صبح ساحل-هنري :  امين حيايي گفت: من پيشنهاد رابين هوودي براي اخراجي‌هاي 2 داشتم .من گفتم مثل رابين هوود از عراقي‌ها دزدي کنيم و براي بچه‌هاي خودمان بياوريم.

پربيراه نيست اگر بگوييم امين حيايي يکي از تاثيرگذارترين و با اخلاق‌ترين بازيگران سينماي ايران به شمار مي‌آيد. او که با حضور سوپراستارهاي دهه 60 مجذوب سينما شد، تلاش کرد مانند بازيگران اخلاق مدار آن دهه چون جمشيد مشايخي، داود رشيدي، فرامرز قريبيان و... علاوه بر کسب تجربه، اخلاق حرفه اي را از آنان بياموزد. او زماني وارد سينما شد که بيشتر آثار جنگي و اکشن مورد اقبال مخاطب قرار مي گرفت. امين حيايي براي رسيدن به موقعيت فعلي خود از هيچ تلاشي فروگذار نکرد و به سرعت يکي از چهره هاي سينماي ايران بدل شد و امروز جزء يکي از بازيگران محبوب مخاطب است.به بهانه حضورش در فيلم سينمايي «آتيش بازي» با او ترتيب داديم  و مجال پيش آمده را غنيمت شمرديم و درباره مسايل سينما، چگونگي ورود جوانان به سينما، افزايش ورود عوامل غيرحرفه اي به سينماي ايران به گفت و گو نشستيم  که بخش نخست آن از نظرتان مي گذرد:

به کارم علاقه دارم/ برايش زحمت مي کشم

با مروري بر کارنامه بازيگري شما شاهد هستيم امين حيايي هر نقشي که بازي کرده است براي مخاطب جذاب بوده حتي اگر نقش يک فرد سطح پايين جامعه (به لحاظ فرهنگي) را ايفا کرده   و نقش بار منفي داشته اما براي تماشاچي جذاب درآمده است.احساس مسئوليت نسبت به کار دارم. ناني که به خانه مي برم بايد حلال باشه (با خنده) من تمام تلاشم را مي کنم و زحمت مي کشم تا نان ما حلال باشد و برکت در زندگي برايم داشته باشد. متعهدانه نسبت به کارم نگاه مي کنم . کارم را واقعاً دوست دارم . عوامل کار و گروه‌ها را دوست دارم و نتيجه يک کار هم با زحمت تک تک عوامل کسب مي‌شود. فقط مختص يک نفر نيست که کار خوب درآيد. واقعاً يک اثر تصويري (سينما، تلويزيون ) نتيجه تلاش يک گروه است ما هم در کار ديده مي‌شويم.

کاريکه در آن عشق و خلاقيت وجود نداشته باشد بيگاري است/ کارگردان بايد پشت صحنه را مديريت کند

برخي از بازيگران مطرح نقش‌ها را براساس رفاقت و يا اعتماد به کارگردان انتخاب مي کنند. ‌ شما چگونه نقش را انتخاب مي‌کنيد؟

