اگر چه این روزها سایه مبهم جنگ بر کشور افتاده؛ اما تصمیم گرفتم بر مشاهدات خود طی سفر به شهر تاریخی بوشهر و مردم نازنینش تمرکز کنم و آن را به نگارش آورم. هدف اصلی این متن، مقایسه دو شهر بندری مهم، بوشهر و بندرعباس است. استان همجوار ما که در قیاس با وسعت، جمعیت و درآمد بسیار پیشگام‌تر از هرمزگان در مباحث بنیادی فرهنگی و اجتماعی ظاهر شده است.

طی سفر نوروزی امسال و زمانی که به بوشهر رسیدم، در بومگردی زیبای "تنگسیر" که از سوی تعدادی هنرمند اداره می‌شود، اتاق راحتی گرفتم. بومگردی زیبای تنگسیر، خانهٔ قدیمی مرمت شده‌ای بود و در وسط چهار محله معروف بوشهر قرار داشت. این مکان با تلاش مردم بافت قدیمی‌اش در حال احیا بود، در حالی که برخی در بندرعباس با دور زدن قانون و میراث فرهنگی در حال تخریب اندک خانه‌های باقیمانده از گذشتگان خود هستند. با راهنمایی دوستان بومگردی از فضای بافت محله و دو موزه جالب آن جا، بازدید کردم.

موزه دریانوردی و موزه پزشکی خلیج فارس با وسواس خاصی چیدمان شده بود و کارکنان آن با حوصله بسیار، پذیرای مهمانان نوروزی بودند. این موضوع در مقایسه با موزه هرمزگان قابل تأمل است. در موزه مردم‌شناسی هرمزگان، گرد و خاک روی اشیا و فضای زیبای این مکان فرهنگی را پر کرده و متاسفانه متولیان، اقدامی ماندگار و برنامه‌ای هدفمند برای پویایی این موزه ارزشمند ندارد. پس از بازدید از بنیاد ایرانشناسی شعبه بوشهر، راهی موزه اصلی این شهر شدم.

این مکان در خارج از بافت واقع شده بود. مکانی فوق العاده زیبا و دقیق با نام موزه منطقه‌ای خلیج فارس که دیدنش باعث ذوق بسیار در من شد. طراحی و نورپردازی حرفه‌ای با چیدمان درست اشیا، نقشه‌ها و عکس‌های تاریخی در کنار توضیحات کامل بسیار چشم نواز بود. در نهایت فضایی آبرومند که بوشهری‌ها به خوبی از آن حفاظت می‌کنند. یک موزه درجه یک و شایسته برای دریای پارس، فرهنگ غنی و پر اهمیت آن، امیدوارم همه علاقمندان به تاریخ و فرهنگ جنوب ایران فرصت بازدید از این فضا را به دست بیاورند.

پس از خارج شدن از این موزه جذاب حس دوگانه‌ای داشتم، هم ذوق و هم حسرت که چرا هرمزگان بااین‌همه ثروت و درآمد و ریخت‌وپاش‌های بی‌خود، نسبت به مباحث هویتی و تاریخی بی‌توجهی می‌کند و اندک فضاهای باقیمانده هم در حال فرسودگی و نابودی است. مورد جالب دیگری که نگاه مرا جلب کرد، نمادهای فرهنگی و تاریخی بوشهر بود که در سراسر شهر چیدمان شده بود، آثاری که اگرچه مدتی است در بندرعباس دیده می‌شود؛ اما نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتر و هویت شناسی دقیق‌تر دارد تا نسل جدید هم با آن‌ها آشنا شده و ارتباط برقرار کند. مردم بوشهر به‌خصوص آن‌ها که در بافت قدیمی زندگی و کاسبی می‌کنند باروی گشاده و مهر بسیار با مهمانان گفتگو می‌کنند که طی این سفر احساس بسیار خوبی به ما منتقل کرد.

حسرت‌های این سفر بیش از نرفته‌ها، برای نداشته‌های استان خودم بود. استان بوشهر از گذشتگان دور، رقیب تجاری هرمزگان در منطقه بوده که بایستی از این به بعد به‌عنوان الگو نیز به آن پرداخت. امیدوارم پس از انتشار این مقایسه، سطح توقعات همه نسبت به شرایط نگهداری فعلی موزه‌ها و آثار فرهنگی‌مان در هرمزگان بالا رود.