به گزارش صبح ساحل، براساس گزارش رسمی مؤسسه آمار ترکیه در سال‌های گذشته، ایرانیان رتبه اول خرید ملک را در ترکیه داشتند اما در سال جاری، سرمایه‌ گذاران ایرانی پس از روسیه و در جایگاه دوم خرید ملک در ترکیه قرار دارند. در سال ۲۰۲۲ ایرانیان بیش از ۱۲۰۰۰ واحد ملکی نوساز و دست دوم را در ترکیه خریداری کرده‌اند. این درحالی است که در سال 2023 این آمار رو به افول است.

   

براساس گزارش رسمی سایت آمار ترکیه، سرمایه ‌گذاران کشور روسیه بیشترین خرید خانه را طی ۲ سال اخیر به نام خود ثبت کرده‌اند. پس از روسیه، به ‌ترتیب ایران، اوکراین، عراق، قزاقستان، آلمان، چین و… در رتبه‌های بعدی قرار دارند. اما گویی رفته رفته از شمار مهاجرینی که قصد دارند با خرید ملک اقدام به اخذ اقامت ترکیه کنند کم می‌شود. در حال حاضر بازار مسکن در ترکیه به دلیل افزایش قیمت‌ها، زلزله و رد شدن مجوز اقامت برای مهاجران نامشخص است. شرایط قانونی برای خرید ملک ممکن است اجازه اقامت یا شهروندی را فراهم نکند و این امر را برای اکثر خارجی‌ها غیرقابل تحمل می‌کند و تحولات آینده به سیاست‌های مهاجرتی و نرخ تورم در ترکیه بستگی دارد. با وجود اینکه بانک مرکزی ترکیه با هدف کاهش فزاینده تورم در این کشور، نرخ بهره را به 40 درصد افزایش داد اما همچنان داده‌های ‌اداره آمار ترکیه نشان می‌دهد که تورم ترکیه ۶۱.۳۶ درصد است و در ماه اکتبر روند صعودی داشته است. همین موضوع باعث شده است که بسیاری از ایرانیان خاک ترکیه را ترک کنند و به ایران بازگردند. چراکه افزایش مداوم قیمت‌ها انگار در ترکیه پایانی ندارد و از طرفی اجازه کار کردن در این کشور هم به این سادگی‌ها نیست. در نتیجه خیلی‌ها تصمیم به بازگشت گرفته‌اند.

   

در ترکیه طی سال‌های اخیر قیمت مسکن به طور قابل توجهی رشد نشان داده است. به طوری‌که ترکیه با افزایش 132.8 درصدی نسبت به دوره مشابه در سال 2022، بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده است. طبق این آمار در بین 150 کلان شهر بزرگ در دنیا، سه رتبه نخست برای افزایش قیمت مسکن در سال 2023 به ترتیب آنکارا، ازمیر و استانبول بوده است. از طرفی داده‌های بازار مسکن تهران نشان می‌دهد؛ متوسط قیمت خانه در ابتدای سال ۲۰۲۳ یعنی دی‌ماه ۱۴۰۱، حدود متری ۱۳۰۰ دلار بوده و این در حالی‌ست که طی همین بازه، قیمت خانه در استانبول از متری ۱۵۰۰ دلار هم فراتر رفته است. در سه ماه بعدی و تا اردیبهشت ۱۴۰۲ قیمت خانه در تهران ثبات نسبی را در همان محدوده ۱۳۰۰ دلاری پشت سر گذاشته است. این درحالی‌ست که قیمت خانه در استانبول طی این بازه زمانیف رشد افسارگسیخته‌ای را پیموده و تا سقف متری ۱۸۰۰ دلار پیش رفته است. با این حال، از این مقطع به بعد، قیمت خانه در استانبول با کاهش مواجه شده و تا شهریورماه به سطح ۱۶۰۰ دلار رسیده است. این در حالی است که قیمت خانه در تهران رشد تازه‌ای را از این مقطع آغاز کرده و تا ۱۵۰۰ دلار پیش رفته است. به این ترتیب با افزایش قیمت ملک در تهران و کاهش قیمت خانه در استانبول، قیمت بازار مسکن هر دو شهر، هم‌سطح شده است. اما مسئله‌ای که باعث شده خرید ملک ترکیه چندان جذابتی برای ایرانی‌ها نداشته باشد؛ یکی تورم بالای این کشور است و دیگری قوانین جدید سختگیرانه ترکیه که باعث بازگشت مهاجرین شده است.