در وهله اول فيلمنامه برايم بسيار مهم است و آن را مي خوانم، پيش از آن که نقش را مورد حلاجي قرار دهم ، پيام داستان فيلم برايم بسيار مهم است و فيلمنامه را به عنوان يک تماشاچي مي خوانم و نقش خودم رادر وهله اول نمي بينيم. داستان و پيام فيلم را مورد توجه قرار مي دهم بعد مي بينم نقش نقاط مشترک با کارهاي قبلي که انجام دادم دارد يا نقاط متفاوتي نسبت به کارهاي قبلي دارد همه را مد نظر قرار مي دهم و در آخر آن را سبک و سنگين مي کنم و انتخاب مي کنم . راجع به فيلمنامه و نقش  با کارگردان صحبت مي کنم که در مراحل اوليه اتفاق مي افتد، نظراتشان را مي شنوم و نظرات خودم را ابراز مي کنم و در نهايت به نتيجه مي رسيم.براي من فيلمنامه‌اي که تازگي داشته باشد و نقش و داستان برايم تکراري نباشد اهميت بسزايي دارد. اگر کاراکتر تکراري با يک فرهنگ که قبلا کار کردم باشد و دوباره قرار است آن را بازي کنم بايد موقعيت هاي جديدي داشته باشد که براي تماشاگر نو و جذاب باشد. بايد در کار خلاقيت وجود داشته باشد. کاري که نتوانيم در آن خلاقيت داشته باشيم ديگر کار نيست به عقيده من «بيگاري» است . کاري که در آن عشق و خلاقيت وجود داشته باشد و فيلمنامه هايي که بتواند اين موقعيت ها را برايم به وجود بياورد را انتخاب مي کنم .کار آتيش بازي که در خدمت آقاي گودرزي بودم همين اتفاق برايش رخ داد. اول اين که مديريت درستي سر صحنه وجود داشت زيرا معتقدم فقط کارگرداني اين نيست که سينما بلد باشيم و جاي دوربين را بدانيم کجا بايد قرار گيرد، لنز و بازي ها را هم بشناسيم پس برويم کارگرداني کنيم. واقعا 50 درصد کار پشت صحنه و مديريت آن است که بتوانيم از بهترين انرژي ها استفاده کنيم و بهترين شرايط کاري را براي عوامل فراهم آوريم  که همه اين مهم که به آن  اشاره کردم برعهده يک کارگردان باهوش است که بتواند از موقعيت هاي خوب استفاده کند. بهمن گودرزي هم کارش را خوب بلد بود و هم پشت صحنه را خوب مديريت مي کرد و جو خوبي را به وجود مي آورد که هميشه شاد بوديم و نتيجه اش هم همين است که الان شاهد آن روي پرده هستيم. من به شخصه چند شب پيش رفتم و کار را ديدم همه مي خنديدند و لذت مي بردند. همه چيز در فيلم واقعي است و هيچ حرکت گل درشت يا بزرگ نمايانه اي ارايه نشده است. وقتي داستان خط مشخصي دارد و همه چيز رئال اتفاق مي افتد مردم هم لذت مي برند و همه چيز قابل قبول و درست است. کار بي ادعا بود و ارتباط خوبي با مخاطب برقرار کرد و به عقيده من تماشاچي راضي از سالن سينما بيرون مي رفت.

امتياز «آتيش بازي» چه بود که بازي در آنرا پذيرفتيد؟

يکي اين که با کارگردان (گودرزي) قبلا سر کار «شيش و بش» با هم کار کرده بوديم و همانجا با اخلاق و رفتار و نوع کارش آشنا شدم و از همان کار قول کار بعدي را به هم داديم. همان هم اتفاق افتاد اميدوارم کارهاي بهتري اتفاق بيافتد که بتوانيم در خدمتشان باشيم.

عوامل غيرحرفه‌اي به سينما لطمه مي‌زند

بعضي معتقدند گروه‌هاي بازيگري وجود دارند که سر پروژه‌ها حاضر مي‌شوند و گاهاً در انتخاب عوامل و حتي قرارداد هايشان هم تاثير گذارند، قائل به اين گروه ها هستيد؟

من گروه خاصي ندارم اما به شخصه ترجيح مي‌دهم با گروه‌هايي که مي‌شناسم کار کنم . حتي اگر جايي براي بازي مي‌روم از حضور افراد پشت دوربين مطلع مي‌شوم و بعضاً پيشنهاد هم مي‌دهم  و معرفي مي‌کنم . دوستاني که حرفه اي هستند و شايد ديده نشدند من به شخصه معرفي مي‌کنم.

