باورش سخت است اما 17 سال پیگیری در سطح استانی و کشوری برای تنها حق طبیعی مردم یک شهر یعنی نفس کشیدن راه به‌جایی نبرده است.

سوزا شهری در جنوب غربی شهرستان قشم است که در موقعیتی ساحلی قرارگرفته و تنگه معروف و استراتژیکی هرمز در محدوده آن واقع است. شهری که جاذبه‌های طبیعی‌اش یکی از ظرفیت‌های مهم گردشگری قشم است.

ظرفیتی که می‌توانست به درامد پایدار یک شهر و رونق و آبادانی آن کمک کند اما به نظر می‌رسد قربانی دست‌های پشت پرده‌ای شده است که جان و زندگی مردم در مقابل سودهای کلان آن ارزشی ندارد.

اگر گذری بر شهر سوزا داشته باشید بوی تعفن شدید، تحمل لحظه‌ای ماندن در این شهر را برایتان غیرممکن می‌سازد.

رد پای این بوهای آزاردهنده را که دنبال کنید به کارخانه‌های پودر ماهی می‌رسید که در طول سالیان مختلف یکی پس از دیگری با چراغ سبز برخی مسئولان و بدون توجه به اعتراضات اهالی شهر تأسیس شدند.

17 سال فعالیت این کارخانه‌ها علاوه بر آسیب‌های زیست‌محیطی و ایجاد بیماری‌های تنفسی مردم این شهر را راهی بیمارستان کرده و حتی برخی از اهالی شهر را از دیارشان فراری داده است.

ملاحی عضو شورای اسلامی شهر سوزا در گفتگو با صبح ساحل از دست‌های پشت پرده گفت و سرنخ این کارخانه‌ها را به صید ترال مرتبط دانست. وی تصریح کرد: صید ترال و فانوس ماهی از کارخانه پودر ماهی آغاز می‌شود. طبق تحقیقات صورت گرفته توسط کارشناسان آلمانی بنا بود فانوس ماهی‌های موجود در اعماق دریای جاسک توسط کشتی‌های صنعتی برای پودر سازی و روغن‌گیری استفاده شوند اما نهایتاً شهر سوزا بجای جاسک برای احداث کارخانه‌ها انتخاب گردید بطوریکه سایت کارخانه‌های تولید پودر ماهی در این شهر قرار دارد.

وی گفت: فانوس ماهی از ماهی متو ریزتر است و در اعماق دریا به‌ویژه دریای عمان زندگی می‌کند اما ماهی متو در کنار ساحل زندگی می‌کند.

صید فانوس ماهی‌ها نیاز به کشتی‌های صنعتی دارد و همراه با صید این ماهی‌ها 50 الی 60 درصد ماهی‌های خوراکی نیز صید می‌شود اما صید ماهی متو توسط لنج های سنتی نیز امکان‌پذیر است.

ملاحی افزود: این کارخانه‌ها در ابتدا به دلیل نداشتن دانش و امکانات صید فانوس ماهی  اقدام به صید ماهی متو می‌کردند و باوجود دشوار بودن دریافت مجوز برای صید ماهی متو به صیادان محلی مجوز داده شد.

درحالی‌که پیش از آن صیادان محلی ماهی‌های خوراکی صید می‌کردند و در هنگام صید به حفظ محیط‌زیست و تفکیک ماهی‌ها از هم توجه داشتند اما با حمایت این افراد صید مردم محلی از ماهی‌های خوراکی به ماهی متو تغییر کرد و خریداران این ماهی‌ها نیز همین کارخانه‌ها بودند.

ازآنجایی‌که ماهی متو غذای ماهی‌های خوراکی است صید بی‌رویه آن باعث کاهش تعداد ماهی‌های خوراکی شد.

وی به فعالیت کشتی‌های صنعتی اشاره کرد و گفت: اوایل تعداد این کشتی‌ها کم و نحوه فعالیت آن‌ها نامشخص بود اما به‌تدریج افراد بیشتری به سودآوری این صنعت و نحوه فعالیت آن پی بردند و به‌ مرور زمان بر تعداد کارخانه‌ها افزوده شد این کشتی‌ها به بهانه صید فانوس ماهی‌ها انواع دیگر ماهی‌های خوراکی را نیز صید کردند چون تنها صید فانوس ماهی برایشان صرفه اقتصادی ندارد و از طرفی سود ماهی‌های خوراکی بیشتر از فانوس ماهی‌ها است.عضو شورای شهر سوزا با اشاره به فعالیت مبهم افراد پشت پرده گفت: این افراد در سال‌های 91 الی 92 بنام کشتی‌های صنعتی وام‌های کلان دریافت کردند اما کشتی‌ها را فراری داده و عنوان کردند کشتی‌ها دزدیده‌شده است.

موضوعی که مشیری مدیرعامل وقت منطقه آزاد قشم نیز از آن با عنوان تروریست‌های اقتصادی یاد کرده است.

بر اساس گزارش ایرنا مشیری گفته است فردی برای خریدن شش فروند کشتی با یک بانک وارد مذاکره شد و با برگزاری مانور کشتی‌ها در دریا و قبولاندن تصویب گرفتن وام به کار‌شناس بانک، افزون بر ۵۰ میلیون دلار تسهیلات گرفت ولی بعد ادعا کرد که کشتی‌ها دزدیده‌ شده است.

کشتی مگر دوچرخه است که به این راحتی دزدیده شود؟ کارخانه‌های سازنده کشتی، سریال کشتی‌ها را دارند و در صورت سرقت یک کشتی، سریال آن اعلام می‌شود، ولی هیچ‌گونه گزارشی از سرقت این شش فروند کشتی وجود ندارد.

