مدتی پیش مراجعی، از نارضایتیاش دربارهی خریدی که به تازگی از
فروشگاههای آنلاین اینستاگرام انجام داده بود، صحبت میکرد. یک روز صبح از خواب بیدار شده بود، ساعتها بیهدف در فضای اینستاگرام چرخیده بود، و دست آخر یک ست گردنبند و انگشتر استیل سفارش داده بود. وقتی از انگیزهاش برای خرید این بدلیجات پرسیدم، پاسخ داد: «این روزها توی
اینستاگرام همه از این گردنبندها استفاده میکند، و تازه من در یک حراج فقط نصف قیمت واقعی را پرداختم.
اما مساله اینجاست که همین هزینه هم برای من زیاد است و حالا باید تا آخر ماه قید خیلی از خرجها را بزنم». شاید به نظر عجیب برسد، اما واقعیت الگوریتم و فلسفهی به وجود آمدن بسیاری از سوشیال مدیاها ، که اکثر ما را درگیر خود کرده، همین است.
«شکلدهی و القا نیازهای غیر ضروری.» در فضایی مانند
اینستاگرام، که برای وجود داشتن، بودن و دیده شدن، ناچار به نمایش جزئیات زندگی آن هم به ایدهآلترین شکل ممکن هستیم، مصرف امری ضروری انگاشته میشود، مصرف لوازم خانگی، مصرف غذاهای غیرضروری، مصرف لوازم آرایشی، زینتی و ... . به تازگی مقالهای از کیتلین کوتبسکی، دانش آموختهی حیطهی کار و امور مالی منتشر شده، که دربارهی همین مساله نکات جالبی را بیان کرده است.
عنوان مقاله « اینستاگرام و تیکتاک در حال خراب کردن منابع مالی و احساس رضایت ما هستند» می باشد. کوتبسکی در این مقاله توضیح میدهد،که اینستاگرام، تیکتاک و سایر پلتفرمهایی که چنین الگوریتمی دارند، نیازهای روزانهای برای ما تعریف میکنند، که عموما در زندگی روزمره به آنها نیازی نداریم. بلکه صرفا آنها را خریداری میکنیم، چون تحت تاثیر تبلیغات اینستاگرامی و فضای آنها هستیم.
در نهایت این خریدها به ما احساس رضایت نمیدهند، بلکه باعث میشوند، نسبت به خودمان احساس بدتری داشته باشیم. معمولا شیوهی شکلگیری این نیازها از طریق مقایسهی زندگی واقعی خودمان، با تصویر ایدهآلگرایانهی زندگی دیگران است. با دیدن عکسها و ویدئوهای آرمانی از زندگی دیگران، گمان میکنیم زندگی ما به اندازهای که باید جذاب یا دوستداشتنی نیست و در نهایت احساس تنهایی، افسردگی و کافی نبودن خواهیم داشت. گامی که به اشتباه برای تعدیل این احساسات برمیداریم، این است که با استفاده از کالاهای غیر ضروری که خود این پلتفرمها ارائه میکنند، تلاش میکنیم زندگیمان را به تصویر ایدهآلی که منتشر میشود، نزدیک کنیم. درنهایت هم پولمان را از دست دادهام، و هم احساسمان نسبت به زندگی و خودمان بدتر شده است.
این یادداشت به هیچ وجه توصیه نمیکند، استفاده از سوشیال مدیا را متوقف کنید، بلکه بهتر است برای کاهش افسردگی، اضطراب و احساس تنهایی، استفاده از آنها را محدود کنید.
همچنین آگاهی به شیوهی عملکرد آنها میتواند، از افتادن به دامهای از پیش تعیین شده جلوگیری کند. وقتی بدانید، تمام این تبلیغات پر زرق و برق، صرفا راهی برای فروش بیشتر کالاهای تولید کنندگان جهانی است و راهی است برای تندتر چرخاندن چرخهی مصرف، از ادامه دادن و دخیل بودن در این چرخه منزجر میشوید، چرا که رسالت این چرخه بندگی است.
روزنامه صبح ساحل