در شرايط فعلي تعداد عوامل پشت و جلوي دوربين زياد شده است اما انتخاب عوامل درست که بتواند يک گروه حرفه‌اي سينمايي را براي ارايه يک کار حرفه‌اي جمع کند زمانبر است و نياز به معرفي دارد.کارگردانان قديمي از جمله حاتمي‌کيا گروه خودش را دارد و با آن گروه به نتيجه مثبت و خوب رسيده و جواب گرفته و آن گروه اثبات مي‌شود. وقتي عملکرد يک گروه مثبت باشد که  مخاطب (سينما يا تلويزيون) راضي باشد اين اتفاق بسيار خوبي است. اين نوع تيم‌ها کمک کننده است.

رقابت هاي سالم هم وقتي به وجود بيايد باعث پيشرفت در کار مي شود و همه ملزم مي شوند که از عوامل حرفه اي سينما به کار بگيرند. و از حضور افراد متفرقه (فاميل و آشنايان) سر صحنه با اين نوع گروه ها جلوگيري مي شود. عوامل غيرحرفه اي در سينما باعث ضربه و خسارت به کار مي شود. اين گروه ها در زمان ما که نبود و شايد بخشي از آن به خاطر فشارهاي اقتصادي است اما اگر در جهت حرفه اي شدن سينما و به کارگيري عوامل حرفه اي باشد قابل توجه است و قصد ايجاد فيلترهايي است که آماتورها کمتر پا به عرصه سينماي حرفه اي بگذارند و با تجربه کامل تري وارد سينما شوند که بسيار مثبت است. اگر قصد تخريب باشد اول به خودشان آسيب مي زنند .

همه امور دست خداست

شما به شخصه در برهه‌اي از زمان احساس نکرديد که با محدوديت پيشنهاد از سوي عده اي مواجه شديد؟ يا گروه‌هاي خاص اجازه فعاليت به شما نمي‌دهند؟

نه من با همه گروه ها کار کردم و هيچ گاه اين احساس را نداشتم. همه امور دست خداست اگر خدا بخواهد هيچ کس نمي تواند مانع از به قله رسيدن فرد شود، اگر نخواهد هم هيچ کس نمي تواند فرد را از قله پايين بياورد. درست بودن و انتخاب مسير درست و در راه درست قدم برداشتن به اختيار ما است ولي وقتي انتخاب درست است و با خدا پيش مي رويد بايد همه چيز را به او بسپاريد و خيالت هم راحت باشد اگر اتفاق بدي از نظر ما رخ مي دهد حتما حکمتي در آن نهفته است . شايد در لحظه ناراحت شويم اما بعد از گذشت زمان متوجه مي شويم که حکمت چه بوده است.

نمي‌توان يک شبه ره صد ساله رفت/ عوامل حرفه‌اي خانه نشين شده‌اند

چقدر با اين عوامل غيرحرفه اي در کار مواجهه داشتيد؟

من حضور عوامل غيرحرفه اي در سينما زياد ديدم . در مواجهه با اين افراد سعي مي کنم کنار بيايم چون شرايطي است که در هر کاري اتفاق مي افتد سعي مي کنم مشکلي براي کار ايجاد نشود. من به شخصه براي آن فرد در حوزه بازي وقت مي گذارم و سعي مي کنم با گروه هماهنگ شود. اما همان انرژي و وقتي که مي گيرد در گروه حرفه‌اي اين وقت هزينه کار مي شود . وقتي در شوتينگ فيلمبرداري قرار مي گيريم نبايد ديگر وقتي را از دست بدهيم . اگر عوامل همه حرفه اي باشند از جمله بازيگر همه چيز براساس برنامه پيش مي رود اما اگر يک فرد غيرحرفه اي در گروه (به خصوص بازيگران) باشد بايد برايش وقت گذاشت تا براي رفتن به جلوي دوربين آماده شود و انرژي گروه از بين مي رود. من به شخصه وقتي يک نابازيگر رول مقابل من باشد بايد براي او وقت بگذارم نگاه عوامل هم يک گونه ديگر است و استرس فرد دوچندان مي شود و نمي تواند بازي کند. انرژي جلوي دوربين رفتن را بايد به او بدهيم، اعتماد به نفس  و.. تا بتوان از او کار گرفت. ببينيد چقدر وقت هزينه مي شودو چقدر بودجه بابت ياديگري و کار يک غيرحرفه اي در سينما هزينه مي شود. براي حضور يک نفر ممکن است چند روز کار تعطيل شود چون کارگردان نمي تواند پلان هايي که احتياج دارد را بگيرد زيرا فرد آمادگي لازم را ندارد و نمي تواند ، تنها سفارش شده است.

