به طور کلی، کراتین یک نوع پروتئین است که به شکل طبیعی در پوست، مو و ناخن وجود دارد. آن چیزی که با عنوان کراتینه یا کراتین درمانی شناخته می‌شود، در واقع به نوعی اضافه کردن کراتین به موها است. این کار می‌تواند در کاهش موخوره، افزایش درخشندگی و تقویت موها موثر باشد. آن دسته از افرادی که موهای مجعد و فر دارند، برای صاف کردن موها به کراتینه روی می‌آورند. اما باید به این مسئله توجه داشت که انجام چنین کاری می‌تواند با عوارض جانبی همراه باشد.

 

 فرمالدئید دردسرساز

کراتینی که برای صاف کردن موها استفاده می‌شود از مواد مختلفی ساخته شده که یکی از این مواد فرمالدئید است.

 انجمن سرطان آمریکا هشدار می‌دهد که فرمالدئید به عنوان یک ماده شیمیایی سرطان‌زا شناخته می‌شود. در واقع این ماده شیمیایی ممکن است باعث سرطان یا گسترش سرطان در بدن شود. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، هشدار می‌دهد که فرمالدئید و ترکیبات مرتبط در درمان‌های کراتینه ممکن است باعث مشکلاتی چون سوزش چشم، سردرد، سرگیجه، سرفه، استفراغ، خارش، گلو درد، حالت خس خس در سینه، حالت تهوع و درد قفسه سینه شود.

 این عوارض هم در افرادی که قصد دارند موهای خود را صاف کنند و هم در آرایشگرهایی که این کار را برای مشتری انجام می‌دهند، دیده شده است. این مشکلات در حین انجام کار یا حتی بعد از مدت کوتاهی پس از کراتینه با محصولات حاوی فرمالدئید خود را بروز می‌دهند. هنوز مشخص نشده که کراتینه با مواد حاوی فرمالدئید در طولانی مدت چه آثاری روی سلامت افراد خواهد داشت. 

 

آژانس ثبت مواد سمی و بیماری‌ها (ATSDR)، اشاره می‌کند که قرار گرفتن در معرض فرمالدئید به میزان 0.1 (یک دهم) تا 0.5 (پنج دهم) قسمت در میلیون (PPM ) ، می‌تواند منجر به تحریک بینی و چشم، اثرات عصبی و افزایش خطر آسم و آلرژی شود. همچنین قرار گرفتن در معرض فرمالدئید به میزان 0.6 (شش دهم) تا 1.9 (یک و نه دهم) پی.پی.ام (PPM ) ممکن است اگزما یا تغییر عملکرد ریه را به همراه داشته باشد. یک مطالعه در سال 2011 نشان می‌دهد که غلظت فرمالدئید در سالن آرایشی حین سشوار کراتینه از 0.8 (هشت دهم) تا 3.47 (سه و چهل و هفت صدم) پی.پی.ام (PPM )، بود. در زمان اتوی مو، این غلظت حدود 0.08 (هشت صدم) تا 1.05 (یک و پنج صدم) پی.پی.ام (PPM ) را نشان می‌داد. در واقع این اعداد بالاتر از چیزی هستند که اکثر افراد می‌توانند تحمل کنند. شاید آن دسته از افرادی که این کار را تنها برای یک بار انجام می‌دهند کمتر در معرض عوارض قرار بگیرند اما آن دسته از افرادی که دائما با مواد کراتین سر و کار دارند (به ویژه آرایشگرها) بیش از سایر افراد ممکن است به عوارض آن دچار شوند. 

 

مقدار فرمالدئید به کار رفته در محصولات ممکن است بسیار بیشتر از آن چیزی باشد که تولیدکنندگان تبلیغ می‌کنند. برای مثال یک مطالعه در سال 2014 نشان می‌دهد که برخی کراتینه‌های ساخت آفریقای جنوبی 5 برابر بیشتر از سطح ایمن (سطح ایمن یعنی 0.2، دو دهم درصد)، حاوی فرمالدئید بودند. از هر 7 محصول بررسی شده در این مطالعه، 6 محصول چنین مشکلی را داشتند. قبل‌تر یعنی در سال 2011 هم یک مطالعه صورت گرفت که 4 برند مختلف کراتین بررسی شد و نتایج نشان می‌داد که میزان فرمالدئید به کار رفته در آن محصولات بالاتر از آن چیزی است که تبلیغات مرتبط با آن‌ها مدعی است. 

 

در سال‌های اخیر محصولاتی در بازار وجود دارند که سازندگان آن مدعی هستند در آن‌ها فرمالدئید وجود ندارد حتی روی برچسب اطلاعات این محصولات فرمالدئید ذکر نشده است، اما مطالعه‌ای در سال 2012 انجام شد که این ادعاها را زیر سئوال می‌برد. این مطالعه که روی 5 برند مختلف کراتین انجام شد نشان داد که علیرغم عنوان بدون فرمالدئید، در تمامی محصولات از این ماده شیمیایی استفاده شده بود. حتی در برخی موارد سازندگان ممکن است فرمالدئید را با نام‌های دیگری روی برچسب بیاورند. برای مثال، آلدئید، فرمالین، فرمیک آلدئید، آلدئید پیوند خورده (Banded aldehyde)، متاندیول، متانال، متیل آلدئید، متیل گلیکول، متیلن اکسید و مربیکید اسید، نام‌های دیگری هستند که تولید کنندگان روی برچسب به جای فرمالدئید درج می‌کنند. حتی برخی دیگر از محصولات ممکن است به شکل مستقیم دارای فرمالدئید نباشند ولی حاوی مواد نگهدارنده‌ای باشند که باعث تولید فرمالدئید می‌شوند. مثلا مواد نگهدارنده‌ای چون بنزیل همی فرمال، دیازولیدینیل اوره، ایمیدازولیدینیل اوره و کواترنیوم - 15، می‎‌توانند چنین خاصیتی داشته باشند. باید توجه داشت که فرمالدئید یکی از ترکیباتی است که در صاف شدن مو نقش دارد بنابراین پیدا کردن محصولی که در آن 100 درصد فرمالدئید به کار نرفته باشد یا به عبارت واضح‌تر اینکه فاقد فرمالدئید باشد، کار دشواری است. آن دسته از افرادی که قصد دارند موهای خود را صاف کنند، باید به ترکیبات کراتینه توجه کنند. اگر افراد به سلامت خود اهمیت می‌دهند بهتر است سراغ کراتینه مو نروند و در صورت اصرار بر انجام این کار، به دفعات و برای طولانی مدت کراتینه مو انجام ندهند. برای این منظور باید محصولاتی را انتخاب کرد که میزان فرمالدئید آن‌ها بسیار پایین (در حدود دو دهم درصد) است. در صورت ابتلا به آسم و آلرژی نباید کراتینه انجام داد. همچنین در زمان بارداری و شیردهی باید از انجام کراتینه پرهیز کرد. 

 

اگر هدف از کراتینه بهتر شدن ظاهر یا به عبارتی سلامت موها است و صافی به تنهایی مد نظر نیست، باید به جای این کار از روش‌های دیگر کمک گرفت. برای این منظور موها را نباید بیش از اندازه شست. شست‌وشوی زیاد با شامپو می‌تواند چربی طبیعی موها را از بین ببرد و باعث خشکی و آسیب به موها شود. استفاده از روغن‎‌های طبیعی می‌تواند به بهبود سلامت موها کمک کند که می‌توان به روغن زیتون، روغن آرگان، روغن آفتابگردان، کره شی (Shea butter)  و روغن نارگیل اشاره کرد.

منبع:www.healthline.com