بیشتر شدن برودت هوا، باعث رشد 6 درصدی افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری شده است. به طوری‌که با کاهش دمای ۵ تا ۸ درجه‌ایی مصرف گاز، به ۵۳۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است که به معنای تخصیص حدود ۶۴ درصد تولید به مصرف خانگی و تجاری است. لذا از آنجایی که مصرف گاز این بخش همواره در اولویت کار دولت است؛ با قطعی گاز صنایع مواجه هستیم.

 

در شرایطی که صنایع و کارخانه‌های سیمان و فولاد در تابستان به دلیل کمبود انرژی شاهد قطع برق و حتی تعطیلی واحدها بودند، با شروع فصل سرما کارخانه‌های سیمان بار دیگر شاهد این اتفاق هستند. علاوه بر این دو صنعت، گاز صنایع پتروشیمی و نیروگاهی نیز قطع شده است.

در حال حاضر، ۵۰‌درصد از تولید انرژی اولیه ایران به گاز طبیعی اختصاص دارد، ۵۶‌درصد از انرژی مصرفی کشور از طریق گاز طبیعی تامین می‌شود و سرانه مصرف نهایی گاز طبیعی در ایران ۴/ ۶برابر متوسط مصرف دنیاست. طبق آمارهای وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران، سهم نیروگاه‌‌‌ها از مصرف گاز ۳/ ۳۱درصد، خانگی، تجاری و عمومی ۹/ ۲۷درصد، صنایع ۱/ ۱۵درصد، پتروشیمی‌‌‌ها ۲/ ۱۲درصد، پالایشگاه‌‌‌ها ۸/ ۸درصد، حمل‌‌‌‌ونقل ۵/ ۳درصد و کشاورزی ۲/ ۱درصد برآورد می‌شود. متاسفانه سال‌هاست که شاهد قطع گاز صنایع در فصل سرد هستیم و همین موضوع آسیب جدی به تولید ناخالص ملی وارد کرده است. نبود سرمایه‌گذاری کافی برای توسعه صنایع نفت و گاز، قدیمی بودن تاسیسات و البته مصرف بی‌رویه انرژی در کشور سه چالش جدی است که صنعت گاز ایران با آن مواجه است. سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی تا افق ۱۴۲۰ نشان می‌دهد که در سال‌جاری میزان تولید و عرضه گاز به ۸۱۲میلیون مترمکعب در روز می‌رسد؛ در حالی که میزان مصرف گاز، ۸۴۳میلیون مترمکعب برآورد شده است؛ یعنی دست‌‌‌کم با ۵/ ۲۱ میلیون مترمکعب کمبود گاز مواجه هستیم. به‌علاوه نسبت به پارسال در همین زمان، حدود ۵۰میلیون مترمکعب در روز، افزایش مصرف در بخش خانگی را رخ داده است که معادل تولید دو فاز پارس‌جنوبی است.

 

افت تولید در شرکت‌ها منجر به کاهش درآمد می‌شود و اثر مضاعف بر کاهش سود خالص را خواهد داشت. به این ترتیب اگر تولید صنایع فولادی، پتروشیمی، نیروگاهی و سیمانی افت محسوس داشته باشد اثرات آن را در کاهش سودآوری مشاهده خواهیم کرد.

صنایع پتروشیمی گاز طبیعی را علاوه بر سوخت به عنوان خوراک نیز مورد استفاده قرار می‌دهند. قطعی گاز، خوراک متانول‌سازان و اوره‌سازان را دچار مشکل می‌کند و باعث کاهش تولید این شرکت‌ها در ماه‌های سرد می‌شود و به دنبال کاهش تولید، افت سودآوری خواهد شد. لازم به ذکر است سال گذشته به‌دلیل قطع گاز ۳۸۰میلیون دلار عدم‌النفع فقط به شرکت‌های پتروشیمی تحمیل شد.

 

رشد پرشتاب نقدینگی در اقتصاد کشور، کاهش تولید ناخالص داخلی و تشدید موج تورمی را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این باید منتظر کاهش درآمد ارزی غیرنفتی بود که اثرات منفی آن در ضعف سمت عرضه و رشد نرخ دلار است.

 

بر کسی پوشیده نیست که قطعی گاز صنایع، به ویژه قطعی گاز صنعت فولاد و سیمان باعث کاهش تولیدات آنها می‌شود و کاهش عرضه محصولی که مردم روزانه با آن سر وکار دارند؛ یکی از کاتالیزورهای افزایش تورم است. در نتیجه باید منتظر افزایش قیمت در بازارهایی مثل مسکن و خودرو نیز باشیم. چراکه قیمت تمام شده ساخت مسکن و تولید خودرو افزایش پیدا می‌کند.

به بیان دیگر با قطعی مکرر گاز صنایع در فصول سرد سال، ابتدا محصولاتی نظیر سیمان و فولاد با افت تولید مواجه می‌شوند و سپس صاحبان صنایع ناچار به استفاده از مازوت به جای گاز می‌شوند که هر دو اتفاق افزایش قیمت نهاده‌های تولید و در نتیجه جهش نرخ نهایی مسکن را به دنبال خواهند داشت. چراکه به دلیل محدودیت ذخیره‌سازی و هزینه‌های حمل‌ونقل، دیگر مازوت‌سوزی هم پاسخ‌گو نیست؛ چراکه کارخانه‌ها اغلب تنها برای ۱۵ روز ذخیره‌سازی مازوت پیش بینی داشته‌اند و این امر می‌تواند تعطیلی کارخانجات کشور را در پی داشته باشد.

طبیعی است که استفاده از مازوت به جای گاز طبیعی هزینه‌های تولید را بالا برده و تعطیلی کارخانجات باعث عقب‌ماندن عرضه از تقاضا ‌شود. همین‌ دو اتفاق کافی است تا قیمت سیمان روند صعودی گرفته و ارقام نجومی بر جای بگذارد. علاو بر سیمان، کارخانه‌های فولاد نیز از این قطعی به شدت آسیب می‌بینند و مشابه کارخانجات سیمان به دلیل کمبود عرضه، باعث افزایش قیمت این محصول در بازار می‌شوند که به طور مستقیم بر مسکن‌سازی و صنعت خودرو تاثیر منفی خواهد داشت.