حالا فرد خودش دوست دارد کار کند ، عاشق سينما شده و هرراهي را رفته تا به سينما برسد در خانه اداي همه افراد خانواده را در مي آورد اما تنها ادا درآوردن بازيگري است؟

من به شخصه بعد از 25 سال که زحمات بسياري کشيدم تازه فهميدم که چگونه بايد راحت جلوي دوربين قرار بگيرم. حضور در سينما زمانبر است ، تلاش بسيار مي خواهد و همان اصطلاح معروف خاک صحنه خوردن است و به تدريج جلو آمدن است. الان اگر فرد ده تا پله را طي کند دو پله بالاتر سقوط مي کند دراين حرفه نمي توان يک شبه ره صدساله رفت.

بايد تجربه کسب کرد و زحمت کشيد و صبر هم بايد داشت. افراد غيرحرفه اي هم کار عوامل حرفه اي را خراب مي کنند و هم سينما را دچار لغزش مي کنند. متاسفانه در شرايط فعلي عوامل حرفه اي خانه نشين شدند زيرا عوامل غيرحرفه‌اي با قيمت پايين تر کار مي کنند. برخي افراد راه چندين ساله را ميان بر مي زنند اما اين ميان بر به چه قيميتي است؟

هم به عوامل حرفه اي آسيب مي زنند ، هم به خودشان، به سينما هم لطمه مي زنند. در سالهاي اخير افراد حرفه اي ما در سينما بيکار در خانه هستند اما عوامل غيرحرفه اي با دستمزد ناچيزحاضر هستند کار کنند جاي افراد حرفه اي را مي گيرند. چرا بايد اين اتفاق رخ دهد.

افراد تازه وارد بايد وارد سينماي کوتاه ، تله فيلم، کارهاي دانشجويي شوند تجربه کسب کنند، بازيگر بايد مدام در حال ارايه کار باشد و ايرادها را به درستي رصد کنند تا وقتي وارد سينما شدند، حرفه اي عمل کنند.

من به خاطر مي آورم حدود 25سال گذشته، هنوز سينماي خانگي وجود نداشت و همه براي ديدن فيلم به سالن سينما مي رفتند. من به شخصه مي ترسيدم سر صحنه حرفي بزنم که تمرکز بازيگر حرفه‌اي به هم بريزد يا حس اش خراب شود. همه احترام زيادي براي کار يکديگر قائل بودند. در حال حاضر اينطور نيست بازيگر حس گريه دارد مجري گريم پودر مي زند! احساس مي کنم حرفه اي بودن تنها در ارايه کار درست خلاصه نمي شود بلکه اخلاق حرفه اي در کار سينما بسيار مهم است. اخلاق حرفه اي يعني همين احترام گذاشتن به کار يکديگر است . وقتي من به عنوان بازيگر به کار کارگردان احترام بگذارم همه عوامل به کار کارگردان احترام خواهند گذاشت و همين امر باعث مي شود کارگردان بتواند درست‌تر کار را مديريت کند. اما اگر من بي احترامي کنم همه بي احترامي مي کنند و کارشان را درست انجام نمي‌دهند ما که عوامل حرفه‌اي هستيم بايد به اين موارد مهم اهميت بدهيم و حواسمان باشد.