این مسئول به انقراض برخی گونه‌های ماهی اشاره کرد و گفت: گاها همراه با ماهی متو، بچه ماهی‌های خوراکی دیگر نیز صید می‌شوند که درنتیجه نسل برخی ماهی‌ها منقرض یا به 5 الی 10 درصد تقلیل پیداکرده است. به‌تدریج تعداد بیشتری از صیادان محلی به این صید روی آوردند و منصرف و متقاعد کردن آنان دشوار شده است چراکه برخی صیادان شناختی از مشکلات زیست‌محیطی ندارند و برخی دیگر نیز اهمیتی به این مسائل نمی‌دهند اما مسئول و قانون‌گذار باید به وظیفه خود عمل کند و بر فعالیت صیادان کنترل و نظارت داشته باشد.

ملاحی بر این باور است کارخانه‌ها برای رونق فعالیت خود مردم محلی را اغفال و آن‌ها را از صید ماهی‌های خوراکی سالم به صید بچه ماهی‌ها تشویق کردند. وی با گلایه از مسئولان گفت: وقتی درباره عواقب فعالیت این کارخانه‌ها به مسئولان هشدار می‌دهیم عنوان می‌کنند نگران اشتغال 400 صیادی هستند که برای این کارخانه‌ها فعالیت می‌کنند.

مسئولان تصور می‌کنند این کارخانه‌ها به داد صیادان رسیده‌اند و برای مردم اشتغال پایدار ایجاد کرده‌اند که این کذب محض و یک نوع خیانت است چراکه صیادان به داد این کارخانه‌ها رسیده‌اند.عضو شورای شهر سوزا عنوان کرد: فعالیت این کارخانه‌ها از سوی بسیاری از مسئولان استانی و کشوری مورد استقبال قرار می‌گیرد و این کارخانه‌ها با اطمینان خاطر دادن به مردم ادعا می‌کنند در شرایط مالی بسیار مطلوبی به سر می‌برند و خرید چند فیلتر بوسوز و بوگیر برای آن‌ها هزینه چندانی ندارد اما در عمل از بوگیر استفاده نکرده یا از بوگیرهای ضعیف استفاده می‌کنند چون هزینه خرید بوگیر سنگین است.

وی درباره میزان اشتغال‌زایی این کارخانه‌ها گفت: اشتغال 1000 نفر و استخدام 90 درصد بومی یکی از وعده‌ها در هنگام افتتاح این کارخانه‌ها بود اما در عمل نیروی بومی چندانی جذب نشدند و تنها برخی مشاغل متفرقه به بومیان سپرده شد.

ملاحی بابیان اینکه این کارخانه‌ها حتی مقررات ایمنی را نیز رعایت نمی‌کنند، گفت: در بدو شروع فعالیت کارخانه در خرداد 84 عدم رعایت مقررات ایمنی و ندادن ماسک به کارگران هنگام شستشوی دیگ‌های کارخانه منجر به مرگ سه نفر شد چون از ماهی‌های مانده سمی خارج می‌شود که در نقطه صفر فرد را دچار مسمومیت شدید و مرگ آنی می‌کند.

ملاحی به تصادفات ناشی از ریخته شدن خونابه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: به دلیل گرمای هوا در تابستان و حجم بالای صید ماهی و امکان بالای گندیده شدن ماهی‌ها در این فصل بارگیری این ماهی‌ها از ساحل باعث ریختن خونابه از خیابان تا محل فعالیت کارخانه می‌شود.

چرب بودن خونابه‌ها و حجم زیاد آن‌ها بارها منجر به تصادفات و ایجاد صحنه‌ای زشت در شهر گردشگری سوزا شده است که هر گردشگر و سرمایه‌گذار حوزه گردشگری را از این شهر فراری می‌دهد.

وی رفع مشکلات ناشی از فعالیت کارخانه‌های پودر ماهی را یکی از وعده‌های انتخاباتی نمایندگان مجلس دانسته و گفت: اداره محیط‌زیست برای کوچک‌ترین فعالیتی نهایت سختگیری را انجام می‌دهد اما نسبت به فعالیت این کارخانه‌ها بی‌توجه است. درحالی‌که فعالیت آن‌ها باعث ایجاد بیماری‌های تنفسی در مردم شده است.

همچنین این کارخانه فاضلاب‌های خود را به دریا می‌ریزد و جالب‌توجه آن‌که آب‌شیرین‌کن شهر آب خود را از همان نقطه برداشت می‌کند.

اگرچه در طول سال‌های اخیر این کارخانه‌ها بارها با اخطار محیط‌زیست و هشدار تعطیلی مواجه شده‌اند اما همچنان مشکلات در سر جای خود باقی است. حال باید دید چرا باوجود 17 سال اعتراض مردم سوزا به فعالیت این کارخانه‌ها صدای بومیان راه به‌جایی نبرده است و از طرفی بنا بر گفته ملاحی چرا باوجود اعتراض به فعالیت کارخانه‌های موجود بازهم مجوز به کارخانه‌های جدید داده‌شده است.

چرا باوجود نامه‌نگاری‌های استانی و کشوری و پیگیری‌های متعددی که از مسئولان محلی صورت گرفته است هیچ اقدام عملی توسط مسئولان استانی و کشوری صورت نگرفته است. صبح ساحل در گزارشات بعدی به ابعاد دیگری از این ماجرا خواهد پرداخت و اظهارات مسئولان در این رابطه را نیز منتشر خواهد کرد.