اخیراً وزارت آموزش‌وپرورش گزارشی از معدل امتحانات نهایی خردادماه ۱۴۰۲ منتشر کرده است که در  گزارش مبنای اطلاعات منتشر شده توسط وزارت آموزش و پرورش در قالب تحلیل نتایج امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲، نمرات امتحانات نهایی دانش‌آموزان از سال ۹۸ تا ۱۴۰۲ منتشر شد که رصد آنها نشان دهنده کاهش نمرات دارد. انتشاراین نقشه در رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای داشت و آنچه به وضوح معلوم بود، کاهش چشمگیر معدل دانش آموزان در سراسر کشور بود.  موضوع نگران کننده‌ای که بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی  به آن واکنش نشان داده و سعی در مطرح کردن دلایل این اُفت تحصیلی همگانی داشتند.

به گزارش صبح ساحل و به نقل از آموزش و پرورش:بر اساس نقشه میانگین معدل امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲، میانگین معدل برای علوم ریاضی و تجربی ۱۱.۵ و ۱۲.۵ و برای علوم انسانی کمی پایین‌تر تخمین زده شده است. این آمارها از اُفت دو نمره‌ای معدل دانش آموزان در امتحانات نهایی خرداد امسال خبر می‌دهد و نشان می‌دهد که در امتحان نهایی امسال فقط یک دانش‌آموز پسر رشته تجربی در کشور موفق به کسب معدل ۲۰ شده است به نظر می‌رسد ضعفی که در سیستم آموزشی کشور وجود دارد موجب این تغییرات شده است.

واکنش آموزش و پرورش به افت تحصیلی دانش آموزان 

مسئولان آموزش و پرورش اما مدعی هستند که یکی از دلایل افت تحصیلی دانش آموزان این است که محصلان بیشتر به سمت دروس حفظی تمایل پیدا کرده‌اند.

محسن زارعی؛ رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش  گفت: در مجموع اُفت نمرات دانش‌آموزان را شاهد بودیم، سال گذشته میانگین نمرات در شاخه نظری ۱۱.۶۲ و امسال به ۱۰.۰۲ رسیده است. این افت نمرات نشان میدهد که راهبرد مطالعه دانش‌آموزان صحیح نیست و در مطالعه دروس به مفاهیم مهم، کلیدواژه‌ها و حفظ کردن توجه داشتند. متأسفانه نظام ارزشیابی چهارگزینه‌ای، روش مطالعه دانش‌آموزان را به سمت حافظه محوری سوق داده و شرایط به گونه‌ای شده است که دانش‌آموز می‌گوید من دروس را مطالعه کردم، اما در حقیقت به حفظ مطالب اکتفا کرده است و یادگیری مبنا نبوده، این روند باعث شده است عملکرد او خوب نباشد در حالیکه در خرداد ۱۴۰۲ سؤالات امتحانات نهایی استنباطی بود.

طیبه موسوی، دبیر زیست شناسی در مدارس شهر تهران در این‌باره گفت: متغیرهای مختلفی در اُفت نمرات امتحانات نهایی دانش‌آموزان تأثیرگذار هستند از جمله کلاس‌های شلوغ مدارس دولتی عادی، به‌کارگیری معلمان فاقد تخصص و مهارت، محتوای آموزش، روش تدریس معلمان و منابع و تجهیزات در اختیار دانش آموزان و مدارس. بی انگیزگی دانش‌آموزان نسبت به آینده و درگیری آن ها با فضای مجازی را از سایر عوامل موثر در افت نمرات دانست و به موضوع مهم ضرورت آموزش و توانمندسازی معلمان برای روش تدریس با کیفیت اشاره کرد و گفت: معلمان باید با روش‌های جدید تدریس آشنا شوند.

رنگ‌بندی معدل دانش‌آموزان در وضعیت قرمز

میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ بدین شرح است:

رشته تجربی: ۱۱.۲۳

رشته ریاضی: ۱۰.۷۹

رشته انسانی: ۸.۷۵

رشته معارف: ۱۰.۵۶

با این حال تحلیل نتایج امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که اُفت معدل دانش‌آموزان در برخی رشته‌ها از سال ۹۸ تا سال ۱۴۰۲ مشاهده می‌شود.

میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸ در رشته علوم تجربی، ۱۳.۷۷ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۱.۲۳ رسیده است.

در رشته علوم ریاضی، میانگین معدل دانش آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۳.۲۸ و در سال ۱۴۰۲، ۱۰.۷۹ است.

در رشته علوم انسانی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۰.۷۶ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۸.۷۵ رسید.

در رشته علوم و معارف اسلامی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۲.۸۸ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۰.۵۶ رسید.

زنگ هشدار معدل امتحانات نهایی در ۱۷ استان/ رابطه فقر با آموزش

میانگین معدل امتحانات نهایی خرداد امسال در استان‌های هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، آذربایجان غربی 8 تا 9 بود. در استان‌های خراسان شمالی، گلستان، اردبیل، ایلام، کردستان، لرستان، کرمانشاه، فارس، کرمان، گیلان، بوشهر و چهارمحال و بختیاری نیز استان‌هایی هستند که میانگین 9 تا 10 را ثبت کردند. یعنی معدل دانش‌آموزان این استان‌های نیز کم و هشدارآمیز است. 

با این حساب در مجموع 17 استان میانگین معدل امتحانات نهایی خرداد امسال هشت تا 10 بود که در وضعیت قرمز هستند. 

اما این نمرات با وضعیت بازماندگان از تحصیل و ترک تحصیل در استان‌ها چقدر نزدیک است؟

به نقل از دیده‌بان نیوز: بنا بر داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، بعد از سیستان و بلوچستان،  استان‌های آذربایجان غربی، گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی طی سال‌های تحصیلی 1395-1394 تا 1401-1400 بیشترین فراوانی نسبی بازماندگان از تحصیل را داشتند.وضعیت معدل در استان‌های مختلف را نشان می‌دهد، میانگین معدل دانش‌آموزان 10 و کمتر از 10 است، رنگ‌بندی‌ای که معنای دیگری هم دارد، مثلاً رضا امیدی، جامعه‌شناس، در کانال تلگرامی خود درباره آن نوشت: «نقشه وضعیت معدل استان‌ها تا حد زیادی منطبق با نقشه فقر کشور است.»

قبل‌تر هم محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان به خبرآنلاین گفته بود: «مسائل اقتصادی آسیب جدی به آموزش زده است. ما به عنوان شهروند عادی این فشار اقتصادی را حس می‌کنیم. به زبان ساده وقتی شکم بچه‌ی آدم گرسنه است دیگر آدم به‌فکر آموزش و تحصیل نیست.»

پژمان موسوی، روزنامه‌نگار در واکنش به نقشه پراکندگی معدل دانش آموزان نوشت: این نقشه یک زنگِ خطر است؛ نه به این دلیل که دانش‌آموزان درس نمی‌خوانند و نمرات‌شان پایین است؛ نه حتی به این دلیل که میانگین معدل امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ قابل مقایسه با سال‌های پیش از آن نیست. این نقشه دقیقا به این دلیل یک زنگ خطر است که دانش‌آموزانی که در مناطقِ محروم‌تر درس می‌خوانند و امکاناتِ تحصیلی کم‌تری در اختیار دارند، به دلیلِ محاسبه‌ی معدلِ امتحانات نهایی در آزمون ورودی دانشگاه‌ها، شانسِ ورودشان به دانشگاه هم کاهش یافته و امکانِ تحصیلات عالی را از دست می‌دهند. دقیق‌ترَش این‌که دانش‌آموزانی که هر روز با فقر و فلاکت روبه‌رو هستند، مردمی که مجبورند بچه‌های‌شان را برای یک لقمه نان سَرِ کار بفرستند، حالا به خاطرِ محاسبه‌ی معدل در آزمون ورودی به دانشگاه، حتی شانسِ ورود به دانشگاه را هم ندارند. باور کنید این نقشه یک زنگ خطر است…