   

کسری هفت ماهه تجارت خارجی ترکیه نشان دهنده داده‌های بحرانی در اقتصاد ترکیه است؛ چرا که در خلال هفت ماه سال جاری میلادی، میزان صادرات ترکیه با هفت دهم درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال قبل، به ۱۴۳ میلیارد و ۲۸۷ میلیون دلار و واردات نیز با افزایش پنج درصدی به ۲۱۶ میلیارد و ۸۲۷ میلیون دلار رسیده است. صادرات ترکیه در سال گذشته میلادی به رغم بروز مشکلات اقتصادی شدید، افت ارزش لیر پول ملی این کشور و افزایش نرخ تورم به ۲۵۴ میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار رسید و انتظار می‌رود با کسری ۷۳.۵ میلیارد دلاری تراز تجاری، اقتصاد ترکیه بیش از پیش دچار وضعیت بحرانی شود. دولت ترکیه از آغاز سال جاری میلادی تمام توان خود را برای کاهش نرخ تورم به زیر ۵۰ درصد معطوف کرده ولی به رغم تلاش مقامات این کشور، مردم همچنان از تورم بالا و کاهش قدرت خرید رنج می برند. وقوع زلزله و خسارت مالی سنگین ۱۰۴ میلیارد دلاری آن و نیز اجرای برخی سیاست‌های پولی از سوی دولت اردوغان، از جمله عوامل افول شاخص‌های اقتصاد ترکیه طی ماه‌های اخیر بوده است.

   

مجموع ذخایر بانک مرکزی تا اول دسامبر سال جاری، با افزایش 41 میلیارد و 691 میلیون دلار به 140 میلیارد و 149 میلیون دلار رسید که بالاترین رقم در تمام دوره‌های گذشته است.

    

چند ماه پیش رجب طیب اردوغان در یک دیدار غیر رسمی با ایلان ماسک دیدار داشته‌است و از آن دعوت کرد تا کارخانه بعدی تسلا را در ترکیه تاسیس کند. ماسک نیز نسبت به این قضیه بی تمایل نیست و گفته است که تعدادی از تامین کنندگان ترکیه در حال حاضر با تسلا کار می‌کنند و ترکیه از جمله مهمترین نامزدها برای کارخانه بعدی او است. این جلسه یک پیغام بزرگ با خود به همراه داشت و آن این بود که اردغان برای حفظ منافع کشورش و عبور از مشکلات اقتصادی حاضر است با ایلان ماسک بچه به بغل دیدار کند تا بتواند برای ترکیه جذب سرمایه کند.

  

بررسی بدهی‌های خارجی ترکیه نشان می دهد، مجموع بدهی خارجی ترکیه تا پایان سال 2022، به 459 میلیارد دلار رسیده است که از این میزان سهم بخش خصوصی 239.3 میلیارد دلار است. جدول زیر میزان بدهی خارجی ترکیه برای سالهای 2022-2018 را بر حسب میلیارد دلار نشان می دهد:

 

  

بانک مرکزی ترکیه اعلام کرد وام‌های دریافتی بخش خصوصی ترکیه از کشور‌های خارجی تا ماه مه بالغ بر ۱۵۵.۴ میلیارد دلار بوده که نسبت به پایان سال گذشته ۲.۵ میلیارد دلار کاهش داشته است. این بانک اعلام کرد وام‌های بلندمدت به ۱۴۶.۴ میلیارد دلار رسید که ۳.۳ میلیارد دلار کاهش داشت، در حالی که وام‌های کوتاه مدت به ۹ میلیارد دلار رسید که ۸۴۹ میلیون دلار نسبت به پایان سال ۲۰۲۲ افزایش یافت.

   

با کنار هم قرار دادن دیتاهای اقتصادی کشور ترکیه درمی‌یابیم که اردغان به دنبال بهبود اوضاع اقتصادی کشور است. البته برای رسیدن به هدف خود هنوز راه طولانی در پیش دارد. چند سال پیش که درهای کشورش را به روی مهاجرین گشود؛ به نوعی خود را از خطر ورشکستگی نجات داد ولی حالا که نارضایتی‌های طبقه متوسط جامعه از اوضاع مهاجرین بالا رفته است سعی در آرام کردن اوضاع دارد و دیگر هر مهاجری را نمی‌پذیرد و این بار سپرده‌گذاری 500 هزار دلاری مهاجرین را راهی برای اخذ اقامت این کشور قرار داده است تا بتواند این منابع مالی را لااقل سه سال نزد خود نگه دارد. از طرفی با بالا بردن نرخ بهره سعی در حفظ ارزش پول ملی خود را دارد تا از این طریق تورم افسار گسیخه را کنترل کند. نکته با اهمیت ماجرا اینجاست که ترکیه کشوری است با یک اقتصاد از هم پاشیده و چه آن در باغ سبزی که چند سال پیش به مهاجرین نشان داد برای آنها خیری داشت و نه این قوانین مهاجرتی جدید گره‌ای خواهد گشود. چیزی که پیداست این است که ترکیه به هر دری میزند تا اوضاع اقتصادی کشورش را به ثبات برساند و دلش به حال هیچ مهاجری نسوخته است. روزی پناهنده‌های سوری را پذیرفت تا نیروی کار ارزان داشته باشد و روزی برای میلیاردها دلار ایرانیان دام پهن کرد و حالا به دنبال جذب سرمایه‌گذار آمریکایی است. اردغان هزار راه نرفته را خواهد رفت تا کشورش را از مشکلات اقتصادی نجات دهد. تحسین برانگیز است اما حواستان باشد که شما بخشی از این بازی نباشید.