مردم علاقمندند بيشتر من را در قالب طنز ببينيد

با توجه به مواجهه‌تان با مردم کدام نقش شما را بيشتر دوست دارند؟

مردم نقش «اخراجي»ها را بسيار پسنديدند. بدون استثناء بهترين نقش من را اخراجي ها مي دانند. خب همه دوست دارند من نمي توانم مخالفت کنم بگويم نه من نقش هاي روشنفکرانه اي هم داشتم . شايد بسياري از فيلم هايم قوي تر از نقش اخراجي ها بازي کرده باشم اما انتخاب با مردم است و ما به خاطر مردم کار مي کنيم  و نقشي برايشان ماندگار شده است و غالب نقش برايشان جذاب بوده است. يا دوست دارند بيش از آنکه در غالب جدي مرا ببينيد در نقش هاي طنز ببينند و به من انتقال مي دهند من هم در انتخاب هايم نظرات مردم را در نظر مي گيرم اما به دنبال نقش هاي متفاوت هم هستم و اگر در نقش هاي کمدي تکرار شوم برايشان جذاب نخواهد بودو مرا به عنوان کمدين مي پذيرند.

بيژن در «اخراجي‌ها» خلاقيت خودم بود

حال که به «اخراجي‌»‌ها رسيديم بفرماييد پيشنهاد براي ايفاي هرچه بهتر «بيژن» در کار ارايه داديد؟

نقش بيژن بيشتر خلاقيت خودم بود که باعث بروز و ظهور بيژن شد. در «اخراجي‌ها»1 آقاي ده نمکي تيم بازيگري خيالش راحت بود که تيم پشت دوربين کار خودشان را مي شناسند و جبهه را تجربه کردند و  از موقعيت ها به درستي آگاه هستند. ما نگران اين بخش از کار نبوديم. ما فقط نگران موقعيت کاري خودمان بوديم که به درستي نتيجه گرفتيم و نتيجه کاملا مثبت بود.همه دوستان و بازيگران روي نقش‌شان نظر مي دادند و همين ها هم کمک مي کرد و کارگشا بود. آقاي ده نمکي هم فرد باهوشي بود که نظرات را مي گرفت و در کار از آن استفاده مي کرد.

همين باعث شد گروه با هم همراه شد و اخراجي ها 1 اتفاق افتاد. بسياري به من گوشزد مي کردند که در اين کار بازي نکن. صحبت هايي که هميشه هست. من خودم وقتي اولين بار با آقاي ده نمکي مواجه شدم و برخورد کردم ديدم فرد رو راستي است و داستان هم کاملا مشخص است و همه مواردي که نياز است بداند را مي داند و کار خودش را به خوبي مي شناسد و از ما هم مي خواهد کار خودمان را به درستي انجام دهيم.

پيشنهاد رابين هوودي براي اخراجي‌ها 2 داشتم

در قسمت هاي بعدي اخراجي‌ها، پيشنهادات بازيگران از جمله شما هم ادامه داشت؟

من پيشنهاد رابين هوودي براي اخراجي‌هاي 2 داشتم .من گفتم مثل رابين هوود از عراقي‌ها دزدي کنيم و براي بچه‌هاي خودمان بياوريم. من که شخصيت دزد بودم و اشکالي هم پيش نمي‌آمد. اون‌ها هم لات بازي دربياروند و از موقعيت پيش آمده برعليه عراقي استفاده کنيم اما داستان هايي که خود آقاي ده نمکي داشتند و هواپيماربايي صورت مي‌گرفت گفتند داستان طولاني مي‌شود و نمي‌توانيم به اين بخش اول بپردازيم. اما به نظرم پيشنهادات بدي نبود.

تماشاگر با ما يک را دنبال کرده بود و به نظرم دوست داشت ما را در اخراجي ها 2 ببيند.

اما آقاي ده نمکي مي خواست داستان‌هاي هواپيماربايي و خانواده هاي افراد ديده شود و اسراء ديده شوند.