LNG ، هرچند با اهداف آب و هوایی مطابقت دارد، جنجالهایی را در میان افرادی برانگیخته است که معتقدند این امر میتواند تلاشهای واشنگتن برای کمک به اروپا را به ویژه در طول جنگ روسیه در اوکراین تضعیف کند. براساس این رویکرد، تصمیمگیری در مورد تأسیسات جدید LNG به بعد از انتخابات ۵ نوامبر ۲۰۲۴ موکول میشود و البته مورد تمجید حامیان محیط زیست قرار گرفته است. اما این تصمیم در کنگره بدون انتقاد نماند و مجلس نمایندگان آمریکا به رهبری جمهوریخواهان لایحهای را با هدف لغو اختیارات رئیسجمهور برای مسدود کردن مجوزهای صادرات LNG تصویب کردند. البته چون این لایحه بیشتر در راستای خطوط حزبی تصویب میشود، انتظار میرود با چالشهای مهمی در سنای تحت کنترل دموکراتها، مواجه شود.
سناتور بنت نماینده ایالت کلرادو که به تولید گاز طبیعی معروف است، در مصاحبه با فاکس نیوز تصمیم رئیس جمهور را «کوتهفکرانه» توصیف کرد. علاوه بر این، بدون تردید قیمت گاز طبیعی در بازار داخلی به موازات افزایش صادرات LNG در ایالات متحده افزایش یافته است. بازار اروپا از آغاز جنگ اوکراین از نفت و گاز روسیه دور شده و به طور فزایندهای به سمت LNG آمریکا به عنوان جایگزین آن حرکت کرده است. کارشناسان بر اهمیت LNG آمریکا در جایگزینی عرضه روسیه به اروپا تاکید دارند. یکی از مقامات کمیسیون اروپا اعلام کرد که انتظار نمیرود تصمیم رئیس جمهور بایدن بر عرضه LNG آمریکا به اروپا در دو تا سه سال آینده تأثیر بگذارد. این اظهارات نشان میدهد که علیرغم توقف در مجوزهای جدید صادراتی، واردات انرژی اروپا از آمریکا طبق برنامه در آینده نزدیک ادامه خواهد داشت.
جایگاه واشنگتن در بازار
بر اساس دادههای «بلومبرگ»؛ امریکا در سال گذشته ۹۱.۲ میلیون تن گاز طبیعی مایع صادر کرده که این امر برای این کشور یک رکورد به شمار میآید. دادههای بلومبرگ حاکی از آن است که تولید زیاد گاز طبیعی مایع امریکا در سال گذشته در نتیجه
راه اندازی مجدد میدان گازی « Freeport LNG» در تگزاس بوده که پس از آتش سوزی و انفجار میدان مذکور در ماه ژوئن سال ۲۰۲۳ به مدت چند ماه بسته شده بود. از طرفی دیگر قطر، بزرگترین تامین کننده گاز طبیعی مایع در سال ۲۰۲۲، برای اولین بار دست کم از سال ۲۰۱۶، در تولید گاز طبیعی کاهش ۱.۹ درصدی داشته که از نظر انتقال سوخت فوق سرد سقوط دو پله ای داشته است.
بر اساس داده های بلومبرگ، استرالیا در جایگاه دوم این لیست قرار دارد زیرا در مقایسه با سال ۲۰۲۲ در حجم صادرات گاز آن تغییری صورت نگرفته بود. البته قطر انرژی قصد دارد به طور تدریجی تولید خود را در روز به ۱۹.۷ میلیارد فوت مکعب افزایش دهد و این امر با ورود ۶ قطار مایع سازی جدید در دو پروژه توسعه میدان گازی شمالی محقق می شود. از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ ظرفیت صادرات قطر با ۱۳.۳ میلیارد فوت مکعب، ثبات داشته است. بر اساس آمار سال ۲۰۲۲ بیش از ۷۰ درصد از صادرات گاز مایع قطر به آسیا و ۲۵ درصد به اروپا بوده است.