انسان در مسیر زندگی همواره با چالش‌ها و دوراهی‌هایی مواجه می‌شود که نیاز به سنجش شرایط و انتخاب راه‌حل دارد.

 

از تصمیم‌گیری‌های کوچک در روزمرگی مانند انتخاب لباس، مسیر رفت و آمد، نوع خوراک و غیره گرفته تا تصمیم گیری‌های تاثیرگذار و مهمی مانند انتخاب همسر، شغل و مسیر تحصیلی ، همگی دست به دست هم داده تا آدمی را مکررا در جریان انتخاب و تصمیم‌گیری قرار دهند. در اینکه ما بتوانیم به راحتی تصمیمی اتخاذ کنیم یا دودل و سردرگم باشیم، عوامل متعددی مانند نوع مساله، عزت نفس، آشنایی فرد با موضوع مورد نظر و سطح آگاهی و معلومات نقش مهمی دارد. اما سه عامل اضطراب، افسردگی و عدم عزت نفس می‌تواند تاثیر منفی و مخربی بر روند تصمیم گیری بگذارد. اضطراب به عنوان حجمی از احساسات ناخوشایند مانع از آن می‌شود که فرد بتواند از اندوخته‌های ذهنی، تجارب و اطلاعات خود در انتخاب استفاده کند، چرا که هیچ تجربه و اندوخته‌ای که برای او یاری‌بخش باشد به ذهنش خطور نمی‌کند و اطلاعاتی که همواره به ذهنش می‌رسد دست و پا شکسته و ناقص است.

از طرف دیگر اضطراب می‌تواند نگرانی را از شکست طوری افزایش بدهد که ترس از انتخاب بر فرد مستولی شده و قدرت ریسک‌پذیری او را به صفر برساند. تمام این شرایط موجب می‌شود فرد مضطرب یا خیلی عجولانه و به دور از منطق تصمیم گیری کند، یا آنقدر فرایند تصمیم گیری را به تعویق بیاندازد که فرصت‌های طلایی از دسترس خارج شوند. یکی از علائمی که افراد درگیر با افسردگی به کررات تجربه می‌کنند، ناتوانی در تصمیم‌گیری است. بی‌حوصلی و خلق پایین در افراد افسرده، کلیت روند گزینش را در آن‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد و ناامیدی و استیصال آنان را در برمی‌گیرد. افراد افسرده عموما با بدبینی با مسائل مواجه می‌شوند و توجه بیش از حد به ابعاد منفی مساله، آن‌ها را از تصمیم‌گیری درست دور نگه می‌دارد.

روانشناسان به افرادی که از افسردگی یا اضطراب رنج می‌برند، توصیه می‌کنند که ابتدا در راستای درمان این دو مساله گام بردارند، چرا که درمان افسردگی و اضطراب می‌تواند سهولت تصمیم گیری و بالا رفتن انتخاب‌های کارآمد را پیش‌بینی کند. توصیه‌ی دیگر متخصصان این است که افراد همواره موفقیت‌ها و پیشرفت خود را مد نظر داشته باشند و با یادآوری توانمندی‌ها و پیروزی‌ها به خود، عزت نفس را در خویش افزایش دهند، کسانی که در حد معقولی به خود و انتخاب‌هایشان ایمان داشته و فرصت آزمون  و خطا را در اختیار خود قرار می‌دهند، موفقیت‌ها و تصمیم‌گیری درست بیشتری را تجربه می‌کنند.

افزایش آگاهی و معلومات، در روند تصمیم‌گیری تاثیر مثبتی می‌گذارد. هرچه افراد آگاهی و اطلاعات بیشتری در زمینه‌های مختلف داشته باشند، در زمان‌های اضطراری و سر بزنگاه راحت‌تر می‌توانند در مسیر انتخاب قرار بگیرند. روانشناسان توصیه می‎کنند که همواره بر این نکته اگاهی داشته باشیم که انتخاب کامل و بدون عیب و نقصی در زندگی وجود ندارد. هر انتخاب متضمن به دست آوردن یک سری موفقیت‌ها و از دست رفتن دیگر فرصت‌هاست. بنابراین بهتر است اساس تصمیم‌های خود را بر احتمال به دست اوردن فرصت مرغوب‌تر و شکست محدودتر قرار دهیم.