عزت نفس میزان تایید یا احساس ارزشی است که فرد در مورد خود برآورد میکند، نوعی ارزشمندی درونی که تا حد زیادی دیدگاه شما نسبت به زندگی را تحت تاثیر قرار میدهد.
عزت نفس در دو سطح بالا و پایین ارزیابی میشود، به معنی اینکه یا به تواناییها و ارزش خود باور دارید( عزت نفس بالا) یا احساس توانمندی و ارزشمندی نمیکنید( عزت نفس پایین). عزت نفس پایین با افسردگی، اختلالات خوردن و دیگر اختلالات روانی مرتبط است. تا کنون تحقیقات زیادی در ارتباط با عزت نفس انجام شده و روانشناسان برای بهبود حال مراجعین، چه در مورد روابط، چه فرزندپروری و چه مشکلات خلقی، افزایش عزت نفس را توصیه میکنند. اما عزت نفس چگونه محقق میشود؟
بسیاری از روانشناسان از تکرار و تثبیت استفاده میکنند. آنها معتقد هستند که ایستادن در مقابل آینه و گفتن اینکه من زیبا هستم، من عزت نفس والایی دارم، من موفق هستم یا حتی نوشتن چنین عباراتی میتواند عزت نفس را در افراد افزایش دهد. اما دکتر سایمون شری، پروفسور رسمی گروه وانشناسی دانشگاه دالهوسی در مقالهای در ژورنال مدیکال اکسپرس معتقد است عزت نفس به هیچ عنوان از طریق چنین راههایی شکل نخواهد گرفت. گفتن اینکه "من فوقالعاده هستم" باعث نمیشود نسبت به خود احساس بهتری داشته باشید، چرا که طرز تفکر شما نسبت به خودتان بیشتر ناخوداگاه و عمیق است تا لحظهای و آگاهانه. اغلب افراد دارای عزت نفس ناپایدار هستند، چرا که ارزش خود را وابسته به چیز دیگری میدانند.
دکتر سایمون عزتنفسی که وابسته به یک سوژهی بیرونی مانند بهرهوری، تایید مذهبی، هوش، روابط، تناسب اندام، تحصیل و غیره می باشد را عزت نفس احتمالی و شکننده میخواند زیرا اشتباهات یا شکستها به جای فرصتی برای رشد و یادگیری به تهدیدی برای عزت نفس بدل میشوند. تصور کنید کاری غیر اخلاقی انجام دادهاید، مقداری اضافه وزن پیدا کردهاید یا طلاق گرفتهاید، در چنین موقعیتهایی چه بر سر عزتنفسی خواهد آمد که منوط به این موارد بیرونی بودهاست؟در این حالت هر چه فرد در زندگی رو به جلو حرکت کند و شکستها و ناملایمات بیشتری را تجربه کند، عزتنفس او روندی نزولی پیش خواهد گرفت.
هنگامی که عزتنفس تهدید میشود، آنهایی که عزت نفس ناپایدار دارند، ممکن است احساس بیارزشی کنند و برای محافظت از خود در برابر احساس شکست، تسلیم شوند یا ممکن است کورکورانه تلاش کنند تا ارزش خود را از طریق موفقیت مجددا تایید کنند. دکتر شری سایمون معتقد است هر دوی این استراتژیها بیثمر هستند. رویکرد موثر، ارزیابی مجدد مساله و بررسی آن از زاویهی متفاوت است. به طور خلاصه، عزت نفس، نمرات خوب را افزایش نمیدهد، بلکه تلاش برای نمرات خوب است که عزت نفس را افزایش میدهد.
افراد زیادی دست از کار میکشند یا کلا کاری را شروع نمیکنند، چون گمان میکنند که عزتنفس کافی ندارند، اما شروع کردن و به کارگیری تلاش است که عزت نفس را شکل میدهد. اگر عزت نفس شما وابسته به روابط است، به جای تمرکز بر تایید شدن و دوست داشته شدن، روی میزان مهربانی و مفید بودن اعمالتان تمرکز کنید. تمام صحبت دکتر سایمون این است که عزت نفس خود را بر نتایج و چیزهایی که تا حدی از دسترس ما خارج هستند متمرکز نکنید، بلکه بر روی عملکرد، انجام کار و رشد سرمایهگذاری کنید.
روزنامه صبح ساحل